Nghiên cứu đã chỉ ra rằng vỏ não và khu vực hải mã, hai phần thiết yếu của não liên quan đến trí nhớ và việc học, chứa hàm lượng kẽm đáng kể. Kẽm không chỉ là một khoáng chất quan trọng mà còn có vai trò thiết yếu trong nhiều quá trình hóa sinh diễn ra trong não bộ.
Nếu không cung cấp đủ lượng kẽm, chức năng và sự kích hoạt của các tế bào thần kinh tại những vùng này sẽ bị ảnh hưởng. Kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc và tính toàn vẹn của các synapse, nơi diễn ra quá trình truyền tải thông tin giữa các tế bào thần kinh.
Khi nồng độ kẽm trong cơ thể giảm thấp, khả năng hình thành các kết nối thần kinh mới sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực, khiến cho trí nhớ trở nên kém hiệu quả hơn. Đặc biệt, đối với trẻ em và thanh thiếu niên đang trong giai đoạn phát triển và tiếp thu kiến thức mạnh mẽ, việc đảm bảo chế độ ăn uống đủ lượng kẽm là vô cùng cần thiết, nhằm hỗ trợ quá trình hình thành trí nhớ và nâng cao khả năng học tập. Sự thiếu hụt kẽm có thể dẫn đến những vấn đề về sự phát triển nhận thức, làm giảm khả năng tập trung, tiếp thu kiến thức và giải quyết vấn đề.
Kẽm không chỉ giữ vai trò thiết yếu trong các hoạt động sinh lý cơ bản, mà còn tham gia tích cực vào việc điều chỉnh hormone và các chất dẫn truyền thần kinh, có ảnh hưởng lớn đến tâm trạng và cảm xúc của con người. Khi chế độ ăn uống thiếu hụt kẽm, trẻ có thể gặp phải các vấn đề như lo âu và các rối loạn tâm lý khác. Chính vì vậy, việc cung cấp đủ kẽm cho trẻ em không chỉ góp phần nâng cao khả năng ghi nhớ mà còn giúp duy trì một sức khỏe tâm lý ổn định hơn.
Để gia tăng lượng kẽm trong khẩu phần ăn, các bậc phụ huynh nên khuyến khích trẻ tiêu thụ thêm các loại thực phẩm giàu kẽm. Việc hình thành thói quen ăn uống lành mạnh từ nhỏ sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển toàn diện của trẻ, cả về thể chất lẫn trí tuệ. Bên cạnh đó, một chế độ dinh dưỡng cân bằng và phong phú không chỉ hỗ trợ sự hoạt động hiệu quả của não bộ mà còn nâng cao khả năng học tập và củng cố trí nhớ cho trẻ.
Các chuyên gia khuyến nghị 7 loại thực phẩm giàu kẽm và các dưỡng chất có lợi cho não bộ, mà phụ huynh có thể bổ sung vào thực đơn dinh dưỡng cho trẻ.
Hàu
Hàu là một nguồn dinh dưỡng phong phú, chứa nhiều kẽm, sắt, selenium và magnesium, giúp hỗ trợ chức năng não bộ và tăng cường trí nhớ. Trẻ nhỏ có thể bắt đầu tiếp cận với hàu từ khoảng 1-2 tuổi. Tuy nhiên, do hệ tiêu hóa của trẻ vẫn còn nhạy cảm, việc giới thiệu hàu nên được thực hiện với lượng nhỏ.
Để đảm bảo dinh dưỡng và dễ tiêu hóa, các bậc phụ huynh có thể chế biến hàu thành cháo cùng với gạo và rau củ. Khi trẻ lớn hơn, mẹ có thể thay đổi hương vị với những món ăn hấp dẫn như hàu nướng phô mai, hàu hấp gừng, hoặc canh hào. Trong quá trình chế biến hàu, cần phải chọn lựa những con hàu tươi ngon, nấu chín kỹ, đồng thời theo dõi phản ứng của trẻ để phòng ngừa dị ứng.
Thịt bò
Thịt bò là một nguồn thực phẩm quý giá, chứa nhiều kẽm, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng não bộ. Kẽm không chỉ giúp hình thành và củng cố trí nhớ, mà còn cải thiện khả năng học hỏi và phát triển tư duy ở trẻ em khi lượng kẽm được cung cấp đủ.
Bên cạnh kẽm, thịt bò còn cung cấp protein chất lượng cao, cùng với những axit amin cần thiết cho sự phát triển toàn diện của não. Thêm vào đó, thịt bò là nguồn cung cấp sắt phong phú, giúp vận chuyển oxy trong máu hiệu quả. Thiếu sắt có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tập trung và nhận thức của cá nhân.
