Sử dụng tên gọi Luật Căn cước và thẻ căn cước là phù hợp với mục đích quản lý và phục vụ nhân dân
Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Căn cước.
Theo đó, về tên gọi của dự thảo Luật và tên thẻ căn cước.
Có ý kiến cho rằng, trong thời gian vừa qua đã có nhiều thay đổi về hình thức, nội dung và tên gọi của thẻ căn cước, vì vậy, đề nghị cân nhắc về tên gọi của Luật; đề nghị không đổi tên Luật và tên thẻ thành thẻ căn cước.
Giải trình với đại biểu Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, qua thảo luận tại Kỳ họp thứ 6 và phiên họp UBTVQH giữa 02 đợt của Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, hầu hết ý kiến ĐBQH đều đồng ý với tên gọi của dự thảo Luật và tên thẻ căn cước đã được giải trình tại Báo cáo số 666/BC-UBTVQH15 ngày 24/10/2023 của UBTVQH giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Căn cước. UBTVQH cho rằng, việc sử dụng tên gọi Luật căn cước thể hiện rõ tính khoa học, vừa bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của Luật, vừa phù hợp với xu hướng quản lý xã hội số.
"Với việc tích hợp đầy đủ thông tin một cách khoa học trong thẻ căn cước cùng với hình thức, phương thức quản lý số bảo đảm tính đại chúng, thì việc đổi tên thành thẻ căn cước sẽ giúp cho công tác quản lý nhà nước có tính khoa học hơn, phục vụ công cuộc chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số của Chính phủ; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ cho người dân trong tham gia các hoạt động xã hội cũng như giao dịch về hành chính, dân sự ngày càng tiện lợi", Chủ nhiệm Lê Tấn Tới nói.
Từ những vấn đề trên, UBTVQH nhận thấy, việc sử dụng tên gọi Luật Căn cước và thẻ căn cước là phù hợp với mục đích quản lý và phục vụ Nhân dân. Vì vậy, UBTVQH đề nghị Quốc hội cho giữ tên gọi là Luật Căn cước và thẻ căn cước.
Về trung tâm dữ liệu quốc gia, UBTVQH tiếp thu ý kiến của ĐBQH và báo cáo giải trình thêm như sau: Sau khi được cấp có thẩm quyền đồng ý, Chính phủ đã chỉ đạo hoàn thiện Đề án và ban hành Nghị quyết số 175/NQ-CP ngày 30/10/2023 phê duyệt Đề án xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia. Trong dự thảo Luật chỉ quy định về trung tâm dữ liệu quốc gia với ý nghĩa là một hệ thống kỹ thuật được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để chia sẻ, khai thác, xử lý thông tin phù hợp với chủ trương của Đảng và Đề án của Chính phủ. Do đó, UBTVQH đã chỉ đạo bổ sung khoản 19 Điều 3 quy định về trung tâm dữ liệu quốc gia như dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua.
Về thu thập, cập nhật, kết nối, chia sẻ, khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu căn cước, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về việc thu thập thông tin sinh trắc học về mống mắt vào điểm d khoản 1 tương tự như đối với việc thu thập thông tin sinh trắc học về ADN và giọng nói để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện triển khai trong thực tiễn.
Có tiến hành cấp thẻ căn cước cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ hay không?
Không thu thập vân tay, mống mắt của trẻ dưới 6 tuổi
Luật Căn cước quy định rõ, việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi là theo nhu cầu chứ không bắt buộc. Quy trình cấp căn cước cho đối tượng này cũng được chia thành 2 nhóm.
Nhóm thứ nhất là từ đủ 6 tuổi đến dưới 14 tuổi. Khi có nhu cầu, trẻ em trong độ tuổi này sẽ cùng người đại diện hợp pháp đến cơ quan quản lý căn cước để thu nhận thông tin nhân dạng và thông tin sinh trắc học (ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt).
Tiếp đó, người đại diện hợp pháp thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước thay cho trẻ.
Sau khi thu nhận thông tin, cán bộ có thẩm quyền về quản lý căn cước sẽ in phiếu để người cần cấp thẻ kiểm tra, cấp giấy hẹn trả thẻ căn cước theo quy định.
Trường hợp người cần cấp thẻ căn cước có yêu cầu trả thẻ căn cước tại địa điểm khác thì cơ quan quản lý căn cước trả thẻ căn cước tại địa điểm theo yêu cầu và người đó phải trả phí dịch vụ chuyển phát.
Nhóm thứ hai là dưới 6 tuổi. Khi có nhu cầu, người đại diện hợp pháp của trẻ trong độ tuổi này có thể thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước thông qua cổng dịch vụ công hoặc ứng dụng định danh quốc gia.
Trường hợp trẻ chưa đăng ký khai sinh, người đại diện hợp pháp thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước thông qua các thủ tục liên thông với đăng ký khai sinh trên cổng dịch vụ công, ứng dụng định danh quốc gia hoặc trực tiếp tại cơ quan quản lý căn cước.
Đặc biệt, với trẻ em dưới 6 tuổi, cơ quan quản lý căn cước sẽ không thu nhận thông tin nhân dạng và thông tin sinh trắc học.
Vì sao cấp thẻ căn cước cho trẻ dưới 14 tuổi?
Quá trình xây dựng luật Căn cước, cấp thẻ căn cước cho trẻ em dưới 14 tuổi là một trong những nội dung nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Một số quan điểm cho rằng quy định này sẽ làm phát sinh thủ tục hành chính và chi phí thực hiện; chưa kể trẻ em khi đăng ký khai sinh đã được cấp mã số định danh cá nhân, không cần có thêm thẻ căn cước
Giải trình về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi (theo nhu cầu) là cần thiết. Bởi lẽ, với thẻ căn cước, người dưới 14 tuổi có thể tích hợp nhiều loại giấy tờ vào thẻ, giúp tiết kiệm kinh phí cho Nhà nước trong việc cấp các loại giấy tờ này.
Mặt khác, thẻ căn cước nhỏ gọn, dễ bảo quản, tính bảo mật cao sẽ bảo đảm an toàn, đem lại nhiều thuận lợi, tiện ích cho người dân trong việc đi lại cũng như học tập, khám chữa bệnh và các giao dịch dân sự khác.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, quy định cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi đảm bảo đơn giản, không phát sinh nhiều thủ tục hành chính, vì cơ bản các thông tin đã có trong cơ sở dữ liệu của cơ quan quản lý căn cước.
Cũng theo tính toán của Bộ Công an, cơ quan chủ trì soạn thảo luật Căn cước, Việt Nam có khoảng 19 triệu công dân dưới 14 tuổi. Nếu tất cả trẻ được cấp thẻ căn cước thì sẽ tiết kiệm khoảng 2.000 tỉ đồng, thông qua việc không tốn chi phí cấp sổ tiêm chủng, sổ khám chữa bệnh, thẻ bảo hiểm y tế, thẻ học sinh…
Ở chiều ngược lại, để triển khai việc cấp thẻ căn cước cho trẻ dưới 14 tuổi, cơ quan quản lý nhà nước sẽ phải điều chỉnh các quy định liên quan; tốn chi phí thu thập, cập nhật thông tin của công dân vào cơ sở dữ liệu; tốn chi phí để sản xuất, in thẻ CCCD (khoảng 900 tỉ đồng)…
