Giai đoạn “sợ người lạ” – dấu mốc cho thấy não bộ trẻ đang trưởng thành
Nhiều bậc cha mẹ từng lúng túng khi nghe người xung quanh nhận xét con mình “quá nhát” hay “được chiều quen rồi”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, phản ứng này không liên quan đến tính cách bướng bỉnh hay yếu vía, mà là một bước phát triển hoàn toàn bình thường và cần thiết trong quá trình lớn lên của trẻ.
Trường hợp của bé Đình Đình (Trung Quốc) là ví dụ điển hình. Do sinh vào mùa đông nên bé ít có cơ hội ra ngoài. Khi thời tiết ấm dần, mẹ đưa con xuống sân chung cư chơi thì một người hàng xóm họ Trương tiến lại gần trêu đùa. Ngay lập tức, bé bật khóc dữ dội và chỉ bình tĩnh trở lại khi người lạ rời đi. Đây chính là biểu hiện rõ ràng cho thấy bé đã bước vào “giai đoạn sợ người lạ”.
Giai đoạn này thường xuất hiện ở trẻ từ 6–12 tháng tuổi, khi não bộ phát triển đủ để phân biệt giữa người quen và người lạ. Trẻ bắt đầu hình thành cảm giác an toàn và có xu hướng tìm đến những người thân quen nhất. Lúc này, tiếng khóc không phải là yếu đuối, mà là cách trẻ thể hiện sự bất an và nhu cầu được che chở.
Vì sao trẻ phản ứng mạnh với một số người?
Sự cảnh giác của trẻ không phải là nhút nhát, mà là bản năng tự bảo vệ. Có hai nguyên nhân chính khiến trẻ tỏ ra sợ hãi hoặc khóc lớn trước một số người nhất định.
Thứ nhất, trẻ rất nhạy cảm với các chi tiết nhỏ như mùi hương, giọng nói hay cử chỉ. Một người nói quá to, tiếp cận đột ngột hoặc động tác mạnh có thể khiến trẻ căng thẳng và phản ứng bằng tiếng khóc.
Thứ hai, dù thị lực còn hạn chế, trẻ đã có khả năng cảm nhận cảm xúc qua khuôn mặt. Những gương mặt nghiêm nghị, biểu cảm cứng nhắc dễ khiến trẻ bất an, trong khi nụ cười tự nhiên, ánh mắt dịu dàng lại giúp trẻ cảm thấy an toàn hơn.
Cha mẹ nên đồng hành cùng con như thế nào?
Để giúp trẻ vượt qua giai đoạn này một cách tích cực, cha mẹ cần kiên nhẫn và thấu hiểu.
Trước hết, hãy trở thành “vùng an toàn” của con bằng những cái ôm, giọng nói nhẹ nhàng và sự hiện diện kịp thời. Khi trẻ tin rằng bố mẹ luôn ở bên, cảm giác sợ hãi sẽ dần được xoa dịu.
Bên cạnh đó, không nên ép trẻ làm quen quá nhanh. Hãy để trẻ quan sát người lạ từ khoảng cách an toàn trong vòng tay cha mẹ, từng bước thích nghi theo nhịp độ của riêng mình.
Cuối cùng, việc cho trẻ tiếp xúc đa dạng môi trường như công viên, lớp học kỹ năng hay các hoạt động cộng đồng sẽ giúp cảm giác xa lạ giảm dần, nhất là khi luôn có bố mẹ đồng hành.
Thực chất, “sợ người lạ” là một dấu hiệu cho thấy trẻ đang lớn lên. Khi trẻ khóc để tìm kiếm sự bảo vệ, đôi khi chính người lớn cần học cách kiên nhẫn hơn, bớt trách móc hơn, để con có thể vững vàng và tự tin bước ra thế giới trong tương lai.