Thịt gà
Trung bình trong 100 gram thịt gà chứa khoảng 1-3 mg kẽm. Bên cạnh đó, thịt gà còn là nguồn cung cấp protein dồi dào, cùng với các vitamin B6 và B12 cần thiết cho cơ thể. Hơn nữa, thịt gà còn chứa selen, một khoáng chất có khả năng chống oxy hóa, góp phần bảo vệ các tế bào não khỏi những tổn thương.
Để trẻ em có thể hấp thụ kẽm từ thịt gà một cách hiệu quả nhất, các bậc phụ huynh nên lựa chọn thịt gà tươi, không có chất bảo quản và nuôi theo phương pháp tự nhiên để đảm bảo chất lượng dinh dưỡng tốt nhất. Ngoài ra, nên nấu chín thịt gà hoàn toàn hoặc áp dụng các phương pháp như nướng, hấp thay vì chiên. Điều này không chỉ giúp giữ lại nhiều chất dinh dưỡng mà còn giảm thiểu lượng chất béo không cần thiết.
Hạt hướng dương
Hạt hướng dương là nguồn cung cấp dinh dưỡng phong phú, rất cần thiết cho sự phát triển trí não, chứa các yếu tố như kẽm, vitamin E, magie và axit béo omega-3. Vitamin E có tác dụng bảo vệ các tế bào não trước những tổn thương do gốc tự do, đồng thời hỗ trợ lưu thông máu và cung cấp oxy cần thiết cho não bộ.
Bên cạnh đó, magie có khả năng làm giảm căng thẳng, trong khi các axit béo omega-3 đóng góp vào sự phát triển chức năng não và cải thiện tâm trạng của trẻ. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cần lưu ý rằng hạt hướng dương có lượng calo khá cao, vì vậy nên kiểm soát lượng tiêu thụ để tránh tình trạng thừa cân cho trẻ. Đây cũng là lý do nên cho trẻ sử dụng hạt hướng dương đã tách vỏ, nhằm hạn chế nguy cơ hóc hoặc chấn thương khi nhai.
Đậu lăng
Đậu lăng không chỉ giàu kẽm mà còn chứa protein và các axit amin thiết yếu cần thiết cho sự phát triển của tế bào não. Chúng cũng là nguồn giàu sắt, một khoáng chất quan trọng giúp vận chuyển oxy đến não, từ đó cải thiện sự tập trung và tăng cường năng lượng. Bên cạnh đó, đậu lăng cung cấp các loại vitamin trong nhóm B, đặc biệt là vitamin B6 và B12, rất cần thiết cho quá trình sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, giúp cải thiện tâm trạng và khả năng xử lý thông tin. Thêm vào đó, đậu lăng còn là nguồn chất xơ phong phú, hỗ trợ sức khỏe hệ tiêu hóa.
Sữa và các chế phẩm từ sữa
Sữa và các sản phẩm chế biến từ sữa như sữa chua và phô mai đều cung cấp một lượng lớn vitamin B12 và axit folate – hai dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển của não bộ. Vitamin B12 đóng vai trò thiết yếu trong việc tạo ra các tế bào máu và hỗ trợ chức năng thần kinh, trong khi axit folate lại góp phần nâng cao khả năng ghi nhớ và sự tập trung.
Để tối ưu hóa những lợi ích này, cha mẹ nên khuyến khích trẻ em tiêu thụ sữa hàng ngày. Bạn có thể kết hợp sữa với nhiều loại trái cây để chế biến thành sinh tố thơm ngon, hoặc thêm vào ngũ cốc ăn sáng để tạo ra những bữa ăn đầy dinh dưỡng và hấp dẫn.
Yến mạch
Yến mạch là một nguồn dinh dưỡng quý giá, cung cấp các khoáng chất như kẽm, hợp chất beta-glucan và các vitamin B, đặc biệt là B6. Những dưỡng chất này đóng vai trò rất quan trọng trong việc sản xuất năng lượng và duy trì chức năng thần kinh, từ đó góp phần cải thiện tâm trạng và khả năng học tập của trẻ nhỏ.
Mẹ có thể dễ dàng kết hợp yến mạch với sữa, sữa chua và các loại trái cây như chuối, xoài hoặc dâu để tạo thành món sinh tố thơm ngon. Đây là cách đơn giản để trẻ vừa thưởng thức yến mạch vừa hấp thụ vitamin từ trái cây. Bên cạnh đó, việc thêm yến mạch vào các món xào cùng với rau củ và protein như thịt gà hoặc đậu phụ cũng có thể làm tăng độ sánh và làm món ăn thêm hấp dẫn.