Trong hành trình trưởng thành của một đứa trẻ, cha mẹ chính là “người thầy đầu tiên” và cũng là người có ảnh hưởng lớn nhất đến nhân cách, tư duy, cũng như cách sống sau này của con. Có những đứa trẻ không sinh ra trong gia đình giàu có, nhưng lại được cha mẹ dạy dỗ đúng cách, để rồi trưởng thành mạnh mẽ, bản lĩnh và hạnh phúc. Người ta nói “cha mẹ khôn ngoan không để lại núi vàng, mà để lại cho con tri thức và nhân cách”. Và đứa trẻ thật sự may mắn là đứa được cha mẹ dạy sớm 5 điều sau.
1. Biết nói lời cảm ơn và xin lỗi – nền tảng của nhân cách đẹp
Dạy con biết nói “cảm ơn” và “xin lỗi” là bài học đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình hình thành nhân cách. Đứa trẻ biết nói cảm ơn là đứa trẻ biết trân trọng, còn đứa trẻ biết xin lỗi là đứa trẻ biết nhận trách nhiệm và tôn trọng người khác.
Không ít cha mẹ nghĩ rằng “con còn nhỏ, biết gì mà phải xin lỗi”, nhưng thực tế, việc dạy con ý thức về hành vi và lời nói sớm sẽ giúp con hiểu được giới hạn, phép tắc và trách nhiệm. Khi trẻ biết cảm ơn người giúp mình, biết xin lỗi khi sai, trẻ sẽ dần hình thành nhân cách khiêm tốn, lễ phép, có lòng biết ơn – những phẩm chất quý giá mà không trường lớp nào có thể dạy tốt hơn gia đình.
2. Học cách chịu trách nhiệm thay vì đổ lỗi
Nhiều người lớn khi gặp khó khăn thường tìm lý do để biện minh, đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho người khác. Đó thường là hệ quả của việc từ nhỏ không được dạy rằng “mỗi hành động đều có hậu quả”.
Cha mẹ thông minh không bao giờ bao che cho con khi con sai, mà sẽ để con đối diện và học cách sửa sai. Khi trẻ làm vỡ ly, thay vì quát mắng hay lờ đi, cha mẹ nên bình tĩnh nói: “Con làm vỡ ly, con cần cẩn thận hơn và phụ mẹ dọn nhé”. Bài học nhỏ ấy giúp trẻ hiểu rằng sai thì phải chịu, việc nhỏ cần giải quyết, và lớn lên phải biết đứng ra chịu trách nhiệm cho lời nói, hành động của mình.
Trẻ được dạy sớm điều này sẽ trở thành người có bản lĩnh, không sợ khó khăn, không đổ lỗi khi gặp thất bại – một phẩm chất rất quan trọng trong cuộc sống và công việc sau này.
3. Biết quản lý cảm xúc – chìa khóa làm chủ bản thân
Không phải đứa trẻ nào sinh ra cũng biết kiềm chế cơn giận, nỗi buồn hay sự thất vọng. Nếu cha mẹ không dạy, trẻ dễ lớn lên thành người nóng nảy, cực đoan hoặc dễ bị cảm xúc chi phối.
Một trong những kỹ năng quan trọng của người thành công chính là khả năng làm chủ cảm xúc. Cha mẹ có thể bắt đầu dạy con từ những tình huống nhỏ: khi con thua trong trò chơi, khi bị bạn giành đồ chơi, khi bị người khác góp ý. Hãy để con hiểu rằng buồn, tức giận hay ghen tỵ đều là cảm xúc bình thường, nhưng điều quan trọng là phải biết cách thể hiện và kiểm soát chúng.
Đứa trẻ được dạy cách bình tĩnh, biết lắng nghe và điều chỉnh cảm xúc sẽ dễ dàng hòa nhập, có EQ cao, biết sống hòa thuận và có khả năng lãnh đạo trong tương lai.
4. Biết quý trọng lao động và tiền bạc
Nhiều cha mẹ vì thương con mà chiều chuộng, khiến con không hiểu được giá trị của đồng tiền và công sức lao động. Nhưng thực tế, việc dạy trẻ biết trân trọng giá trị lao động ngay từ sớm là một trong những “món quà lớn” cha mẹ có thể trao cho con.
Cha mẹ có thể cho con làm những việc nhỏ phù hợp với độ tuổi như gấp quần áo, tưới cây, dọn bàn ăn. Khi con hoàn thành, hãy khen ngợi và cho con thấy niềm vui khi lao động. Song song, dạy con cách sử dụng tiền hợp lý: không phung phí, biết tiết kiệm, biết dùng tiền giúp đỡ người khác.
Trẻ hiểu được rằng tiền không tự nhiên có, mà đến từ công sức và thời gian lao động, sẽ lớn lên với tinh thần tự lập, chăm chỉ, có trách nhiệm và biết quý trọng thành quả của chính mình.
5. Dạy con lòng nhân ái và biết sẻ chia
Trong thế giới đầy cạnh tranh ngày nay, lòng nhân ái và sự sẻ chia chính là “ngọn đèn” soi sáng để con người không lạc lối. Cha mẹ dạy con biết yêu thương, giúp đỡ người khác từ những việc nhỏ như chia bánh với bạn, nhường ghế cho người lớn, hay quyên góp đồ chơi cho trẻ khó khăn – chính là đang gieo mầm thiện lương trong tâm hồn con.
Trẻ lớn lên trong tình yêu thương và học được cách cho đi sẽ có trái tim ấm áp, biết đồng cảm và sống tích cực. Những đứa trẻ như vậy thường được quý mến, gặp nhiều thuận lợi trong các mối quan hệ xã hội, và quan trọng hơn – chúng biết thế nào là hạnh phúc thật sự.
Đứa trẻ may mắn không phải là đứa trẻ được sinh ra trong gia đình giàu có, mà là đứa trẻ được cha mẹ dạy dỗ sớm 5 điều trên: biết cảm ơn và xin lỗi, biết chịu trách nhiệm, biết quản lý cảm xúc, biết quý trọng lao động và biết sống nhân ái.
Những bài học tưởng chừng nhỏ bé ấy lại chính là nền tảng vững chắc để con trưởng thành thành người tử tế, tự tin, bản lĩnh và hạnh phúc. Là cha mẹ, hãy bắt đầu dạy con từ hôm nay – bằng chính lời nói, hành động và tấm gương sống hàng ngày. Bởi vì, không có món quà nào quý hơn việc nuôi dưỡng nên một con người có nhân cách tốt và trái tim ấm áp.
