Thiết kế vi mạch – bộ não của mọi thiết bị công nghệ
Mỗi chiếc điện thoại thông minh, máy tính xách tay, máy giặt, ô tô điện hay cả thiết bị y tế mà chúng ta đang sử dụng đều có một điểm chung: chúng hoạt động được là nhờ vào những con chip điện tử nhỏ bé, nhưng cực kỳ tinh vi. Và người đứng sau việc tạo ra những con chip này chính là các kỹ sư thiết kế vi mạch.
Ngành thiết kế vi mạch – hay còn gọi là IC Design – là một nhánh chuyên sâu của kỹ thuật điện tử, chuyên về việc phát triển cấu trúc bên trong các con chip. Đây được xem là “trái tim” của công nghệ hiện đại, nơi hội tụ của trí tuệ, kỹ thuật, sự chính xác tuyệt đối và sáng tạo không ngừng.
Vi mạch là thành phần bắt buộc trong các hệ thống thông minh, từ trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), đến xe tự lái hay robot. Khi thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ, thì nhu cầu về những con chip ngày càng lớn – đồng nghĩa với nhu cầu kỹ sư thiết kế vi mạch luôn tăng cao, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn cầu.
Cơn khát nhân lực: Nhiều hơn cả ngành IT
Trong khi các ngành như lập trình hay phân tích dữ liệu đang bão hòa ở một số khía cạnh, thì thiết kế vi mạch lại rơi vào tình trạng... thiếu trầm trọng. Theo Bộ Thông tin & Truyền thông, chỉ riêng lĩnh vực thiết kế vi mạch, Việt Nam đang thiếu khoảng 3.000–5.000 kỹ sư mỗi năm. Và con số này dự kiến sẽ tăng mạnh trong 5–10 năm tới khi hàng loạt tập đoàn công nghệ mở rộng đầu tư vào nước ta.
Một trong những nguyên nhân khiến ngành này luôn “khát” nhân lực là do yêu cầu đầu vào tương đối cao: sinh viên phải giỏi toán, logic tốt, có tư duy hệ thống, kiên nhẫn và đam mê công nghệ sâu sắc. Ngoài ra, chương trình học còn yêu cầu kiến thức chuyên sâu về điện tử, lập trình phần cứng, mô phỏng mạch... khiến số lượng sinh viên theo ngành và trụ lại với nghề không nhiều.
Điều đó vô tình biến ngành thiết kế vi mạch thành “của hiếm” trong giới kỹ thuật – vừa ít người học, lại cực kỳ có giá trị trên thị trường lao động.
Thu nhập vượt trội – không thua kém bất kỳ ngành hot nào
Có một sự thật ít ai biết: nhiều kỹ sư thiết kế vi mạch tại Việt Nam đang có mức lương ngang ngửa kỹ sư phần mềm tại Silicon Valley.
Theo thống kê từ các công ty công nghệ lớn tại TP.HCM và Hà Nội, mức lương khởi điểm của kỹ sư mới ra trường rơi vào khoảng 15–25 triệu đồng/tháng. Chỉ sau 3–5 năm kinh nghiệm, thu nhập có thể tăng lên 50–70 triệu đồng/tháng, thậm chí vượt ngưỡng 100 triệu đồng/tháng nếu làm cho các tập đoàn đa quốc gia như Intel, Samsung, Synopsys, Marvell...
Đặc biệt, nhiều công ty còn sẵn sàng chi hàng tỷ đồng mỗi năm để giữ chân những kỹ sư giỏi – điều rất hiếm thấy ở nhiều ngành kỹ thuật khác. Ngoài ra, kỹ sư thiết kế vi mạch còn có thể làm việc từ xa, hợp tác quốc tế hoặc tham gia vào các dự án outsourcing – mở rộng thêm nguồn thu nhập và cơ hội nghề nghiệp toàn cầu.
Học ngành này ở đâu? Sinh viên Việt có thể bắt đầu từ đâu?
Hiện nay, không nhiều trường đại học tại Việt Nam đào tạo chuyên sâu về thiết kế vi mạch. Tuy nhiên, những trường có thế mạnh như:
- Đại học Bách khoa Hà Nội
- Đại học Công nghệ – ĐHQG Hà Nội
- Đại học Bách khoa TP.HCM
- Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQG TP.HCM
- Đại học Đà Nẵng, Đại học Cần Thơ
...đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào chương trình đào tạo ngành này, kết hợp với doanh nghiệp để sinh viên được thực hành thực tế ngay từ năm 2, năm 3. Một số trường còn liên kết đào tạo quốc tế với các trường tại Mỹ, Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản – nơi có nền công nghiệp chip phát triển bậc nhất thế giới.
Ngoài ra, với chính sách ưu tiên phát triển ngành bán dẫn của Chính phủ, sinh viên theo ngành thiết kế vi mạch trong thời gian tới còn có nhiều cơ hội nhận học bổng, tài trợ học phí, hỗ trợ nghiên cứu và cơ hội làm việc tại các khu công nghệ cao.
Vì sao phụ nữ cũng nên theo đuổi ngành này?
Dù là ngành kỹ thuật, nhưng thiết kế vi mạch hoàn toàn không phân biệt giới tính. Nhiều nữ kỹ sư trong ngành hiện đang giữ vai trò quan trọng tại các công ty công nghệ lớn. Tính cẩn thận, tỉ mỉ và tư duy logic – những đặc điểm thường thấy ở phụ nữ – lại vô cùng phù hợp với công việc thiết kế mạch điện tử, nơi sai sót nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả lớn.
Vì thế, nếu bạn là một cô gái yêu công nghệ, đừng ngần ngại bước chân vào ngành này – nơi không chỉ có mức lương hấp dẫn, mà còn mang lại sự tôn trọng và cơ hội phát triển bền vững.
Lời kết: Lựa chọn cho tương lai bền vững
Trong bối cảnh công nghệ số bùng nổ, thiết kế vi mạch không chỉ là ngành học “hot” mà còn là “xương sống” của mọi đổi mới sáng tạo. Đây không phải là con đường dễ đi, nhưng lại là con đường chắc chắn – nơi bạn luôn có việc làm, có thu nhập tốt và cơ hội phát triển dài lâu.
Nếu bạn đang phân vân chọn ngành học, hãy cân nhắc thiết kế vi mạch – một ngành nhỏ bé nhưng mang lại tương lai lớn.
