Loài cây từng bị nhổ bỏ không thương tiếc
Nếu ai đã từng lớn lên ở vùng quê hay có dịp đi qua các miền đồi núi, chắc hẳn không lạ gì cây ké hoa đào. Loài cây này vốn mọc hoang dại dọc bờ ruộng, ven suối hay những bãi đất trống. Với thân hình xù xì, quả đầy gai móc dễ bám vào quần áo, lông động vật, ké hoa đào từng bị nông dân nhổ bỏ không thương tiếc để tránh phiền toái.
“Ngày trước, cứ thấy cây ké là bà con mình nhổ ngay. Nó bám vào áo quần thì khó chịu lắm. Đến mùa ra quả, trẻ con đi chăn trâu cũng sợ bị nó mắc vào tóc, vào áo,” bác Hùng, một nông dân ở huyện Văn Chấn (Yên Bái) chia sẻ.
Thế nhưng, điều bất ngờ là loài cây từng bị xem là “kẻ phá hoại” này lại đang trở thành cứu cánh cho nhiều gia đình, đặc biệt là ở những vùng núi phía Bắc.
Từ cỏ dại thành dược liệu quý giá
Không phải ngẫu nhiên mà ké hoa đào được gọi với cái tên “vàng khô”. Giá trị của nó bắt nguồn từ những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe mà ít ai ngờ tới. Theo Đông y, ké hoa đào có vị ngọt, tính ấm, vào các kinh phế, can. Loại cây này được dùng để hỗ trợ điều trị các bệnh như viêm xoang, viêm mũi dị ứng, mề đay, nổi mẩn ngứa và một số chứng phong thấp.
Lương y Hoàng Thanh Tùng (Hội Đông y Hà Nội) cho biết: “Ké hoa đào chứa nhiều hoạt chất tự nhiên giúp kháng viêm, tiêu độc và giảm dị ứng. Y học hiện đại cũng đã ghi nhận tác dụng hỗ trợ điều trị viêm xoang, viêm mũi dị ứng của loài cây này. Tuy nhiên, người dân cần sử dụng đúng liều lượng, đúng cách để tránh tác dụng phụ.”
Chính nhờ những giá trị dược liệu quý, ké hoa đào đã và đang được các cơ sở dược liệu, nhà máy chế biến thuốc Nam thu mua với giá từ 400.000 đến 500.000 đồng/kg khô. Đặc biệt, những cây mọc tự nhiên ở vùng núi cao, không bị ô nhiễm, càng được ưa chuộng vì chất lượng dược liệu tốt.
Người dân đổi đời nhờ loài cây mọc hoang
Với giá trị kinh tế bất ngờ từ cây ké hoa đào, nhiều nông dân đã tranh thủ mùa thu hái để kiếm thêm thu nhập. Những gia đình vốn chỉ dựa vào nương rẫy nay có thêm nguồn tiền từ chính loài cây từng bị ghét bỏ.
Chị Mai (ở huyện Trạm Tấu, Yên Bái) vui vẻ kể: “Trước đây ké mọc đầy bờ suối, bờ ruộng, mình toàn nhổ vứt đi. Nay có người thu mua, cả nhà mình tranh thủ đi hái, phơi khô. Mỗi chuyến bán được 5-7kg khô, cũng có thêm tiền mua đồ dùng cho con.”
Nhiều hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ đã bắt đầu liên kết với bà con để thu mua ké hoa đào, hướng tới xây dựng vùng nguyên liệu sạch. Đây cũng là hướng đi bền vững, giúp nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân vùng cao.
Tiềm năng phát triển và lưu ý khi sử dụng
Hiện nay, ngoài việc thu hái tự nhiên, một số địa phương đã bắt đầu nghiên cứu trồng và thuần hóa ké hoa đào để phát triển vùng dược liệu. Việc này không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn bảo tồn nguồn cây thuốc quý trong tự nhiên.
Tuy nhiên, các chuyên gia y học cổ truyền khuyến cáo, ké hoa đào dù quý nhưng không nên tự ý sử dụng bừa bãi. Dùng quá liều hoặc sai cách có thể gây đau đầu, chóng mặt, thậm chí ảnh hưởng gan, thận. Tốt nhất, nên hỏi ý kiến lương y hoặc bác sĩ trước khi dùng.
“Ké hoa đào không phải thần dược. Nó có tác dụng hỗ trợ chứ không thay thế hoàn toàn thuốc điều trị. Người dân cần cẩn trọng, đừng vì nghe đồn mà lạm dụng,” lương y Thanh Tùng nhấn mạnh.
Bài học từ loài cây bị lãng quên
Câu chuyện về ké hoa đào thực sự là một bài học ý nghĩa: đôi khi, những điều ta từng xem thường, bỏ đi lại chính là kho báu nếu biết nhìn nhận đúng. Loài cây cỏ dại nay trở thành “vàng khô” không chỉ góp phần giúp nhiều gia đình đổi đời mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế từ dược liệu tự nhiên.
Có lẽ, sau câu chuyện này, chị em chúng ta sẽ thêm trân quý những gì giản dị quanh mình, và biết đâu, từ những thứ nhỏ bé ấy, lại tìm thấy cơ hội lớn trong cuộc sống.
