Với người Việt Nam, thắp hương là nghi thức không thể thiếu trong các hoạt động tín ngưỡng, tâm linh, là cách kết nối với tổ tiên, thần linh, thể hiện sự tôn kính và lòng thành với các bậc được thờ cúng. Khi muốn thông cáo, xin phép hay bày tỏ nguyện vọng với thần thánh và tổ tiên, mọi người phải thắp hương để tạo nên sự kết nối này.
Người xưa quan niệm rằng thắp hương vào ban đêm có thể khiến cho hành động thờ cúng không được trọn vẹn, không được thực hiện trong sự thanh tịnh cần có.
Vì sao người xưa nói không nên thắp hương buổi tối?
Ngày nay do công việc bận rộn, mọi người thường thắp hương vào những thời điểm mà bản thân có thể bố trí thời gian, tuy nhiên người xưa quan niệm không nên thắp hương vào buổi tối, trừ khi phải làm lễ vào giờ định sẵn, khi cần tiếp tục duy trì việc thắp hương nhiều giờ hoặc những hoàn cảnh, tình huống đặc biệt khác. Vì sao lại như vậy?
Theo quan niệm của dân gian xưa, ban ngày thuộc dương, ban đêm thuộc âm. Vào ban đêm, âm khí thịnh, việc thắp hương không chỉ thỉnh mời hương linh tổ tiên mà còn có thể "gọi mời" các thế lực không mong muốn, đem lại điều rủi ro. Vì thế nhiều người dặn dò nhau nếu có thể thì nên tránh thắp hương vào ban đêm để không tạo cơ hội cho những nguồn năng lượng xấu xâm nhập. Còn ở các đền chùa do có Phật, thánh che chở nên không cần lo nghĩ về điều này.
Cũng theo quan niệm của người xưa, buổi sáng là thời điểm tốt lành nhất, trời đất và không khí còn tinh khiết, trong sáng, thanh sạch, là lúc lý tưởng để con người giao tiếp với tổ tiên cũng như các vị thần linh. Ngược lại, buổi tối là thời điểm của bóng tối, của sự kết thúc, vạn vật trở về trạng thái nghỉ ngơi, không gian trở nên âm u, có thể dễ dàng sinh ra những ảnh hưởng xấu hoặc tà khí.
Ban ngày được coi là thời gian của sự sống, còn ban đêm là thời gian của cái chết, của những điều ẩn khuất. Vì vậy, thắp hương vào ban đêm có thể khiến cho hành động thờ cúng không được trọn vẹn, không được thực hiện trong sự thanh tịnh cần có.
Về mặt tâm lý, ban đêm dễ gây cảm giác sợ hãi, nhất là ngày xưa khi chưa có điện và dầu đèn rất đắt đỏ, ban đêm đồng nghĩa với bóng tối bao trùm và ánh sáng nếu có cũng chỉ le lói. Bóng tối làm tăng các rủi ro khi hoạt động và điều này càng khiến mọi người tránh làm nhiều việc. Nỗi sợ bóng tối khiến con người dễ nghĩ đến những chuyện ma quái và sợ rằng việc thắp hương vào ban đêm có thể mang tới những thế lực "không mời mà đến".
Ngoài ra, việc thờ cúng cần được thực hiện một cách trang trọng, trong khi vào ban đêm, không gian u tối dẫn đến thiếu không khí trang nghiêm, không đủ thành kính. Con người cũng mệt mỏi và có thể thiếu sự tập trung. Trừ khi cần khấn nguyện, cầu xin ngay, còn các nghi lễ quan trọng nên được thực hiện vào ban ngày để thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần linh.
Người xưa dặn con cháu: ‘Đêm tối đừng thắp hương, Tổ tiên có thương cũng khó độ’, vì sao?
Thắp hương giờ nào là tốt nhất?
Thắp hương, dâng lễ ông bà, Tổ tiên, hay những người đã khuất trong gia đình từ lâu đã trở thành nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt. Hầu hết các gia đình sẽ duy trì thói quen thắp hương vào những ngày lễ Tết, mùng 1, giỗ cúng hàng năm, hoặc những dịp quan trọng.
Tuy nhiên, một số gia đình lại xem việc thắp hương là việc hàng ngày, mùi thơm của nén hương khi thắp sẽ tạo nên bầu không khí ấm áp, thanh tịnh và thiêng liêng trong không gian thờ cúng.
Theo phong thủy, thì việc thắp hương mỗi ngày cho ông bà Tổ tiên nên được thực hiện vào buổi sáng sớm, khoảng từ 6 - 10 sáng.
Bởi, đây sẽ là thời điểm khởi đầu của ngày mới, thắp nén hương trầm lan tỏa hương thơm thư thái, dễ chịu, giúp các thành viên trong gia đình bạn như được tiếp thêm năng lượng, tràn đầy sức sống để bắt đầu ngày mới, vui vẻ và lạc quan hơn.
(Bài viết chỉ mang tính tham khảo)
