Theo khoản 1 Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025), người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH và có nhu cầu vẫn được giải quyết hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp quy định.
Cụ thể, quyền hưởng BHXH một lần áp dụng đối với người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ tối thiểu 15 năm đóng BHXH. Trong trường hợp không lựa chọn nhận BHXH một lần, người lao động có thể chuyển sang hưởng trợ cấp hằng tháng theo quy định tại Điều 23 của Luật.
Ngoài ra, người lao động ra nước ngoài để định cư hoặc mắc các bệnh hiểm nghèo như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS cũng thuộc diện được nhận BHXH một lần.
Luật cũng cho phép giải quyết BHXH một lần đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc thuộc diện người khuyết tật đặc biệt nặng.
Đối với những trường hợp đã có thời gian đóng BHXH trước khi Luật có hiệu lực, sau 12 tháng không còn tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện và tổng thời gian đóng chưa đủ 20 năm, người lao động vẫn được nhận BHXH một lần theo quy định.
Bên cạnh đó, người lao động phục viên, xuất ngũ hoặc thôi việc theo các trường hợp quy định tại điểm d, đ, e khoản 1 Điều 2 của Luật, nếu không tiếp tục tham gia BHXH và không đủ điều kiện hưởng lương hưu, cũng được giải quyết chế độ BHXH một lần.
Tóm lại, người lao động đã tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025, sau khi nghỉ việc đủ 12 tháng mà không tiếp tục đóng BHXH và chưa đủ 20 năm đóng, vẫn đủ điều kiện để nhận BHXH một lần theo quy định mới.
Cách tính BHXH một lần
Theo khoản 3 Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025), mức hưởng BHXH một lần được xác định căn cứ vào thời gian đã tham gia và mức đóng BHXH của người lao động, không bao gồm phần ngân sách nhà nước hỗ trợ đối với BHXH tự nguyện.
Cụ thể, đối với thời gian đóng BHXH từ năm 2014 trở đi, mỗi năm tham gia được tính bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Trường hợp người lao động có thời gian đóng BHXH cả trước và sau năm 2014, phần thời gian lẻ chưa đủ một năm trước năm 2014 sẽ được cộng gộp vào giai đoạn từ năm 2014 trở đi để làm căn cứ tính mức hưởng BHXH một lần.
Đối với trường hợp tổng thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm, mức hưởng được tính bằng tổng số tiền đã đóng, nhưng tối đa không vượt quá 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Tóm lại, khi áp dụng cách tính BHXH một lần từ ngày 1/7/2025, mỗi năm đóng BHXH được quy đổi theo nguyên tắc: thời gian trước năm 2014 tương ứng 1,5 tháng, thời gian từ năm 2014 trở đi tương ứng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Trường hợp thời gian đóng chưa đủ một năm, mức hưởng tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
