Thận nằm ở vùng lưng dưới, có chức năng lọc chất thải và can thiệp vào quá trình sản xuất các tế bào máu đỏ. Thống kê tại Mỹ ghi nhận khoảng 90 đến 95% khối u xuất hiện ở thận là ung thư. Ung thư thận chiếm 3% tổng số ca ung thư ở người trưởng thành, đứng thứ bảy trong các loại ung thư ở nam giới và thứ 10 ở nữ.
Bệnh thường gặp ở độ tuổi 50 đến 70, cá biệt có một số trường hợp mắc ở độ tuổi rất trẻ. Ở giai đoạn sớm khi kích thước khối u dưới 7 cm, bệnh thường không có triệu chứng điển hình. Ở giai đoạn muộn, khoảng 30% người bệnh có các triệu chứng đau bụng, tiểu máu, thăm khám thấy có khối u bụng...
Các biểu hiện lâm sàng của ung thư biểu mô tế bào thận thay đổi theo từng giai đoạn, đôi khi không có triệu chứng gì, khối u đã có phát triển rộng khắp trong cơ thể, thậm chí di căn đến phổi, xương và các cơ quan khác. Đi tiểu ra máu, đau lưng và xuất hiện khối u thường được xem là ba triệu chứng điển hình của bệnh ung thư thận. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến của ung thư thận:
1. Tiểu ra máu:
Là dấu hiệu phổ biến nhất, thường có tính ngắt quãng, không đau, có thể quan sát thấy bằng mắt thường hoặc bằng máy soi.
2. Đau lưng dưới:
Thường có biểu hiện như đau đớn dai dẳng và có tính liên tục. Khi khối u đã xâm nhập vào dây thần kinh hoặc cột sống vùng thắt lưng có thể gây ra đau dữ dội. Chứng tiểu máu hình thành từ đường ống tiết niệu bị vón cục tạo thành dải máu, đào thải ra ngoài cùng với nước tiểu, từ đó có thể gây đau thắt lưng.
3. Khối u ung thư:
Người có khối u thận có thể sờ thấy khối u phía thắt lưng hoặc vùng bụng trên khoảng 10%. Các khối u hình thành trong thận giai đoạn đầu rất khó sờ thấy, chỉ nhìn thấy các dấu hiệu khi u phát triển đến đường kính từ 3-5 cm.
Khối u thông thường rất cứng, bề mặt nhấp nhô không bằng phẳng, hoặc có hình dạng cục/viên. Ở những bệnh nhân có thể trạng gầy thì khi khám có thể phát hiện khối u nằm ở cực dưới của thận, có thể sờ thấy khối u.
Nếu khối u được cố định, có nghĩa là nó đã có thâm nhiễm xung quanh thận và tiên lượng tương đối xấu. Số lượng bệnh nhân có cùng lúc cả 3 dấu hiệu trên thường không nhiều, chiếm khoảng 10 - 15%, nếu xuất hiện cùng lúc thì thường là đã rơi vào giai đoạn muộn.
Do ung thư biểu mô tế bào thận là khối u ác tính nguy hiểm, nhiều bệnh nhân có triệu chứng xuất hiện rõ rệt như người sút cân, thiếu máu, sốt, ăn mất ngon và các dấu hiệu thay đổi về thể chất khác.
Một số ít bệnh nhân có thể có triệu chứng liên quan đến sưng phù tĩnh mạch, hoặc phù chân.
Nếu bệnh nhân bị ung thư thận di căn lên phổi hoặc xương, cũng có thể xuất hiện những triệu chứng tương tự. Quan sát lâm sàng phát hiện ra rằng, một số bệnh nhân còn bị triệu chứng rối loạn nội tiết. Đây là do ung thư thận có thể phân giải ra nhiều chất, từ đó dẫn đến các triệu chứng tương ứng.
3. Mệt mỏi, thiếu máu
Mệt mỏi là một triệu chứng khá phổ biến ở hầu hết bệnh nhân ung thư nói chung. Các tế bào ung thư phát tác làm cản trở những chức năng và hoạt động bình thường của cơ thể, khiến người bệnh dễ cáu bẳn và suy nhược. Ở bệnh nhân ung thư thận, tình trạng thiếu máu cũng có thể gây ra mệt mỏi và suy nhược nghiêm trọng.
4. Sụt cân đột ngột
Sụt cân đột ngột thường xảy ra khi bệnh nhân bị ung thư dù họ không ăn kiêng hay muốn giảm cân. Nguyên nhân thường gặp là bệnh nhân mất cảm giác thèm ăn nên biếng ăn, thiếu dinh dưỡng.
5. Sốt
Sốt không rõ nguyên nhân cũng có thể là dấu hiệu ung thư thận, đặc biệt khi kết hợp với các triệu chứng trên. Trong trường hợp nghi ngờ ung thư thận, bác sĩ có thể chỉ định làm sinh thiết để chẩn đoán khẳng định.
Lưu ý: Các triệu chứng trên cũng có thể do một số bệnh lành tính gây ra mà không phải do ung thư thận. Do vậy nếu có bất cứ triệu chứng bất thường nào, bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tiết Niệu ngay để được khám và tư vấn kịp thời. Đôi khi ung thư thận chỉ biểu hiện qua những dấu hiệu rất bình thường như tức bụng, mệt mỏi. Như trường hợp một nữ bệnh nhân 24 tuổi đến khám tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM do triệu chứng tức nhẹ ở vùng hông lưng. Kết quả siêu âm bụng và chụp CT scan phát hiện cô gái có khối u thận trái kích thước khoảng 5 cm. Kết quả sinh thiết khẳng định là ung thư giai đoạn 2.
