Trong thế giới các loài giáp xác, chù ụ là cái tên khá mới mẻ nhưng không vì thế mà chất lượng của nó kém cạnh so với các họ hàng khác. Được biết đến như một đặc sản nổi tiếng, chù ụ đã chiếm trọn tình cảm của thực khách tại Trà Vinh.
Chù ụ là một loài sinh sống chủ yếu ở các vùng bãi bồi, nơi mà dòng sông hòa vào biển cả hay trong những khu rừng phòng hộ ven biển. Đặc biệt, huyện Duyên Hải của tỉnh Trà Vinh là “quê hương” của loài cua này. Với hình dáng gợi nhớ đến ba khía, những con chù ụ lớn nhất chỉ nặng khoảng 100g. Dù có vẻ ngoài cục mịch và chậm chạp, nhưng hương vị của chúng lại tuyệt vời và đầy quyến rũ.
Chù ụ, với hai càng đỏ rực và to lớn, nổi bật với lớp thịt dày cùng những vết hằn trên mai tạo nên hình dáng độc đáo, mang đến cảm giác đặc biệt. Đặc điểm hình dáng quều quào, sù sì khiến người ta dễ dàng nhận ra loài giáp xác này, và có lẽ vì vậy mà người ta mới đặt cho nó cái tên chù ụ.
Chù ụ, với hai càng đỏ rực và to lớn, nổi bật với lớp thịt dày cùng những vết hằn trên mai tạo nên hình dáng độc đáo, mang đến cảm giác đặc biệt
Anh Điều, một người dân ở Trà Vinh, cho biết chù ụ thường tìm thấy ở các bãi bồi nước lợ và những khu rừng ngập mặn ven biển. Chúng chủ yếu hoạt động vào ban ngày để tìm kiếm thức ăn và thường đào sâu hang với nhiều lối đi nhằm tránh bị kẻ thù tấn công. Thông thường, một nhóm chù ụ có thể sống chung trong khoảng từ 4 đến 5 hang liên thông.
Mùa nước lớn vào tháng 10 và tháng 11 âm lịch là thời điểm chù ụ sinh sản và khi đó, gạch của chúng trở nên rất ngon. Ngược lại, trong mùa lột vào tháng 2 và tháng 3, chất lượng thịt có phần giảm sút. Có nhiều phương pháp để săn chù ụ, nhưng đơn giản nhất là sử dụng rập chì với mồi là lá cây hay khóm, sau đó đặt trước cửa hang của chúng.
Mặc dù chậm chạp, chù ụ lại rất hung dữ và dễ cắn nhau nếu ở chung, vì vậy việc bảo quản khá khó khăn. Do đó, sau khi bắt được, chúng thường ngay lập tức được bán cho thương lái hoặc đưa vào các nhà hàng.
Trên thị trường, giá chù ụ dao động từ 70.000 đồng/kg trong mùa. Tuy nhiên, vào đầu mùa hoặc lúc khan hiếm, giá có thể tăng lên đến 90.000-100.000 đồng/kg, nhưng vẫn thu hút được nhiều khách hàng. Ở Trà Vinh, chù ụ đã trở thành một món đặc sản yêu thích, không chỉ bởi sự độc đáo trong tên gọi mà còn bởi hương vị ngọt ngào, được ưa chuộng hơn cả cua.
Trên thị trường, giá chù ụ dao động từ 70.000 đồng/kg trong mùa
Chù ụ, một loài hải sản độc đáo, đã trở thành nguyên liệu chế biến nhiều món ăn hấp dẫn nhờ vào sự sáng tạo của các đầu bếp. Những món ăn phổ biến từ chù ụ có thể kể đến như chù ụ nướng, luộc, và hấp bia. Tuy nhiên, một trong những món đặc sắc nhất chính là chù ụ rang me, món ăn thường được các chủ quán tận dụng với nhiều công thức và mẹo chế biến độc đáo để thu hút thực khách.
Để thực hiện món rang me, đầu bếp bắt đầu bằng việc làm sạch chù ụ, sau đó chiên trong chảo dầu nóng. Tiếp theo, hành tỏi được xào cho đến khi dậy hương thơm, sau đó cho nước cốt me vào và nêm nếm gia vị cho vừa miệng.
Chìa khóa của món ăn nằm ở những chiếc càng giòn rụm, thịt chù ụ ngọt ngào kết hợp với vị chua của me tạo nên một hương vị đặc sắc khó quên. Cảm giác thưởng thức chù ụ là chậm rãi nhai để cảm nhận sự hòa quyện của vị chua, ngọt và giòn giã từ biển cả. Trong mỗi miếng ăn, thực khách sẽ nhận ra chút hương vị của ba khía, cua biển và những nét riêng biệt của chù ụ.
Chìa khóa của món ăn nằm ở những chiếc càng giòn rụm, thịt chù ụ ngọt ngào kết hợp với vị chua của me tạo nên một hương vị đặc sắc khó quên
Dù được chế biến theo phương pháp nào, để cảm nhận trọn vẹn vị ngon của chù ụ, không thể thiếu những loại rau đi kèm như rau răm, rau thơm và xà lách, cùng nước chấm muối tiêu chanh hoặc chanh ớt. Đặc biệt, món chù ụ rang me khi chấm với muối tiêu chanh mang lại cảm giác thú vị và kích thích vị giác, khiến thực khách càng ăn càng say mê.
Trước đây, chù ụ chủ yếu phục vụ người dân địa phương như một món ăn dân dã. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, khi nhiều du khách tìm đến để thưởng thức, chù ụ đã được ưa chuộng hơn và trở thành điểm nhấn trong ẩm thực Trà Vinh.
Ngọc Hoàng, một thực khách đến từ TP.HCM, đã có dịp thưởng thức chù ụ trong một lần ghé thăm bạn. Anh chia sẻ: "Ban đầu mình không ấn tượng với cái tên lạ lùng này, nhưng khi được giới thiệu là đặc sản và thử ăn, cảm giác thật sự hấp dẫn. Cái ngon của chù ụ là ở sự giòn rụm của những chiếc càng và vị ngọt từ thịt. Vị chua, béo, ngọt hòa quyện khiến mình chỉ muốn thưởng thức mãi."
