Theo quy định, người lao động làm việc tại doanh nghiệp đều sẽ được đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thay vì đóng BHXH, doanh nghiệp sẽ trả thêm cho người lao động một khoản tiền tương đương. Đó là những đối tượng nào?
Một số trường hợp người lao động sẽ được nhận tiền thay vì đóng BHXH
Theo khoản 1 Điều 168 Bộ luật Lao động năm 2019, người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp nếu thuộc đối tượng tham gia.
Một số trường hợp người lao động sẽ được nhận tiền thay vì đóng BHXH
Cũng theo khoản 3 Điều này, trường hợp người lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp thì người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả thêm cùng lúc với kỳ trả lương một khoản tiền cho người lao động tương đương với mức người sử dụng lao động đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, người lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì sẽ được doanh nghiệp thanh toán thêm một khoản tiền tương đương với tiền mà doanh nghiệp phải đóng bảo hiểm cho người lao động.
Căn cứ khoản 4 Điều 4 Quyết định 595/QĐ-BHXH 2017, những người lao động sau đây sẽ được nhận tiền thay cho việc đóng BHXH:
- Người giúp việc gia đình.
- Người lao động đi làm nhưng đang hưởng lương hưu hằng tháng.
- Người lao động đi làm nhưng đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo chế độ sinh hoạt phí đối với cán bộ cấp xã tại Nghị định 09/1998/NĐ-CP.
- Người lao động đang hưởng trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.
- Người lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo quy định tại Quyết định 91/2000/QĐ-TTg và Quyết định 613/QĐ-TTg năm 2010.
- Người lao động là Quân nhân, Công an nhân dân, người làm công tác cơ yếu đang hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng theo Quyết định 142/2008/QĐ-TTg, Quyết định 38/2010/QĐ-TTg, Quyết định 53/2010/QĐ-TTg, Quyết định 62/2011/QĐ-TTg.
Số tiền người lao động được nhận thay cho việc đóng BHXH
Người lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc sẽ được doanh nghiệp trả thêm tiền thay cho việc đóng bảo hiểm.
Người lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc sẽ được doanh nghiệp trả thêm tiền thay cho việc đóng bảo hiểm. Số tiền người lao động được nhận tính bằng số tiền đóng các loại bảo hiểm bắt buộc mà doanh nghiệp phải đóng.
Theo hướng dẫn tại Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, hàng tháng, người sử dụng lao động sẽ phải trích đóng bảo hiểm với các tỷ lệ nhất định (21,5% hoặc 21,3%) của tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc. Trong đó, hưu trí - tử tuất là 14%; Ốm đau - thai sản là 3%; Tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp là 0,5% hoặc 0,3%; Bảo hiểm thất nghiệp 1% và Bảo hiểm y tế 3%.
Với bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, doanh nghiệp có đủ điều kiện đóng quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp với mức thấp hơn và được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chấp thuận thì được đóng mức 0,3% (theo điểm b khoản 1 Điều 4, Điều 5 Nghị định 58/2020/NĐ-CP). Còn lại đều phải đóng 0,5%.
Như vậy, nếu không thuộc đối tượng đóng bảo hiểm bắt buộc để doanh nghiệp đóng bảo hiểm, người lao động sẽ được nhận tiền số tiền như sau:
Số tiền thay cho đóng BHXH = 21,5% hoặc 21,3% x Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH
Ví dụ: Ông Nguyễn Văn A sau khi nghỉ hưu vẫn tiếp tục làm việc cho công ty X với mức lương theo công việc trong hợp đồng là 10 triệu đồng/tháng. Hàng tháng, ngoài việc trả đủ 8 triệu đồng tiền lương cho ông A, công ty X còn phải trả thêm: 21,5% x 10 triệu đồng = 2,15 triệu đồng. Như vậy, tổng tiền mà ông A được nhận mỗi tháng = 10 triệu đồng + 2,15 triệu đồng = 12,15 triệu đồng.
