Nhót, một loại trái cây quen thuộc ở miền Bắc, được biết đến với hình dạng bầu dục và lớp vỏ bên ngoài có màu trắng nhạt. Trước khi thưởng thức, bạn cần phải chà sạch lớp vảy này để tránh cảm giác ngứa rát trong cổ họng. Nhót có hai loại chính: nhót chua và nhót ngọt, mỗi loại đều mang đến những hương vị đặc trưng riêng.
Trong quá khứ, cây nhót thường được trồng trong các vườn quê, không chỉ để cung cấp quả mà còn để làm cảnh, bởi quả nhót non có màu xanh tươi mát, sau khi chín sẽ biến chuyển thành màu cam rồi đỏ rực rỡ, rất hấp dẫn. Khoảng tháng 4 hàng năm, nhót vào mùa, nhưng thời điểm đó, loại quả này chưa nhận được sự yêu thích từ nhiều người. Những năm trước, nó không được bày bán nhiều tại chợ, chủ yếu chỉ là thú vui của lũ trẻ con, chúng thường hái nhót về để chấm muối ớt – một món ăn đơn giản nhưng lại đậm đà hương vị.
Trong quá khứ, cây nhót thường được trồng trong các vườn quê, không chỉ để cung cấp quả mà còn để làm cảnh
Mai Hoàng, một cư dân của Thanh Xuân, Hà Nội, chia sẻ ký ức đáng nhớ từ thời cấp hai: "Mình còn nhớ nhà của một người bạn cùng lớp có một giàn nhót lớn. Mỗi khi vào mùa, sau giờ học hoặc những hôm được nghỉ học sớm, bọn mình thường rủ nhau đạp xe đến để hái nhót. Chúng mình thường chọn những quả mọng nước, chín đỏ nhất trên cây rồi mang về chấm muối ớt. Vị cay cay của muối ớt hoà với vị chua ngọt của quả nhót khiến mỗi miếng ăn trở nên thú vị và khó quên."
Nhót, trước đây là loại quả không mấy ai để ý, giờ đây đã trở thành một đặc sản hút khách tại thành phố. Vào mùa hè, các xe hàng rong bày bán những quả nhót chín rực rỡ xuất hiện nhan nhản trên các tuyến phố. Nhót chín loại thượng hạng được định giá cao, khoảng 70.000 đồng/kg, trong khi loại thường hơn có giá dao động từ 35.000 đến 50.000 đồng/kg.
Nhót chín loại thượng hạng được định giá cao, khoảng 70.000 đồng/kg
Tại những chợ dân sinh, nhót cũng trở thành mặt hàng được nhiều người tiêu dùng săn lùng. Các tiểu thương cho biết họ thường xuyên tìm kiếm nguồn cung nhót ngọt, loại quả hiếm khi so với nhót chua, nhưng lại được thị trường ưa chuộng. Mỗi khi có hàng về, đều nhanh chóng được tiêu thụ hết.
Không chỉ được ăn tươi, những năm gần đây, nhót còn được chế biến thành nhiều món ăn sáng tạo như nhót xanh chấm chẩm chéo, nhót dầm muối ớt, gỏi nhót, nộm nhót, hoặc ngâm đường để thưởng thức. Thậm chí, có những thời điểm, nhót xanh trái mùa còn được rao bán trên mạng với giá lên tới 300.000 đồng/kg.
Quá trình chế biến nhót đòi hỏi sự tỉ mỉ: quả được làm sạch bụi phấn, tách đôi và đóng hộp kèm với các loại rau sống như bắp cải, lá tỏi tươi, gừng, rau mùi… và một bịch chẩm chéo. Sự kết hợp giữa vị chua giòn của nhót và vị cay nồng của nước chấm đã tạo nên một hương vị đặc trưng, khiến nhiều người sành ẩm thực tại thành phố phải say mê.
Sự kết hợp giữa vị chua giòn của nhót và vị cay nồng của nước chấm đã tạo nên một hương vị đặc trưng
Chị Bình, một nhân viên công ty tại Hà Đông, Hà Nội, chia sẻ: "Mọi người trong công ty mình có sở thích ăn chua, vì vậy hàng năm, chúng tôi thường cùng nhau đặt mua nhót xanh để tiết kiệm chi phí vận chuyển. Nhót xanh có thể để được vài ngày mà không bị hư hỏng, chỉ có phần thịt quả hơi héo đi một chút. Hiện tại, giá nhót xanh chỉ khoảng 35.000 đồng/kg, rẻ hơn rất nhiều so với mức giá hơn 100.000 đồng/kg cách đây hai năm."
Theo y học cổ truyền, quả nhót mang vị chua, chát và có tính bình, có tác dụng tích cực lên các kinh phế và đại tràng. Quả nhót được sử dụng để hỗ trợ điều trị một số vấn đề sức khỏe như ho, giúp giảm đờm, cải thiện tình trạng suyễn, cũng như chữa các triệu chứng lỵ và tiêu chảy. Tuy nhiên, người tiêu dùng cần lưu ý cách sử dụng loại quả này, bởi nếu ăn quá nhiều có thể gây ra những vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt là cơn đau dạ dày do tính chua, chát của nó.
