Có những lời dặn của tổ tiên nghe qua tưởng đơn giản, nhưng càng ngẫm càng thấy đúng. Trong đó, chuyện “khoe khoang” được nhắc đi nhắc lại như một lằn ranh: bước qua là dễ chuốc họa, dù vận đang tốt cũng có thể quay đầu rất nhanh.
1. Khoe tiền bạc khi chưa thật sự bền
Khoe tiền là kiểu khoe phổ biến nhất, và cũng là kiểu khoe người xưa cảnh báo đầu tiên. Khi tài chính mới khởi sắc, lòng người dễ sinh hưng phấn, muốn cho người khác thấy mình đang “lên”. Nhưng theo quan niệm xưa, tiền bạc chưa ổn định mà đã phô bày thì phúc khó giữ, lộc dễ tán.
Tiền bạc vốn nhạy cảm, càng phơi ra ánh sáng càng dễ kéo theo so sánh, dòm ngó, thậm chí là ganh ghét. Người xưa cho rằng những ánh mắt không thiện chí ấy chính là nguồn làm hao tổn vận khí. Chưa kể, khi đã quen khoe, tâm lý dễ chủ quan, tiêu xài mạnh tay, quyết định tài chính thiếu thận trọng.
Vì vậy, tổ tiên dặn: có tiền thì giữ kín, dùng đúng chỗ, lo đường dài. Giàu bền là giàu trong thầm lặng. Tiền càng ít người biết, đường tài lộc càng ít gió ngược, vận mới có cơ hội đi xa.
2. Khoe kế hoạch lớn khi việc chưa thành
Người xưa đặc biệt kiêng việc nói trước những dự định quan trọng. Khoe kế hoạch, khoe dự án, khoe bước đi tương lai khi mọi thứ còn trên giấy được xem là tự cắt bớt phần may mắn của mình.
Theo quan niệm truyền thống, lời nói ra mang theo khí. Kế hoạch càng lớn, khí càng mạnh. Khi chưa đủ lực mà đã phát ra ngoài, khí dễ tán, việc dễ sinh biến. Thực tế cũng cho thấy, càng nói sớm, càng dễ gặp phản biện, nghi ngờ, tác động bên ngoài khiến tâm không vững, hướng đi bị lệch.
Tổ tiên vì thế mới dặn con cháu: việc lớn làm trước, nói sau. Khi đã có kết quả, lời nói lúc đó là sự ghi nhận, không còn là khoe khoang. Giữ miệng kín chính là giữ đường lui cho chính mình.
3. Khoe quan hệ, thế lực để nâng vị thế
Khoe quen biết rộng, khoe chỗ dựa mạnh, khoe “có người chống lưng” là kiểu khoe bị xem là dễ chuốc họa nhất. Người xưa cho rằng mượn uy người khác để nâng mình lên là cách làm tổn phúc rất nhanh.
Khi khoe quan hệ, bản thân vô tình đẩy mình vào thế bị soi xét. Mọi thành công sau đó dễ bị quy về nhờ người khác, mọi sai sót lại bị phóng đại. Quan hệ vốn cần sự kín kẽ và tôn trọng, càng đem ra khoe càng dễ làm mất đi sự tin cậy lâu dài.
Không chỉ vậy, khoe thế lực còn khiến bản thân dễ ỷ lại, giảm nỗ lực thật sự. Tổ tiên dạy rằng, uy tín phải đến từ năng lực và cách sống. Quan hệ tốt là để dùng lúc cần, không phải để trưng bày. Giữ được sự khiêm nhường thì đường dài mới bền.
Người xưa không cấm con cháu thành công, càng không cấm giàu có hay tiến xa. Điều họ nhắc nhở là cách ứng xử khi vận đang lên. Khoe khoang sai chỗ giống như mở cửa cho gió lùa, phúc chưa kịp đầy đã dễ vơi.
Trong đời sống hiện đại, ranh giới giữa chia sẻ và khoe khoang càng mong manh. Nhưng lời dặn của tổ tiên vẫn còn nguyên giá trị: càng tốt càng nên lặng, càng mạnh càng cần mềm. Biết giữ mình đúng lúc, vận may mới có chỗ đứng lâu dài.
