Từ ngày 01/7/2025, mức đóng bảo hiểm y tế (BHYT) theo hộ gia đình sẽ có sự điều chỉnh quan trọng theo quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế năm 2024. Những thay đổi này không chỉ tác động đến chi phí tham gia BHYT của người dân, mà còn mở ra cơ chế đóng mới linh hoạt, phù hợp với biến động chính sách tiền lương trong tương lai.
Thay đổi căn cứ tính mức đóng BHYT hộ gia đình
Trước đây, mức đóng BHYT hộ gia đình được xác định dựa trên mức lương cơ sở. Tuy nhiên, bắt đầu từ ngày 01/7/2025, mức đóng sẽ được căn cứ theo mức tham chiếu, một khái niệm mới do Chính phủ ban hành. Theo quy định tại khoản 5 Điều 3 của Luật sửa đổi năm 2024, trong thời gian chưa điều chỉnh chính sách tiền lương mới, mức tham chiếu sẽ tạm thời giữ nguyên bằng với mức lương cơ sở hiện tại là 2.340.000 đồng/tháng.
Việc chuyển đổi từ lương cơ sở sang mức tham chiếu là một bước đi mang tính cải cách, giúp chính sách bảo hiểm y tế trở nên linh hoạt và đồng bộ hơn với các chính sách tài chính – tiền lương khác. Đồng thời, điều này cũng tạo cơ sở để điều chỉnh mức đóng trong tương lai mà không cần phụ thuộc vào các đợt thay đổi mức lương cơ sở như trước.
Mức đóng BHYT hộ gia đình mới áp dụng từ 01/7/2025
Theo khoản 11 Điều 1 của Luật sửa đổi năm 2024, từ ngày 01/7/2025, mức đóng BHYT hộ gia đình sẽ thay đổi cụ thể như sau:
- Người thứ nhất trong hộ gia đình: đóng tối đa bằng 6% mức tham chiếu, tương đương 140.400 đồng/tháng hoặc 1.684.800 đồng/năm.
- Người thứ hai: đóng bằng 70% mức đóng của người thứ nhất, tức khoảng 98.280 đồng/tháng hoặc 1.179.360 đồng/năm.
- Người thứ ba: mức đóng bằng 60% so với người thứ nhất, tương đương 84.240 đồng/tháng hoặc 1.010.800 đồng/năm.
- Người thứ tư: giảm còn 50% mức đóng của người thứ nhất, tương ứng 70.200 đồng/tháng hoặc 842.400 đồng/năm.
- Từ người thứ năm trở đi: đóng bằng 40% so với người thứ nhất, tương đương 56.160 đồng/tháng hoặc 673.920 đồng/năm.
Như vậy, mức đóng cao nhất sẽ tăng so với trước đây do tỷ lệ đóng được điều chỉnh lên 6% (tăng từ 4,5%), tuy nhiên chính sách giảm dần theo số người vẫn được giữ nguyên, khuyến khích các hộ gia đình đăng ký đầy đủ cho tất cả thành viên.
So sánh mức đóng BHYT hộ gia đình trước và sau ngày 01/7/2025
Trước khi Luật sửa đổi có hiệu lực, mức đóng BHYT hộ gia đình vẫn áp dụng theo tỷ lệ 4,5% mức lương cơ sở, tức là:
- Người thứ nhất: 105.300 đồng/tháng hoặc 1.263.600 đồng/năm.
- Người thứ hai: 73.710 đồng/tháng hoặc 884.520 đồng/năm.
- Người thứ ba: 63.180 đồng/tháng hoặc 758.160 đồng/năm.
- Người thứ tư: 52.650 đồng/tháng hoặc 631.800 đồng/năm.
- Từ người thứ năm trở đi: 42.120 đồng/tháng hoặc 505.440 đồng/năm.
Với mức tăng từ 4,5% lên 6%, chi phí tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình từ ngày 01/7/2025 sẽ tăng từ 20 – 33% tùy vào thứ tự thành viên trong hộ. Đây là thông tin cần thiết để người dân chủ động tính toán và dự trù ngân sách.
Ai thuộc diện tham gia BHYT theo hộ gia đình?
Theo Điều 5 Nghị định 146/2018/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 104/2022/NĐ-CP), nhóm tham gia BHYT hộ gia đình gồm:
- Người có tên trong cùng một hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú, trừ những người đã tham gia BHYT theo nhóm lao động, ngân sách nhà nước hoặc được nhà nước hỗ trợ đóng.
- Chức sắc, chức việc, nhà tu hành đang hoạt động tại các cơ sở tôn giáo.
- Người sinh sống tại cơ sở bảo trợ xã hội, nhưng không được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng.
- Chính sách này nhằm mở rộng độ bao phủ BHYT đến toàn dân, bảo đảm nguyên tắc chia sẻ rủi ro và đảm bảo an sinh xã hội.
Lưu ý quan trọng cho người dân
Một điểm đáng lưu ý là: mức giảm trừ chỉ áp dụng nếu các thành viên trong hộ cùng tham gia trong một năm tài chính. Do đó, người dân nên chủ động đăng ký đầy đủ và đồng loạt cho tất cả thành viên để tối ưu mức đóng.
Ngoài ra, với việc thay đổi từ “mức lương cơ sở” sang “mức tham chiếu”, mức đóng trong tương lai có thể được điều chỉnh dễ dàng theo biến động kinh tế, không bị “kẹt” theo lộ trình cải cách lương như trước. Đây là một tín hiệu tích cực về mặt thể chế.
Việc điều chỉnh mức đóng BHYT theo hộ gia đình từ ngày 01/7/2025 là bước tiến quan trọng trong công cuộc hoàn thiện hệ thống bảo hiểm y tế quốc gia. Mặc dù mức đóng tăng lên, nhưng đổi lại, người dân được hưởng các quyền lợi y tế ổn định và đồng thời được khuyến khích tham gia đầy đủ cho cả hộ.
Người dân cần theo dõi sát các hướng dẫn từ cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương, nắm rõ mức đóng, quyền lợi, và thời gian đăng ký để không bị gián đoạn quyền lợi y tế trong thời gian tới.
