Theo tin tức mới nhất từ Cục Kiểm ngư Việt Nam, trong ngày 30/5, lực lượng kiểm ngư đã tiếp cận được giàn khoan Haiyang Shiyou - 981 (Hải Dương - 981) ở khoảng cách 2,8 hải lý để thực hiện nhiệm vụ, tuy nhiên các lực lượng chấp pháp Việt Nam đã gặp phải sự khiêu khích trắng trợn từ phía các tàu Trung Quốc.
Biển động, tàu TQ liên tục khiêu khích tàu VN
Ngay từ sáng sớm các tàu Trung Quốc đã lao ra từ phía giàn khoan Haiyang Shiyou - 981 (Hải Dương - 981), nhắm về phía các tàu cá và tàu chấp pháp Việt Nam. Riêng tàu hải cảnh 31 với sự hỗ trợ của 3 tàu khác vẫn tiếp tục kèm sát và khiêu khích tàu kiểm ngư 951 của Việt Nam.
 |
| Tàu Hải cảnh Trung Quốc chủ động đâm thẳng vào mạn trái tàu Cảnh sát biển Việt Nam nhưng tàu Cảnh sát biển Việt Nam đã dừng và lùi máy kịp thời. (Nguồn: Cảnh sát biên Việt Nam). |
Khi tàu Trung Quốc không đạt được mục tiêu đã giảm tốc độ. Tàu Cảnh sát biển 2015 rẽ sóng ra khỏi vòng vây kèm của tàu Trung Quốc. Tiếng loa tuyên truyền bằng ba thứ tiếng Việt - Trung - Anh lại được bật lên hướng về những con tàu đang khiêu khích trắng trợn. Tàu kiểm ngư 951 lại bị vây kèm bởi tàu hải cảnh 31 và một số tàu khác. Đến 10h25 thì màn khiêu khích này dừng lại.
Thế nhưng 10h50, một máy bay cánh bằng của Trung Quốc bay ra từ phía giàn khoan Haiyang Shiyou - 981 lắp đặt trái phép trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam đã bay lượn nhiều vòng phía trên đội hình các tàu chấp pháp của Việt Nam.
Chiếc máy bay này mang số hiệu V3843TMS bay nhiều vòng trên tàu Cảnh sát biển 8033 và có lúc bay ngang trên tàu Cảnh sát biển 2015. Chiếc may bay này bay ở độ cao 150 – 200 m, thậm chí phóng viên có thể chụp ảnh. Sau khoảng 1 giờ bay trinh sát, chiếc máy bay này tăng độ cao bay về phía đặt giàn khoan Haiyang Shiyou - 981.
 |
| Máy bay Trung Quốc bay nhiều vòng trên khu vực lực lượng chấp pháp VN làm nhiệm vụ (Ảnh nguồn: VTV). |
Đến 14h, tàu đầu kéo bám theo tàu ngay sau Cảnh sát biển 2015 với vận tốc cao và có đến 5 tàu khác vây tàu kiểm ngư 951. Tàu kiểm ngư 951 cơ động linh hoạt để thoát khỏi sự vây kèm. Trong khi đó, tốp tàu hải cảnh Trung Quốc khác bám sát tàu kiểm ngư 769.
Đến 16h, khi thuyền trưởng ra lệnh kiểm tra thông số, phát máy chính phải để thả trôi thì từ phía xa tàu hải cảnh Trung Quốc 2112 (con tàu luôn dùng vòi rồng để xịt vào các tàu kiểm ngư Việt Nam mấy ngày trước) đang dùng vòi rồng đuổi theo xịt vào tàu kiểm ngư 952. Tàu kiểm ngư 952 khôn ngoan chạy ngược gió và đã thoát hiểm.
Đến chiều 30/5, biển mỗi lúc một động hơn, số lần gây hấn của tàu Trung Quốc cũng tăng lên nhưng tinh thần của các lực lượng chấp pháp Việt Nam không vì thế mà nao núng.
Việt Nam gửi Công hàm phản đối TQ lên Liên hợp quốc
Trong một diễn biến khác, Phái đoàn Đại diện Thường trực nước ta tại Liên hợp quốc đã gửi thư cho Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đề nghị lưu hành Công hàm của Bộ Ngoại giao nước ta gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc, phản đối Trung Quốc không chịu chấm dứt các hoạt động vi phạm chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên.
 |
| Giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc hạ đặt trái phép tại vùng biển Việt Nam. (Ảnh: Sơn Bách/Vietnam+). |
Việt Nam kiên quyết bác bỏ lập luận của phía Trung Quốc, cho rằng vị trí hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou 981) là thuộc vùng biển của cái gọi là “quần đảo Tây Sa”, và một lần nữa khẳng định rằng “quần đảo Tây Sa” mà Trung Quốc đề cập đến chính là quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà Trung Quốc đã chiếm đóng trái phép bằng vũ lực năm 1974.
Việt Nam yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan Hải Dương-981 cùng các tàu hộ tống ra khỏi vùng biển của Việt Nam, chấm dứt các hoạt động gây ảnh hưởng đến an toàn, an ninh hàng hải cũng như hòa bình và ổn định ở khu vực.
Công hàm của Việt Nam khẳng định sau khi Trung Quốc rút giàn khoan, hai bên sẽ trao đổi ngay các biện pháp kiểm soát ổn định tình hình và các vấn đề trên biển giữa hai nước.
Thủ tướng Nhật Bản cam kết ủng hộ Việt Nam và Philippines
Cũng trong ngày 30/5, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã cam kết sẽ ủng hộ Việt Nam và Philippines trong cuộc đối đầu trên biển Đông với Trung Quốc. Ông Abe cũng nói rằng, việc sử dụng vũ lực và đe dọa nhằm thay đổi hiện trạng sẽ không thể trở thành hiện thực.
 |
| Ông Shinzo Abe đã cam kết sẽ ủng hộ Việt Nam và Philippines. |
Trong một bài phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh an ninh châu Á tại Singapore, Thủ tướng Abe nói rằng, quy định của pháp luật là những điều làm cho khu vực châu Á -Thái Bình Dương ổn định, thêm vào đó các quốc gia phải tuân thủ luật pháp quốc tế, tránh sử dụng vũ lực và giải quyết xung đột một cách hòa bình.
Ông Abe bày tỏ hi vọng, một bộ quy tắc ứng xử sẽ sớm được đưa ra ở biển Đông và nói rằng, Nhật Bản đang xem xét khả năng cung cấp sớm tàu tuần tra cho Việt Nam.
