Trong kho tàng tri thức dân gian Việt Nam, có những câu nói được ông cha ta truyền lại ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc và nhiều kinh nghiệm sống gắn liền với đời sống, thiên nhiên và tâm linh. Trong đó có một câu thế này: “Đáng sợ nhất là năm nhuận hai tháng Sáu âm lịch.” Vậy vì sao lại có quan niệm này? Và điều gì khiến một năm có hai tháng Sáu âm trở thành nỗi e dè của nhiều người xưa, hãy cùng tìm hiểu.
Mỗi năm âm lịch thường có 12 tháng, nhưng để điều chỉnh cho khớp với chu kỳ vận hành của Mặt Trăng và Mặt Trời, cứ khoảng 2-3 năm âm lịch sẽ có một năm nhuận, và năm đó sẽ có 13 tháng. Tháng nhuận được thêm vào để đảm bảo thời gian không bị lệch quá nhiều so với mùa vụ.
Tháng nhuận sẽ không cố định vào tháng nào mà có thể rơi vào bất cứ tháng nào từ tháng Giêng đến tháng Chạp. Và trong số đó, tháng Sáu âm lịch được xem là tháng “dương thịnh – âm suy”. Tháng 6 âm là thời điểm giữa năm, giao thời giữa nắng gắt mùa Hạ và chuẩn bị cho sự chuyển mình của mùa Thu. Thời tiết lúc này vô cùng khó chịu. Khi tháng Sáu bị “nhân đôi”, tức có hai tháng Sáu âm, người xưa tin rằng cán cân trời đất bị lệch, dẫn đến âm dương bất ổn, và điều đó là điềm không lành.
Theo triết lý phương Đông, vạn vật trong vũ trụ đều vận hành theo quy luật âm – dương. Khi có một yếu tố lệch đi, mất cân bằng tất sẽ sinh ra hỗn loạn và có thể gây ra hậu quả cực xấu. Hai tháng Sáu âm lịch đồng nghĩa với việc mùa hè nắng nóng sẽ kéo dài, “hỏa khí vượng”, dương khí quá mạnh, khiến âm khí suy yếu. Âm khí đại diện cho sự bình ổn, điều hòa và bảo vệ con người khỏi những năng lượng xấu. Nếu âm khi suy yếu thì vận mệnh cũng ảnh hưởng.
Nhuận 2 tháng 6 thời tiết cũng cực kỳ khắc nghiệt, ảnh hưởng nặng nề tới cây trồng vật nuôi. Thời tiết hanh hao, hạn hán kéo dài, hoa màu cũng bị ảnh hưởng. Đối với một đất nước chủ yếu làm nông thì hạn hán mất mùa thực vô cùng đáng sợ.
Ở nhiều vùng quê Việt Nam, tháng Sáu âm lịch vốn đã là tháng “lưng chừng năm”, mang tính giao thời và có nhiều điều kiêng kỵ. Vào những ngày tháng này, người ta sẽ hạn chế làm việc lớn, trong đó có những việc như động thổ, cưới xin…
Nhiều gia đình chọn cách “án binh bất động” suốt hai tháng Sáu, họ sống cẩn trọng, không mưu cầu lớn, không di chuyển xa, hạn chế chuyện thị phi. Có lẽ vì thế, trong dân gian mới có câu: “Năm nào hai tháng Sáu, trăm sự nên dè chừng.”
Ngày nay xã hội ngày càng phát triển, người ta ít nghĩ và cũng ít tin vào những chuyện tâm linh. Cũng chưa có nghiên cứu khoa học nào khẳng định trực tiếp những điều này. Thế nhưng những người thuộc tầng lớp trước, hay những người sống chủ yếu ở các vùng quê thì vẫn tin tưởng vào những kinh nghiệm truyền lại này rất nhiều, bởi con người xưa luôn sống chan hòa với trời đất, cảm nhận sâu sắc sự bất thường từ những dấu hiệu nhỏ nhất.
Tuy nhiên, vẫn là câu nói cũ: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, mục đích chính của người xưa vẫn là muốn khuyên chúng ta nên sống hòa bình, đừng triệt phá thiên nhiên, năng làm việc thiện tích đức, có thể gặp dữ cũng hóa lành.
Nên làm gì nếu rơi vào năm có hai tháng Sáu?
Nếu rơi vào năm có đặc điểm này, dân gian khuyên rằng:
Giữ tâm bình lặng, tránh khởi sự việc lớn.
Tích đức hành thiện, giúp cân bằng lại năng lượng âm dương trong nhà.
Tránh đi xa, hạn chế tiếp xúc những nơi âm khí nặng như bệnh viện, nghĩa trang.
Không tin mù quáng, nhưng cũng không nên thách thức những điều đã được truyền dạy qua nhiều đời.
