Người xưa đã để lại những kinh nghiệm quý báu về cách nhìn người, tới nay nó vẫn vẹn nguyên giá trị.
Xem họ kết giao với ai
Muốn biết một người, hãy xem họ thân thiết với ai và thường tiếp xúc với ai trong thời gian bình thường. Nếu những người mà họ kết giao đều là những kẻ vô lại và lười biếng, thì họ có thể là người tốt đến mức nào?
Tổ Tiên chỉ cách nhìn người
Có câu nói rằng: “Cận chu giả xích, cận mặc giả hắc”, ý nói gần chu sa thì sẽ biến thành đỏ, gần mực sẽ biến thành đen, nhấn mạnh ảnh hưởng của hoàn cảnh đối với cá nhân.
Người xưa cũng nói: “Phương dĩ loại tụ, vật dĩ quần phân”, đây là câu nói trong Chu Dịch, hàm ý rằng người tốt kẻ xấu thường khó mà ở cùng với nhau, cũng có nghĩa là nhìn vào nhóm bạn thân của một người, ta có thể phần nào đánh giá được người đó.
Nếu những người họ kết giao đều là những người thông minh, lương thiện, tốt bụng, ngay thẳng thì tính cách của họ chắc chắn sẽ không tệ, bạn có thể yên tâm kết bạn với họ.
Khi nghèo đói họ đòi hỏi điều gì
Khi một người sống trong cảnh nghèo khó, hãy nhìn xem người đó đòi hỏi điều gì. Quân tử dù nghèo khó cũng có thể bằng lòng với cảnh nghèo khó, không dùng mọi cách để kiếm tiền, dù cần tiền nhưng phải cư xử đúng mực.
Kẻ ác thì ngược lại, bất kể thủ đoạn có hợp pháp hay không, chỉ cần có tiền, hắn có thể không cần để ý đến nguyên tắc sống.
Khi giàu có, xem họ tiêu tiền vào việc gì
Khi một người giàu có, hãy xem họ tiêu tiền vào việc gì. Nếu họ chỉ dùng tiền để ăn, uống, vui chơi, hưởng thụ cá nhân mà lại keo kiệt với người khác thì kiểu người đó không đáng để kết giao.
Nếu một người có tiền, người đó vẫn có thể sống giản dị và thanh đạm, không hoang phí, mà dùng tiền để giúp đỡ người khác và dùng nó cho phúc lợi công cộng thì người này có tư cách đạo đức rất tốt và có thể làm bạn sâu sắc với người đó.
Ai đáng kết giao?
Hãy xem khi có địa vị họ tiến cử ai
Khi một người đã trở thành quan chức, có địa vị cao sang và có quyền phát ngôn thì cần phải xem người đó đề cử ai. Nếu họ chỉ giới thiệu người thân, bạn bè, những người thân thiết trong gia đình chứ không trọng dụng nhân tài thì đó chính là người không tốt.
Nếu họ tiến cử những người có cả năng lực và sự chính trực, bất kể mối quan hệ của họ với người kia như thế nào và chỉ tiến cử những người dựa trên tài năng của họ, thì người này là một người vị tha và trung thực.
Hãy nhìn xem khi khó khăn họ làm gì
Khi họ gặp khó khăn, hãy nhìn xem họ làm gì. Khổng Tử nói: “Quân tử cố cùng tiểu nhân cùng tư lạm hĩ”, nghĩa là: Quân tử gặp cùng khốn thì cố chịu đựng, kẻ tiểu nhân thì phóng túng, làm liều.
Người quân tử khi gặp khó khăn, dù tính mạng có nguy hiểm, cũng sẽ giữ đạo đức liêm khiết và không làm điều bất chính. Nhưng khi kẻ ác gặp khó khăn, hắn lại không quan tâm, chỉ cần có thể thoát khỏi khó khăn, hắn có thể làm bất cứ điều gì.
