Theo lời dạy của Đức Phật, người bạn tốt là người có 3 phẩm chất: như nước, như cháo và như trà.
Người bạn có phẩm chất như nước
Bạn thân như nước – “Người quân tử kết giao, đạm bạc như nước”. Người bạn có phẩm chất như nước, không nhiệt liệt, không sôi động, không phô trương, làm việc thiện mà không muốn người khác biết, lặng lẽ làm bạn.
Người bạn như nước khiến người ta có cảm giác không phụ thuộc nhưng lại không thể rời xa.
Tình bạn như nước giống như tình bạn của Quan Vũ và Lưu Bị, là người trợ giúp đắc lực, không rời bỏ, thủy chung trước sau như một.
Người bạn có phẩm chất như cháo
Bạn thân như cháo – “Cháo làm ấm thân ấm lòng”. Người bạn có phẩm chất như cháo sẽ không thân thiết, xiểm nịnh khi nghèo hèn, không vồn vã, xa lạ khi giàu sang.
Người bạn như nước, mặc dù không tinh tế, khéo léo, không tao nhã, thanh lịch nhưng lại chứa một dư vị vô cùng đặc biệt, khó quên.
Khi bạn bị mệt mỏi, bị ngã lòng, thất ý, bị chùn bước thì họ sẽ trợ giúp và khiến bạn tỉnh ngộ ra. Tình bạn ấy giống như tình bạn tri kỷ, tự nhiên giữa Bảo Thúc Nha và Quản Trọng – “ta cần ta cứ lấy!”
Người bạn có phẩm chất như trà
Bạn thân như trà – “Trà vừa có vị thanh nhã vừa có vị cao quý”. Người bạn có phẩm chất như trà có thể hun đúc, bồi dưỡng bạn, đề bạt bạn. Hai người không cần dùng lời nói cũng hiểu nhau và hòa hợp cùng nhau. Tình bạn ấy giống như tình bạn giữa Bá Nha và Tử Kỳ.
Lúc Bá Nha đánh đàn, khi đàn đến đoạn miêu tả núi cao, Chung Tử Kỳ ngồi bên cạnh nói: ‘ôi núi cao như Thái Sơn’, khi BáNha đàn đến khúc miêu tả nước chảy, Tử Kỳ liền nói: ‘ôi nước chảy cuồn cuộn như sông’. Sau khi Tử Kỳ chết, Bá Nha không đàn nữa, ông cho rằng không ai hiểu được tiếng đàn của ông bằng Tử Kỳ. Sau này chữ tri âm dùng để chỉ người hiểu được sở trường của mình.
Một người bạn có phẩm chất như nước thì đó là người bạn “thượng phẩm”, có phẩm chất như cháo thì đó là người bạn “tinh phẩm” và có phẩm chất như trà thì đó là người bạn “tuyệt phẩm”.
Ngoài ra, người bạn tốt là người có đủ 4 điều sau:
1. Người bạn hay giúp đỡ
Có thể nhận biết người bạn hay giúp đỡ bằng 4 dấu hiệu: bảo vệ ta khi ta bị thương tổn, bảo vệ tài sản của ta, là chỗ dựa khi ta lo sợ, và rất nhiều lần giúp đỡ ta gấp đôi, gấp ba những gì ta yêu cầu.
2. Người bạn luôn ở bên ta
Người bạn luôn ở bên ta được nhận ra bằng 4 dấu hiệu: kể cho ta những bí mật, giữ kín những bí mật mà ta kể cho họ, không bỏ rơi ta khi khốn khó, và có thể hy sinh tính mạng vì ta.
3. Người bạn thông thái
Người bạn thông thái là người cản trở ta khỏi làm việc xấu, hướng ta đến những việc thiện, nói với ta những gì ta nên biết và chỉ cho ta con đường tới hạnh phúc vĩnh hằng.
4. Người bạn giàu lòng trắc ẩn
Người bạn giàu lòng trắc ẩn là người không hoan hỉ khi ta gặp nạn, vui mừng khi ta gặp chuyện tốt lành, không cho người khác nói xấu ta, và khích lệ những người tán thưởng phẩm chất tốt của ta.
