Khi đối diện với việc thực hiện lời hứa
Lời hứa không chỉ là một lời nói, mà còn là thước đo phẩm chất của một người. Khi đối diện với việc thực hiện lời hứa, ta có thể nhìn rõ được bản chất thật sự của một cá nhân. Người giữ chữ tín không chỉ được mọi người tôn trọng, mà còn giúp xây dựng niềm tin vững chắc trong các mối quan hệ xã hội. Trong quan niệm của người xưa, chữ tín là một trong những phẩm hạnh quan trọng nhất của con người.
Người xưa nói rằng: "Người không giữ chữ tín thì không có chỗ đứng, quốc gia không giữ chữ tín thì không sao hùng mạnh được". Giữ chữ tín được coi là nền tảng của sự thành công và uy tín cá nhân.
Lời hứa không chỉ là một lời nói, mà còn là thước đo phẩm chất của một người
Tuân Tử từng nói: “Thành tín là điều mà người quân tử cần phải tuân giữ, cũng là nền tảng của việc nước nhà”. Người quân tử rất coi trọng lời hứa, một lời nói ra đáng giá ngàn vàng. Những gì đã hứa, họ nhất định sẽ không bao giờ thất hứa. Người như vậy rất đáng tin cậy và kính trọng.
Ngược lại, những ai dễ dàng thất hứa và đổi ý thường không đáng tin. Trong cuộc sống, họ có thể dễ dàng trở mặt trong các tình huống khác, và do đó không ai dám đặt niềm tin vào họ. Khổng Tử từng viết: "Người mà không đáng tin cậy, làm sao làm được việc? Xe lớn mà không có cái đòn lớn, xe nhỏ mà không có cái chốt nhỏ, làm sao dùng để đi đây?". Người không giữ lời hứa, dễ dàng làm trái lời cam kết thì cũng giống như một chiếc xe không có bánh, chẳng thể đi cũng chẳng để đứng.
Thành tín thuộc về phạm trù đạo đức, không có trọng lượng cũng không có giá cả, nhưng lại có thể quyết định một người được tôn kính hay bị thân bại danh liệt. Giữ chữ tín là phẩm chất cơ bản nhất mà ai cũng cần phải duy trì.
Tuy nhiên, cần nhớ rằng đánh giá một người không thể tránh khỏi ý kiến phiến diện, bởi không phải lúc nào ta cũng hiểu rõ hoàn cảnh của họ.
Thái độ đối xử với cha mẹ
Chúng ta thường thể hiện những mặt tốt nhất trước người lạ, trong khi những tính xấu thường bộc lộ trước người thân quen. Đây là điều hết sức bình thường theo tâm lý học. Do đó, một người có thể giữ được thái độ ôn hòa, lễ độ với những người thân cận nhất là người có tu dưỡng vô cùng đáng khâm phục.
Trong "Luận ngữ", Tử Hạ hỏi Đức Khổng về đạo hiếu. Đức Khổng Tử nói: "Khó nhất là con cái có giữ được vẻ hòa vui thường xuyên lúc phụng dưỡng cha mẹ hay không. Khi có việc cực nhọc, con cái chủ động làm thay, có gì ngon mang cho cha mẹ ăn... Như thế chắc gì đã là có hiếu?". Câu này muốn nhắc nhở chúng ta rằng khi chăm sóc, đối xử với cha mẹ, quan trọng nhất là thái độ. Nếu không hiếu thảo với cha mẹ thì thành công cũng trở nên vô nghĩa.
Dù người bên cạnh thân mật đến mức nào, chúng ta cũng nên cố gắng giữ thái độ hòa nhã, không thể muốn làm gì thì làm. Người có giáo dưỡng, có đạo đức thì luôn tôn trọng bất kỳ ai, dù là người thân thiết nhất. Trong cuộc sống, những người như thế nhất định sẽ được người khác yêu mến và tin tưởng.
Đối xử với người có địa vị thấp hơn
Một người có phẩm hạnh tốt đẹp sẽ không tỏ ra khúm núm với người trên, cũng không kiêu ngạo với người dưới. Nếu một người luôn xu nịnh, tâng bốc người trên và khinh miệt, coi thường người dưới thì chắc chắn không phải là người có đạo đức tu dưỡng tốt. Người như vậy chúng ta tốt nhất không nên thân cận.
Người có giáo dưỡng, có đạo đức thì luôn tôn trọng bất kỳ cá nhân nào, không bao giờ miệng nói một đằng, lòng nghĩ một nẻo. Dù có giao tiếp với người có địa vị thấp hơn mình cũng không tỏ ra kiêu ngạo, tự cao tự đại. Những người có phẩm chất cao quý sẽ không bao giờ khuất phục trước quyền uy mà vẫn giữ nguyên được khí phách.
Lý Bạch từng nói: "Dễ đâu cúi đầu gãy lưng phụng quyền quý, khiến ta chẳng được mặt mày tươi." Đây thực sự là tinh thần đáng trân trọng. Con người khi đối diện với những người có địa vị thấp kém hơn mình thường dễ nảy sinh cảm giác vượt trội hơn. Nhưng nếu buông bỏ được cảm giác này và không xem thường đối phương, thì ngược lại sẽ càng được tôn trọng hơn.
Lựa chọn khi đối mặt với lợi ích
Khi đối mặt với lợi ích, nhiều người sẽ rũ bỏ lớp ngụy trang của mình để lộ ra bản chất thật sự. Đây là thời điểm tốt nhất để đánh giá và nhìn rõ bản chất của một người. Nếu đối phương sẵn sàng vì lợi ích cá nhân mà không màng đến lương tâm, không nể tình thân, thậm chí vứt bỏ đạo nghĩa, phẩm hạnh thì người đó chắc chắn không đáng tin cậy.
Ngược lại, một người khi đứng trước lợi ích vẫn giữ vững nguyên tắc, kiên định với đạo đức của bản thân và đặt luân lý tình người lên hàng đầu thì chắc chắn là người có phẩm chất đáng quý. Người như vậy sẽ luôn có những lựa chọn đáng tôn trọng trong mọi tình huống.
Trong cuộc sống, việc đối diện với những tình huống này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của con người và từ đó có những quyết định đúng đắn trong việc chọn bạn, đối tác và xây dựng các mối quan hệ xã hội.
