Trong bối cảnh các hình thức lừa đảo qua mạng viễn thông và không gian mạng ngày càng tinh vi, Công an TP.HCM đã triển khai tuyên truyền và hướng dẫn người dân những kỹ năng thiết yếu để bảo vệ bản thân trước các cuộc gọi lừa đảo. Dù Bộ Công an và công an các tỉnh, thành phố đã liên tục cảnh báo, nhưng vẫn còn rất nhiều người bị "sập bẫy" bởi những thủ đoạn ngày càng khó lường của tội phạm.
Người dân nên chú ý khi nghe điện thoại để tránh bị mắc bẫy:
1. Học sinh, sinh viên – mục tiêu dễ bị tác động tâm lý
Lứa tuổi này thường non kinh nghiệm, dễ lo lắng khi nhận các cuộc gọi giả danh cơ quan công an, ngân hàng, thầy cô... Kẻ gian sử dụng thủ đoạn hù dọa liên quan đến tội phạm ma túy, rửa tiền, hoặc ép nạn nhân tham gia "phòng điều tra ảo" qua Zoom, Viber rồi yêu cầu giữ bí mật, cách ly và không liên lạc với người thân.
Kỹ năng cần ghi nhớ:
- Giữ bình tĩnh, không hoảng loạn.
- Tuyệt đối không cung cấp mã OTP, thông tin tài khoản hay số căn cước công dân.
- Không rời khỏi nơi cư trú, ký túc xá vì các cuộc gọi hù dọa.
- Chủ động ngắt máy và liên hệ với người thân hoặc công an khu vực.
- Không thực hiện bất kỳ yêu cầu chuyển tiền nào qua điện thoại.
2. Người trưởng thành (25 - 55 tuổi) – đối tượng bị nhắm đến vì tài chính và công việc
Tội phạm thường giả danh các cơ quan chức năng như tòa án, ngân hàng, viện kiểm sát, công an điều tra để gửi "lệnh bắt", "triệu tập", "tra cứu vi phạm" giả mạo qua SMS, Zalo, yêu cầu hợp tác để tránh bị “tạm giam” hoặc “khóa tài khoản”.
Kỹ năng cần nhớ:
- Không nhấp vào các đường link lạ tra cứu vi phạm, đặc biệt qua tin nhắn Zalo/SMS.
- Không cung cấp thông tin cá nhân qua điện thoại.
- Chỉ làm việc khi có giấy triệu tập hợp pháp.
- Luôn kiểm chứng qua các kênh chính thống: gọi trực tiếp tới công an địa phương, tổng đài của ngân hàng, hoặc cơ quan có thẩm quyền.
3. Người cao tuổi (trên 55 tuổi) – dễ bị lợi dụng lòng tin
Chiêu trò quen thuộc với nhóm đối tượng này là giả danh con cháu gọi điện “cầu cứu” vì tai nạn, bị bắt, hoặc cần chuyển tiền gấp. Ngoài ra, một số đối tượng giả mạo cơ quan nhà nước đe dọa cắt lương hưu, yêu cầu nộp phạt qua tài khoản.
Kỹ năng cần nhớ:
- Không vội chuyển tiền khi chưa xác minh cụ thể.
- Gọi ngay cho người thân hoặc người mà con cháu nhắc tới để kiểm chứng.
- Không trả lời các câu hỏi riêng tư qua điện thoại.
- Cài đặt danh bạ an toàn, chỉ nhận cuộc gọi từ số quen thuộc, có xác minh.
Nguyên tắc vàng giúp phòng tránh lừa đảo qua điện thoại
Phòng Cảnh sát hình sự - Công an TP.HCM khuyến nghị người dân ở mọi độ tuổi nên ghi nhớ và thực hành các nguyên tắc "vàng" sau để tự bảo vệ bản thân:
- Không tin – Không sợ – Không chuyển tiền.
- Không chia sẻ thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP.
- Luôn kiểm tra, xác minh đa chiều trước khi thực hiện bất kỳ yêu cầu nào.
- Báo ngay cho công an gần nhất nếu có dấu hiệu nghi ngờ.
Tăng cường kỹ năng phòng vệ qua giáo dục và công nghệ
Công an khuyến khích các trường học tổ chức các buổi học ngoại khóa để hướng dẫn học sinh, sinh viên kỹ năng nhận diện và ứng phó với các cuộc gọi lừa đảo. Các gia đình cũng nên luyện tập tình huống giả định như: “Nếu con gọi về mượn tiền, ông bà sẽ xử lý thế nào?”, hoặc chủ động cài đặt phần mềm chặn cuộc gọi rác, ứng dụng cảnh báo lừa đảo để tăng thêm lớp bảo vệ.
Thông điệp quan trọng: Trong kỷ nguyên số, tội phạm công nghệ cao có thể tiếp cận bất kỳ ai, bất kỳ lúc nào. Nhưng chỉ cần người dân không vội tin, không vội chuyển tiền, không để cảm xúc chi phối, thì cơ hội để bọn tội phạm thực hiện hành vi sẽ ngày càng khó khăn hơn.
