Chim Lạc
Thời xa xưa, chim Lạc vẫn được xem là biểu tượng của nhà nước Âu Lạc, một loại chim trong truyền thuyết. Nhắc đến biểu tượng chim Lạc hẳn nhiều người cũng sẽ nghĩ ngay đến mặt Trống Đồng. Ngày nay, loài chim này được coi là tượng trưng cho tinh thần và văn hóa thuần Việt, một trong những biểu tượng của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng nguyên mẫu của chim Lạc là loài chim nào thì đến nay vẫn còn là ẩn số.
Rùa thần Kim Quy
Hình ảnh Rùa vàng hay Rùa thần Kim Quy gắn liền với hai truyền thuyết lịch sử nổi tiếng của Việt Nam. Thứ nhất là truyền thuyết thần Kim Quy đã giúp vua An Dương Vương xây thành Cổ Loa, cải tiến nỏ thần. Thứ hai là truyền thuyết về Thuận Thiên kiếm của vua Lê Lợi, là nguồn gốc tên gọi hồ Hoàn Kiếm. Ngày nay, người Việt vẫn tin rằng “Cụ Rùa” khổng lồ duy nhất còn sống tại hồ Hoàn Kiếm hiện nay chính là hậu duệ của thần Kim Quy.
Gà 9 cựa
Trong truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh, vua Hùng đã thách cưới “voi 9 ngà, gà 9 cựa, ngựa 9 hồng mao”. Hầu hết chúng ta đều cho rằng những con vật này chỉ có trong truyền thuyết. Tuy nhiên, gà 9 cựa lại là một giống gà hoàn toàn có thật. Hiện nay một số địa phương như tỉnh Bắc Giang, Phú Thọ vẫn nuôi giống gà này.
Thuồng luồng
Thuồng luồng trong văn hóa Việt thường được mô tả như một loài thủy quái hình rắn, có 4 chân, chuyên rình rập để kéo người xuống nước ăn thịt… Có khá nhiều tranh cãi xung quanh chân tướng thuồng luồng chẳng hạn như đó chỉ là tên gọi của cá sấu, một loài trăn hoặc loài giải khổng lồ sống ở các con sông. Trong sử Việt có rất nhiều câu chuyện liên quan đến loài thuồng luồng như cuộc chiến giữa Lạc Long Quân và loài thuồng luồng; Vua Hùng dạy dân xăm mình để tránh thuồng luồng; Thuồng luồng đầu thai làm hoàng tử nhà Lý; Học trò của cụ Chu Văn An hóa thuồng luồng…
Rùa 6 mắt
Trong Đại Việt sử lược có ghi lại nhiều trường hợp vua Lý được dâng loài rùa lạ, có tới 6 mắt, trên cơ thể có chữ Hán. Những tưởng câu chuyện về loài rùa kỳ lạ này sẽ là một bí ẩn lịch sử bị lãng quên theo thời gian. Tuy nhiên, các dữ liệu khoa học cho thấy đây là loài rùa có thật 100% và vẫn còn hiện diện ở Việt Nam cho đến tận ngày nay. Loài rùa đó tên là rùa bốn mắt (Sacalia quadriocellata). Chúng có đặc trưng là trên đầu có 4 mắt giả, cộng với 2 mắt thật là đúng 6 mắt.
Bạch mã 4 cựa
Ngựa bạch mã vốn được coi là thứ ngựa dành cho bậc quý tộc, đế vương. Đại Việt sử ký Tiền Biên có viết: “Năm Đinh Mùi (1006) Châu Vị Long dâng cho Khai Minh Vương (tước hiệu vua cha Lê Đại Hành phong cho Lê Lõng Đĩnh trước kia) một con bạch mã bốn vó đều có cựa”. Vốn dĩ ngựa trắng đã là quý đây lại là ngựa trắng 4 cựa của vua Lê Long Đĩnh thì chắc hẳn phải là một con “thần mã”. Nhưng vì sử sách không ghi chép cụ thể nên sự thật về con ngựa lạ này đến bây giờ vẫn là một ẩn số.
Rắn có mào
Ở một số địa phương của Việt Nam, từ nhiều thế hệ đã lưu truyền câu chuyện nhuốm màu kỳ bí về một loài rắn có mào. Loài vật này không bao giờ cắn người nhưng ai cũng khiếp sợ vì chúng được cho là rắn thần, thường canh giữ các đền miếu,… Các nhà khoa học cho biết rất có thể hình tượng của loài rắn mào này đã được truyền cảm hứng từ một loài rắn có hình thù kỳ dị ở Việt Nam. Đó là loài rắn voi, có tên khoa học là Rhynchophis boulengeri.
