Theo sách “Đại Việt sử ký tiền biên”, bấy giờ, công chúa Mỵ Châu bị bệnh phong (căn bệnh được coi là lạ khi ấy), từ mặt mũi, chân tay đều mọc đầy mụn đỏ, rất ngứa ngáy. An Dương Vương cho đã cho gọi rất nhiều danh y đến nhưng đều không tìm cách nào chữa khỏi được cho công chúa. Cuối cùng, thần y Vương Ứng chữa lành bệnh phong cho công chúa nước Âu Lạc.
Thân thế thần y
Cha của Vương Ứng là Vương Thạch, mẹ là Đào Thị Ngọc, đều là những người trung hậu, thuận hòa. Hai vợ chồng sinh được 7 người con trai, ai cũng tính khí hùng cường, nóng nảy, lại không thích nghề thuốc.
Mong muốn có người nối nghề nối nghiệp, hai vợ chồng ông bà đã đi lên núi Yên Tử lễ bái cầu tự, sau này bà Ngọc có thai rồi sinh được một người con trai vào ngày mồng 8 tháng 4 năm Nhâm Dần, vì cho là lời nguyện cầu của mình được ứng nghiệm nên họ đặt tên cho người con trai thứ 8 là Ứng.
Vì xuất từ gia đình có 3 đời nối nhau làm nghề thuốc nên Vương Ứng từ nhỏ đã thích đọc sách thuốc, tìm hiểu các phương thuốc gia truyền để kế thừa nghề thuốc của cha mẹ, chữa bệnh cứu người.
Bên cạnh đó, Vương Ứng còn học cả văn thơ, lý số, sử địa, môn nào cũng am tường cả. Năm Vương Ứng tròn 20 tuổi thì cha mẹ lần lượt qua đời, từ đó ông theo nghiệp nhà, trở thành một lương y bốc thuốc chữa bệnh.
Vài năm sau, Vương Ứng đã lên núi Ba Vì lễ bái tại đền thờ đức Thánh Tản Viên để cầu xin. Truyền rằng, trước lời khấn nguyện và tấm lòng thành của Vương Ứng, Đức Thánh Tản hóa thành một cụ già chờ sẵn ở lưng chừng núi, cho Vương Ứng một đạo bùa, một bầu đá. Đạo bùa phải luôn đeo bên mình, còn bầu đá dùng để chữa bệnh. Ông cụ còn dặn rằng, nếu gặp ca bệnh khó hãy giở đạo bùa ra thành tâm niệm chú, rồi hà hơi thổi vào bầu đá; khi có con vật gì từ bầu đá chui ra thì bắt, đem đốt lấy than hòa nước mưa cho người bệnh uống sẽ khỏi.
Nhờ 2 vật này mà Vương Ứng đi khắp nơi chữa bệnh, tiếng tăm lừng lẫy, được người đời gọi là thần y.
Chữa bệnh cho công chúa Mỵ Châu
Có người đem chuyện An Dương Vương tìm danh y chữa bệnh cho công chúa nói với Vương Ứng, bảo ông đâu là cơ hội trổ tài để được hưởng giàu sang, phú quý nhưng ông đáp rằng: Cái chí của tôi không phải ở sự giàu sang, mà chỉ mong chữa khỏi bệnh cho tất thảy mọi người.
Sau khi Vương Ứng xem xét bệnh tình của công chúa thì chỉ sau một ngày các nốt sân đỏ đều lặn hết, sức khỏe được hồi phục. Công chúa Mỵ Châu nói năng vui cười như chưa hề mắc bệnh.
Mặc dù được An Dương Vương ban cho nhiều vàng bạc, lụa là để cảm ơn nhưng Vương Ứng không lấy đó làm mừng. Vương Ứng đem của cải về trang Cổ Pháp chia đều cho họ hàng, dân làng, không kể thân sơ.
Sau đó ông đem gia đình về sống tại đất phong, dựng nhà ở Đoài Khu, trang Đông Các, đất Đa Cẩm của vùng Hồng Châu (nay thuộc xã Đông Xá, huyện Cẩm Giàng, Hải Dương).
Tới khi Triệu Đà đem quân sang xâm lược Âu Lạc, An Dương Vương lại gọi ông về triều sai đi đánh giặc. Vương Ứng cùng các vị tướng tài khác đã đem binh hùng tướng mạnh đánh cho quân giặc nhiều trận đại bại.
Tuy nhiên, khi Triệu Đà cho con trai là Trọng Thủy sang làm con tin, xin cầu hôn để lấy công chúa Mỵ Châu, Vương Ứng cùng Cao Lỗ đã hết lời khuyên can An Dương Vương vì biết đây là mưu sâu kế hiểm của Triệu Đà. An Dương Vương không nghe, đem con gái gả cho Trọng Thủy. Các trung thần tướng giỏi người bị đuổi đi, người bất bình bỏ về quê.
Vương Ứng từ khi rời khỏi Cổ Loa thì về lại Đoài Khu cùng dân vui thú ruộng đồng, chữa bệnh cứu người. Vài năm sau, thấy tuổi đã già, sức đã suy, Vương Ứng một mình trở lại núi Tản, gắng gượng leo lên đỉnh núi bày lễ vật khấn vái xong rồi mất.
Dân gian thì truyền rằng khi Vương Ứng vừa khấn xong thì có cơ gió lớn thổi đến, Thánh Tản Viên trong hình dáng của cụ già năm xưa, cưỡi mây hồng giáng xuống dẫn Vương Ứng bay lên trời. Hôm đó là ngày 10 tháng 10.
