9 phong tục trừ tà, giải xui trong ngày Tết Đoan Ngọ
1. Ăn thịt vịt
Theo y học cổ truyền, thịt vịt có tính hàn, giúp thanh nhiệt, giải độc, rất phù hợp với thời tiết oi bức đầu tháng 5 âm lịch. Dân gian còn cho rằng “vịt” đồng âm gần với “áp” (trấn áp), tượng trưng cho việc xua đuổi tà khí, tránh điều xui xẻo. Trong mâm cỗ Đoan Ngọ, các món như vịt luộc, vịt quay, bún măng vịt thường được lựa chọn để bảo vệ sức khỏe và cầu may.
2. Ăn cơm rượu nếp
Cơm rượu nếp là món không thể thiếu trong dịp này. Người xưa tin rằng ăn cơm rượu vào sáng sớm giúp “diệt sâu bọ” – ẩn dụ cho việc tiêu diệt ký sinh trùng, hỗ trợ tiêu hóa và thanh lọc cơ thể. Loại cơm này được làm từ nếp cái hoa vàng, có vị cay nhẹ, ngọt thanh và đặc tính giải độc hiệu quả.
3. Treo ngải cứu, xương rồng
Ngải cứu và xương rồng được xem là những loại cây có khả năng trấn trạch, trừ tà khí rất mạnh. Người xưa thường treo bó ngải cứu ở trước cửa chính, cửa sổ hoặc ban công vào sáng Đoan Ngọ, nhất là trước giờ Ngọ (11h-13h), thời điểm dương khí cực thịnh, để tăng hiệu quả xua đuổi tà khí.
4. Mang túi hương
Túi hương được làm từ các loại thảo mộc như sả, hương nhu, bạch đàn, gừng, bồ kết… không chỉ tạo mùi thơm dễ chịu mà còn có tác dụng trừ tà, tăng sinh khí. Một số túi hương còn chứa bột hùng hoàng – loại khoáng chất được cho là có khả năng xua đuổi tà ma rất mạnh.
5. Buộc chỉ đỏ
Tục buộc sợi chỉ đỏ quanh cổ tay, cổ chân hoặc treo trước cửa nhà mang ý nghĩa trừ tà, cầu may. Màu đỏ tượng trưng cho dương khí, giúp bảo vệ người đeo khỏi năng lượng tiêu cực. Trẻ nhỏ đặc biệt được đeo chỉ đỏ để “hộ thân” trong ngày này.
6. Ăn trái cây chua
Các loại trái cây có vị chua như mận, mơ, vải, xoài, thanh long… được ưa chuộng trong ngày Tết Đoan Ngọ bởi chúng giúp kích thích tiêu hóa, làm sạch đường ruột và hỗ trợ cân bằng nội khí. Ngoài ra, mâm ngũ quả đủ 5 màu theo ngũ hành còn được dâng lên tổ tiên để cầu chúc cát lành, an khang.
7. Nhuộm móng tay bằng thảo mộc
Ở một số vùng, người lớn thường dùng lá móng, lá dền đỏ hoặc lá cây có màu tự nhiên để nhuộm móng tay cho trẻ nhỏ. Hành động này mang ý nghĩa trừ tà, bảo vệ con trẻ khỏi bệnh tật trong mùa hè và tránh sự quấy nhiễu của tà khí.
8. Khảo cây
“Khảo cây” là tục lệ dân gian độc đáo: người nông dân dùng gậy hoặc tay vỗ nhẹ vào thân cây ăn quả, vừa làm vừa nói lời nhắc nhở: “Năm nay không đậu trái, năm sau còn đánh nữa!”. Tục này thể hiện niềm tin vào việc đánh thức sinh khí, cầu mong mùa màng tươi tốt.
9. Tắm lá mùi hoặc nước thơm
Một số nơi có phong tục tắm bằng nước lá mùi, lá sả, lá bưởi hoặc nước đun từ các loại thảo dược. Nước này giúp thanh lọc cơ thể, xua tan mệt mỏi và loại bỏ khí xấu, được xem như một nghi lễ để làm mới thân tâm trong ngày giữa năm.
Giữ khí lành, tránh điều kiêng kỵ trong Tết Đoan Ngọ
Vào ngày Tết Đoan Ngọ, ông bà xưa dặn dò con cháu nên cẩn trọng trong lời ăn tiếng nói và sinh hoạt để bảo toàn dương khí, tránh rước xui rủi vào nhà. Một số điều nên tránh trong ngày này bao gồm:
Không ngủ nướng vào sáng sớm – dễ khiến cơ thể trì trệ, lỡ mất “thời điểm vàng” để thanh lọc.
Tránh lui tới những nơi âm khí nặng như nghĩa trang, bệnh viện.
Kiêng nói điều xui xẻo, cãi vã, mắng nhiếc – giữ không khí gia đình hòa thuận.
Hạn chế soi gương vào ban đêm – tránh tiếp xúc với năng lượng tiêu cực.
Những điều tưởng chừng nhỏ nhặt này đều xuất phát từ quan niệm giữ cho không gian sống luôn tràn đầy dương khí, thuận lợi đón may mắn, bình an.
Gìn giữ giá trị truyền thống trong nhịp sống hiện đại
Dù cuộc sống ngày nay đã nhiều thay đổi, nhưng các phong tục trong ngày Tết Đoan Ngọ vẫn mang giá trị tinh thần sâu sắc. Ăn uống thanh đạm, sử dụng thảo mộc, chăm sóc sức khỏe… không chỉ là nghi lễ tâm linh mà còn thể hiện sự thấu hiểu thiên nhiên và triết lý sống hòa hợp của cha ông ta.
Tết Đoan Ngọ không chỉ là “ngày diệt sâu bọ”, mà còn là dịp để con người thanh lọc thân – tâm – cảnh, khởi tạo một chu kỳ mới đầy sinh khí, an lành và thịnh vượng.
