Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định đã được kiểm chứng, đồng thời bổ sung, sửa đổi những điểm chưa phù hợp nhằm nâng cao tính khả thi, thống nhất của hệ thống pháp luật và gia tăng quyền lợi cho người lao động.
Một điểm mới đáng chú ý là mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện, bổ sung chế độ trợ cấp thai sản bên cạnh hai chế độ hiện hành là hưu trí và tử tuất. Theo khoản 3 Điều 4 Luật BHXH 2024, từ 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng chế độ này. Quy định này được xem là bước tiến quan trọng trong việc tăng cường an sinh xã hội, đặc biệt khuyến khích lao động tự do và những người không có hợp đồng lao động chính thức tham gia BHXH tự nguyện.
Các Điều 94, 95, 96 và 97 của Luật BHXH 2024 hướng dẫn chi tiết về chế độ trợ cấp thai sản cho đối tượng này.
Đối tượng và điều kiện hưởng
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng trợ cấp thai sản nếu đã đóng BHXH tự nguyện, hoặc có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc và tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh con. Đối tượng áp dụng bao gồm lao động nữ sinh con và lao động nam có vợ sinh con.
-
Trường hợp chỉ mẹ tham gia BHXH nhưng mẹ mất sau khi sinh, cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được nhận trợ cấp.
-
Nếu cả cha và mẹ đều tham gia BHXH đủ điều kiện, chỉ một người trong hai được hưởng trợ cấp.
-
Nếu vừa đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản từ BHXH tự nguyện và BHXH bắt buộc, người đó chỉ được hưởng chế độ từ BHXH bắt buộc.
-
Trong trường hợp mẹ đủ điều kiện BHXH bắt buộc và cha đủ điều kiện BHXH tự nguyện, mẹ sẽ hưởng BHXH bắt buộc và cha hưởng BHXH tự nguyện. Ngược lại, nếu cha đủ điều kiện BHXH bắt buộc và mẹ đủ điều kiện BHXH tự nguyện, cha hưởng BHXH bắt buộc và mẹ hưởng BHXH tự nguyện.
Mức trợ cấp thai sản
Mức trợ cấp được quy định là 2 triệu đồng cho mỗi trẻ, áp dụng cho cả trường hợp trẻ sống, thai từ 22 tuần trở lên chết trong tử cung hoặc tử vong khi chuyển dạ.
Ngoài ra, lao động nữ thuộc dân tộc thiểu số, hoặc lao động nữ Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo khi sinh con, sẽ được hưởng thêm các chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ.
Nguồn ngân sách Nhà nước đảm bảo chi trả các khoản trợ cấp này, đồng thời Chính phủ có quyền điều chỉnh mức trợ cấp để phù hợp với tình hình phát triển kinh tế – xã hội và khả năng ngân sách trong từng giai đoạn.
