Cá chạch, thường được ví như “nhân sâm dưới nước”, không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn có nhiều công dụng chữa bệnh. Từ lâu, Đông y đã gọi loại cá này là “sâm nước” nhờ giá trị dinh dưỡng cao và tác dụng bồi bổ cơ thể.
PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết cá chạch chứa nhiều đạm, canxi, phốt pho và ít mỡ. Trong 100g thịt cá có tới 16,9g đạm, 2g chất béo, 3,2g gluxit, 16,9mg canxi, 3,2mg sắt, 27mg phốt pho cùng nhiều loại vitamin khác. Vì vậy, cá chạch rất phù hợp cho người suy dinh dưỡng, người mới ốm hoặc cần bồi bổ, đặc biệt tốt cho nam giới.
Cá chạch có thể chế biến thành nhiều món ăn hằng ngày vừa ngon vừa bổ dưỡng. Khi chế biến, nên làm sạch nhớt bằng giấm, muối, tro bếp hoặc phèn chua, sau đó ướp với gừng, nghệ, hạt tiêu và muối để giảm mùi tanh.
Lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, cho biết theo y học cổ truyền, cá chạch có vị ngọt, tính bình, bổ dương. Loài cá này được dùng để hỗ trợ điều trị viêm gan, vàng da, mụn nhọt, lở loét, suy giảm sinh lý nam giới và rối loạn xuất tinh. Người mắc bệnh gan, thận mạn tính cũng rất tốt khi dùng cá chạch.
Y học hiện đại ghi nhận cá chạch giúp bồi bổ cơ thể, tăng sức đề kháng, lưu thông khí huyết và hỗ trợ tiêu hóa. Đặc biệt, loại cá này hữu ích cho những người suy giảm sinh lực, mắc hen suyễn hoặc lao. Theo lương y Bùi Đắc Sáng, từ xa xưa ông cha đã biết dùng cá chạch vừa làm món ăn vừa làm thuốc chữa bệnh.
Một số món ăn và bài thuốc từ cá chạch:
Cháo cá chạch: Giúp tăng cường sinh lý cho nam giới.
Cá chạch hầm thịt lợn: Nêm gia vị vừa đủ, ăn ngày 1 lần, liên tục 3 tuần, nghỉ 1 tuần, lặp lại trong 3 tháng để lưu thông khí huyết và nâng cao sức đề kháng.
Canh cá chạch với đại táo: Nấu cá chạch cùng đại táo, nêm vừa miệng, thêm tiêu và ớt. Ăn liên tục 7–10 ngày giúp giảm mẩn ngứa, thanh nhiệt và giải độc cơ thể.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cá chạch:
Hỗ trợ suy giảm sinh lý nam: Lấy 5–6 con cá chạch, làm sạch nhớt, mổ bỏ ruột, giữ nguyên xương. Rán cá lửa nhỏ, thêm gừng và 300ml rượu hoặc 600ml nước, nấu liu riu đến khi nước chuyển màu sữa. Nêm muối, hạt tiêu và dùng liên tục trong nhiều ngày giúp cải thiện sinh lực, nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần.
Chữa liệt dương và bất lực: Dùng 250g cá chạch và 50g hạt hẹ, nấu cùng 500ml nước, thêm muối, om nhỏ lửa đến khi nước còn một nửa. Ăn cá và uống nước hạt hẹ mỗi ngày một lần trong 10–20 ngày liên tục để cải thiện tình trạng sinh lý.
Cháo cá chạch bổ dưỡng: Chuẩn bị 300–500g cá chạch, 100g lạc nhân, 300g gạo tẻ, dầu ăn, muối, xì dầu, đường, hành và rau thơm. Nấu gạo thành cháo, xào thịt cá với gia vị rồi trộn vào cháo. Ăn hàng ngày giúp bồi bổ cơ thể, tăng sinh lực, hỗ trợ bệnh gan và vàng da.
Lương y Bùi Đắc Sáng nhấn mạnh, cá chạch bổ dưỡng, có vị ngọt tự nhiên như mì chính nên rất dễ chế biến thành các món ăn ngon. Tuy nhiên, khi sử dụng cần đảm bảo làm sạch phần nhớt của cá. Nếu dùng cá chạch làm thuốc, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền. Nếu sau một thời gian sử dụng không thấy hiệu quả, người dùng nên đi khám để được tư vấn y tế kịp thời.
