Trong tác phẩm "Về Giáo Dục Gia Đình," Sukhomlynsky đã nhấn mạnh rằng: "Yếu tố ban đầu và quan trọng nhất có ảnh hưởng giáo dục đến trẻ em và thanh thiếu niên chính là tổ ấm của chúng, nơi mà vai trò của người mẹ đặc biệt nổi bật." Mẹ là một tác nhân ảnh hưởng mạnh mẽ. Một bà mẹ đứng đắn có thể tác động sâu rộng đến hậu thế.
Một người mẹ tốt quan trọng như thế nào? Có người kể: "Người bạn của tôi đi công tác nước ngoài một thời gian nên giao con cho ông bà ngoại. Sau này, khi đưa cháu về, bạn tôi rất ngạc nhiên trước hành vi của cháu.
Khi đưa con đi siêu thị, có đồ ăn để thử, con ăn hết miếng này đến miếng khác. Bạn tôi hỏi con có thích lắm không, mẹ sẽ mua cho con. Không ngờ đứa trẻ lại nói: Dù sao thì cũng không cần tiền, cứ ăn vì được miễn phí. Bạn tôi nhớ rõ ràng đã dạy con không được tham lam những lợi ích nhỏ mọn, nhưng tại sao cháu lại làm điều đó một cách tự nhiên như vậy? Sau này nghĩ lại, có lẽ đó là thói quen của ông bà. Kể từ đó, người bạn quyết định tự mình chăm sóc và giáo dục con, và qua thời gian, dưới sự hướng dẫn của mẹ, đứa trẻ đã thay đổi được hành vi của mình.
Sự ảnh hưởng của người mẹ đối với con cái là điều không thể phủ nhận, chỉ có người mẹ lạc quan và yêu đời mới có thể nuôi dạy con cái trở nên lạc quan và thành công. Gia đình sẽ thực sự hạnh phúc khi thấy con cái không chỉ hiền lành mà còn tự tin và thành đạt mọi nơi mình đến.
Tôn trọng sự riêng tư của con
Không một phụ huynh nào mong muốn con cái của mình phải trải qua những sai lầm mà họ đã từng mắc phải. Tuy nhiên, đó là một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống và không có biện pháp bảo vệ nào có thể ngăn chặn hoàn toàn. Trẻ em cần được phép mắc lỗi và tự học hỏi từ những lỗi lầm đó, miễn là chúng được trang bị đủ kiến thức để đối mặt với những khó khăn.
Một người mẹ muốn dạy con về sự thành thật và cởi mở sẽ biết rằng quản lý quá chặt chẽ có thể tạo ra hiệu ứng ngược. Một đứa trẻ phản ứng tự nhiên với việc kiểm soát quá mức là bằng cách giấu giếm và nói dối nhiều hơn, vì cảm nhận được sự không tin tưởng và nghi ngờ từ phía cha mẹ.
Trẻ em từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành luôn phải đối mặt với nhiều lựa chọn. Nhiệm vụ của mẹ không phải là chỉ cho con biết nên lựa chọn gì mà là dạy con cách để lựa chọn. Việc tôn trọng trẻ chính là việc nuôi dưỡng nhân cách tốt, giúp trẻ lớn lên hạnh phúc, tự tin trước những lựa chọn của mình.
Các nghiên cứu tâm lý đã chỉ ra rằng trẻ em bị hạn chế quyền lựa chọn thường phát triển theo hai hướng tính cách cực đoan: một số sẽ trở nên dễ dàng tuân thủ và yếu đuối, trong khi những người khác có thể trở nên nổi loạn và thách thức. Trẻ em yếu đuối thường phụ thuộc vào cha mẹ và thiếu khả năng độc lập, làm giảm cơ hội thành công trong tương lai. Trẻ nổi loạn thì hành động mà không suy xét đến hậu quả, chỉ để chứng tỏ sự độc lập. Cả hai hướng phát triển này đều không lành mạnh và cần được cha mẹ chú ý khi nuôi dạy con cái.
Gương mẫu
Rõ ràng, con cái thường nỗ lực mô phỏng những hành vi và lối sống của cha mẹ, từ sở thích cá nhân đến cách ăn mặc và kiểu tóc. Điều này là lý do khiến chúng ta cần thận trọng với những hành vi của mình và luôn nhớ rằng chúng ta đang làm gương cho con trẻ. Trẻ em dễ dàng mô phỏng tất cả những gì chúng ta làm, kể cả khi chúng ta mắc lỗi. Chúng ta là nguồn cảm hứng cho con cái suốt cuộc đời. Con cái cần sự hỗ trợ của chúng ta để trở nên mạnh mẽ và hạnh phúc.
Cùng con thảo luận và xây dựng quy tắc chung
Hãy tưởng tượng bạn có một người giúp việc tại nhà, và đứa trẻ của bạn vô tình làm đổ nước trên sàn. Mặc định, bạn có thể nhờ người giúp việc dọn dẹp hậu quả. Tuy nhiên, nếu bạn muốn dạy con tự chủ và chăm sóc bản thân, bạn có biết chúng sẽ phản ứng như thế nào không? Chúng có thể thắc mắc, "Tại sao mình phải lau nước khi chúng ta đã trả công cho cô ấy?"
Đúng vậy, chúng ta có thể tạo ra một môi trường sống tốt cho con cái nhưng cũng cần dạy cho chúng cách nhìn nhận cuộc sống một cách chính xác, giúp chúng phân biệt đúng sai và biết tôn trọng người khác.
Như vậy, điều quan trọng đầu tiên là xây dựng một môi trường gia đình dựa trên nền tảng tôn trọng lẫn nhau, nâng cao sự tự tin và tạo điều kiện cho sự phát triển cá nhân. Nhà giáo dục Herbert Spencer từ Anh đã từng nói: "Trong một gia đình nơi mà sự hiểu biết, tôn trọng và khích lệ là nền tảng, lòng tin của trẻ vào bố mẹ sẽ tăng lên đáng kể. Và khi trẻ lớn lên, chúng sẽ trở nên động viên và tin tưởng vào cuộc sống hơn.
Thực tế, sự tôn trọng giúp trẻ cảm thấy có giá trị, khi trẻ nhận ra giá trị của bản thân, chúng sẽ nuôi dưỡng lòng tự tin, và có niềm tin mạnh mẽ vào mọi người và cuộc sống.
Cha mẹ có thể dạy con tôn trọng người khác bằng cách làm gương tốt. Chẳng hạn, cha mẹ nên sử dụng những từ ngữ lịch sự như "Làm ơn" và "Cảm ơn", giữ cửa cho người khác tại cửa hàng, và nói chuyện một cách lễ độ với người lớn tuổi. Qua việc quan sát những hành động này từ phía cha mẹ, trẻ sẽ dần học được cách thể hiện sự tôn trọng một cách tự nhiên.
