Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chính sách an sinh của Việt Nam. Những điều chỉnh này không chỉ ảnh hưởng đến người đang tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) mà còn liên quan trực tiếp đến quyền lợi lâu dài của người lao động và người đã nghỉ hưu. Dưới đây là 7 thay đổi lớn mà người lao động cần nắm rõ để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.
1. Hạn chế quyền rút bảo hiểm xã hội một lần
Một trong những thay đổi quan trọng nhất là siết chặt điều kiện rút BHXH một lần. Cụ thể, người lao động bắt đầu tham gia BHXH sau ngày 1/7/2025 sẽ không được tùy ý rút một lần như trước đây. Quyền này chỉ áp dụng trong các trường hợp đặc biệt:
- Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
- Định cư hợp pháp ở nước ngoài.
- Mắc bệnh hiểm nghèo.
- Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
- Người từng tham gia BHXH trước ngày luật có hiệu lực, đã dừng đóng đủ 12 tháng nhưng chưa đủ 20 năm đóng.
Chính sách mới này nhằm khuyến khích người lao động duy trì đóng BHXH để có lương hưu ổn định khi về già, hạn chế tình trạng rút ồ ạt dẫn đến mất quyền lợi lâu dài.
2. Người lao động làm việc ở nước ngoài được cộng dồn thời gian đóng BHXH
Luật mới mở rộng quyền lợi cho người đi lao động tại nước ngoài. Nếu Việt Nam và quốc gia tiếp nhận lao động đã ký kết thỏa thuận song phương về BHXH, người lao động có thể cộng dồn thời gian tham gia BHXH ở cả hai nước để tính hưởng lương hưu.
Điều này tạo thuận lợi cho lực lượng lao động xuất khẩu ngày càng tăng, giúp họ duy trì quyền lợi an sinh mà không bị gián đoạn khi thay đổi nơi làm việc.
3. Giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để nhận lương hưu
Từ 1/7/2025, người lao động chỉ cần đóng BHXH tối thiểu 15 năm (thay vì 20 năm như quy định cũ) là đã đủ điều kiện nhận lương hưu nếu đã đến tuổi nghỉ hưu. Quy định mới mở ra cơ hội cho những người có thời gian lao động ngắn, không đủ khả năng đóng dài hạn nhưng vẫn muốn được hưởng lương hưu.
4. Áp dụng công thức tính lương hưu mới cho người đóng dưới 20 năm
Luật BHXH sửa đổi cũng bổ sung công thức tính lương hưu đối với những người có từ 15 đến dưới 20 năm đóng BHXH. Theo đó, mỗi năm đóng BHXH sẽ được tính 2,25% mức bình quân tiền lương, thay vì áp dụng cách tính cũ vốn chỉ có hiệu lực với người đóng từ 20 năm trở lên.
Cách tính mới góp phần đảm bảo công bằng và khuyến khích người lao động duy trì việc đóng BHXH tối thiểu.
5. Giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội
Một thay đổi tích cực khác là giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống còn 75 tuổi. Đặc biệt, người cao tuổi thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo chỉ cần từ 70 tuổi đã có thể được nhận hỗ trợ.
Chính sách này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước tới nhóm yếu thế, những người không đủ điều kiện nhận lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng.
6. Tăng quyền lợi cho người bảo lưu BHXH
Luật mới hướng đến hạn chế việc rút BHXH một lần bằng cách gia tăng quyền lợi cho những người bảo lưu thời gian tham gia BHXH. Các quyền lợi này bao gồm:
- Được tiếp tục đóng BHYT do quỹ BHXH chi trả.
- Có thể nhận lương hưu khi đủ điều kiện.
- Được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng nếu không đạt điều kiện nhận lương hưu.
Điều này khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian tham gia BHXH thay vì rút sớm, góp phần tăng độ bao phủ của hệ thống an sinh xã hội.
7. Chính thức luật hóa trợ cấp hưu trí xã hội
Từ ngày 1/7/2025, trợ cấp hưu trí xã hội được luật hóa với các tiêu chí rõ ràng. Những người từ đủ 75 tuổi, không có bất kỳ khoản lương hưu hay trợ cấp BHXH nào, chỉ cần nộp đơn đề nghị là có thể nhận hỗ trợ tài chính từ ngân sách Nhà nước.
Chính sách này là bước tiến nhân văn trong bối cảnh dân số Việt Nam đang già hóa nhanh chóng, nhằm đảm bảo mọi người cao tuổi đều có mức sống tối thiểu.
Với 7 điểm thay đổi quan trọng, Luật BHXH sửa đổi năm 2024 không chỉ giúp hệ thống an sinh xã hội trở nên toàn diện hơn mà còn phù hợp với tình hình thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh già hóa dân số và xu hướng lao động linh hoạt ngày càng rõ nét.
