Chọn ngày đẹp, giờ tốt để cúng Tất niên
Theo phong tục, vào những ngày cuối cùng trong tháng Chạp, các gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cúng tất niên dâng lên thần linh, tổ tiên để bày tỏ lòng thành kính cũng như chuẩn bị cho việc tiễn năm cũ, đón năm mới. Mâm cúng tất niên có thể chuẩn bị tuỳ theo điều kiện kinh tế của gia đình, thời gian tổ chức tuỳ thuộc vào sự sắp xếp của gia chủ, không bắt buộc phải cố định vào một ngày nào.
Đối với nhiều gia đình, cúng tất niên cũng là dịp con cháu ở phương xa trở về quây quần, cùng nhau thể hiện sự thành kính, lòng biết ơn đối với tổ tiên.
Nhiều gia đình sẽ chọn làm lễ cúng tất niên vào ngày 30 Tết (đối với tháng đủ) hoặc 29 Tết đối với tháng thiếu. Lễ cúng có thể làm vào buổi trưa hoặc chiều tối. Do năm Giáp Thìn chỉ có ngày 29 tháng Chạp nên các gia đình cúng tất niên muộn nhất là vào chiều tối ngày 29 âm lịch.
Lễ cúng tất niên dù tổ chức vào ngày nào cũng mang ý nghĩa chào đón các Táo từ thiên đình trở về, mời tổ tiên về nhà ăn Tết cùng con cháu, là dịp để các thành viên gia đình quây quần bên nhau.
Gia chủ có thể lựa chọn ngày giờ cúng tất niên tuỳ theo điều kiện của gia đình.
Do không nhất thiết phải cúng vào ngày cuối cùng của năm âm lịch nên gia chủ có thể lựa chọn những ngày khác phù hợp để làm lễ. Trong tháng Chạp năm Giáp Thìn, gia chủ có thể tổ chức lễ cúng Tất niên vào một trong hai ngày sau:
- Ngày 26 tháng Chạp là ngày Giáp Ngọ, tháng Đinh Sửu, năm Giáp Thìn (tức ngày 25/1/2025 dương lịch). Giờ đẹp trong ngày gồm Tý (23-1h), Sửu (1-3h), Mão (5-7h), Ngọ (11-13h), Thân (15-17h), Dậu (17-19h).
- Ngày 29 tháng Chạp là ngày Đinh Dậu, tháng Đinh Sửu, năm Giáp Thìn (tức 28/1/2025 dương lịch). Giờ đẹp trong ngày gồm: Tý (23-1h), Dần (3-5h), Mão (5-7h), Ngọ (11-13h), Mùi (13-15h), Dậu (17-19h).
Theo các chuyên gia văn hoá, lễ cúng tất niên được làm tại bàn thờ thần linh, gia tiên. Trước khi cúng, gia chủ tiến hành dọn dẹp bàn thờ sạch sẽ. Ngoài ra, việc chọn giờ cúng không cần quá câu nệ, có thể thực hiện tuỳ vào điều kiện của gia chủ. Vật phẩm dâng cúng cơ bản có hoa tươi, trái cây, đèn, nến, hương, mâm cỗ chay hoặc cỗ mặn tuỳ theo quan niệm và điều kiện của gia chủ.
Văn khấn cúng tất niên
Khi thực hiện lễ cúng tất niên, gia chủ có thể tham khảo bài văn khấn lễ tất niên theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa - Thông tin được hiệu đính bởi Thượng toạ Thích Thanh Duệ-Phó Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam:
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ...
Hôm nay là ngày… tháng Chạp năm ...
Tín chủ (chúng) con là: ...
Trú tại...
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Hôm nay, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận.
Nam Mô A-di-Đà Phật (3 lần, 3 lạy).
* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
