Nghị định số 274/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), cũng như khiếu nại, tố cáo về BHXH. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 30/11/2025 và được áp dụng cho tất cả các đơn vị, doanh nghiệp trên toàn quốc.
Theo quy định, các đơn vị, doanh nghiệp có hành vi chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH, BHTN sẽ phải nộp thêm mức 0,03%/ngày, tính trên số tiền và số ngày chậm đóng hoặc trốn đóng.
Mức phạt chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHTN theo Nghị định 274/2025/NĐ-CP
Căn cứ Điều 3 và Điều 7 Nghị định 274/2025/NĐ-CP, kể từ ngày 30/11/2025:
Các đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng BHXH, BHTN sẽ phải nộp 0,03%/ngày, tính trên số tiền và số ngày chậm đóng.
Các đơn vị, doanh nghiệp trốn đóng BHXH, BHTN cũng phải chịu mức phạt tương tự, tính từ ngày hành vi trốn đóng được xác định.
Trách nhiệm của cơ quan BHXH
Hằng tháng, cơ quan BHXH có trách nhiệm:
Rà soát và xác định các đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH, BHTN.
Gửi văn bản đôn đốc trong 10 ngày đầu tháng, nêu rõ:
- Số tiền và số ngày chậm đóng, trốn đóng.
- Số tiền phải nộp thêm theo mức 0,03%/ngày.
- Quy định pháp luật về các biện pháp xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng.
- Thời hạn chuyển từ hành vi chậm đóng sang trốn đóng và các biện pháp xử lý tiếp theo.
Cách xác định số tiền chậm đóng và trốn đóng
Theo Nghị định số 274/2025/NĐ-CP:
Số tiền chậm đóng là phần nghĩa vụ mà người sử dụng lao động còn phải nộp sau thời hạn đóng BHXH, BHTN. Số ngày chậm đóng được tính từ ngày sau thời hạn đăng ký hoặc đóng theo quy định.
Số tiền trốn đóng được xác định khi người sử dụng lao động không đăng ký, không đóng BHXH, BHTN hoặc kê khai mức lương thấp hơn thực tế, và sau 60 ngày kể từ khi hết thời hạn vẫn chưa khắc phục.
Miễn trách nhiệm trong trường hợp bất khả kháng
Nghị định cũng nêu rõ, các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh, tình trạng khẩn cấp hoặc sự kiện bất khả kháng do cơ quan có thẩm quyền công bố sẽ không bị coi là trốn đóng BHXH, BHTN. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần có hồ sơ chứng minh nguyên nhân bất khả kháng gửi cơ quan BHXH trước ngày 25 của tháng có văn bản đôn đốc.
Quy định hành vi chậm đóng sang trốn đóng
Theo Điều 6 Nghị định số 274/2025/NĐ-CP, thời điểm chuyển từ hành vi từ chậm đóng BHXH, BHTN sang trốn đóng được xác định như sau:
Trường hợp 1: NSDLĐ chưa đăng ký tham gia BHXH, BHTN cho người lao động
- Nếu sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn đăng ký tham gia BHXH, BHTN theo quy định của pháp luật về BHXH và BHTN mà vẫn chưa đăng ký, hành vi chậm đóng chuyển thành trốn đóng.
- Thời điểm bắt đầu tính là ngày thứ 61 kể từ sau thời hạn đăng ký.
Trường hợp 2: NSDLĐ đăng ký tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, BHTN thấp hơn theo quy định của pháp luật về BHXH và BHTN.
Đối với đơn vị đóng hằng tháng: Hành vi được xác định là trốn đóng bắt đầu từ sau ngày cuối cùng của tháng tiếp theo tháng phát sinh tiền lương đã đăng ký làm căn cứ đóng.
Đối với đơn vị đóng 03 tháng hoặc 06 tháng một lần: Hành vi được xác định là trốn đóng bắt đầu từ sau ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng đã đăng ký làm căn cứ đóng.
Trường hợp 3: NSDLĐ chậm đóng dù đã được cơ quan BHXH đôn đốc theo quy định.
- Đối với đơn vị đã được cơ quan BHXH gửi văn bản đôn đốc trong vòng 45 ngày kể từ sau thời hạn đóng BHXH chậm nhất theo quy định, mà đơn vị vẫn không nộp sau 60 ngày: Hành vi được chuyển thành trốn đóng kể từ ngày thứ 61.
- Đối với đơn vị đã được cơ quan BHXH gửi văn bản đôn đốc sau 45 ngày kể từ sau thời hạn đóng BHXH chậm nhất theo quy định: Hành vi được coi là trốn đóng được xác định từ ngày thứ 15 ngày kể từ ngày cơ quan BHXH ban hành văn bản đôn đốc.
Ngoài ra nếu hành vi trốn đóng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đủ yếu tố cấu hành theo quy định của pháp luật.
