Thực tế, sự nghịch ngợm và bướng bỉnh của con trai không phải là lý do để cha mẹ nổi nóng. Các bé tràn đầy năng lượng, hiếu kỳ và luôn muốn khám phá thế giới xung quanh. Chúng có cá tính mạnh mẽ, nhưng cũng khao khát được thấu hiểu hơn bất kỳ ai. Để thực sự chạm tới trái tim con, cha mẹ cần thay nắm đấm bằng sự kiên nhẫn, đồng cảm và hướng dẫn nhẹ nhàng. Ba “phương pháp mềm” dưới đây được xem là chìa khóa giúp con trai trưởng thành trong tình yêu thương và kỷ luật.
1. “Đón nhận cảm xúc” trước khi giải quyết vấn đề
Nhiều cha mẹ phản ứng theo bản năng khi thấy con trai khóc hoặc nổi giận: “Không được khóc”, “Nếu còn làm ầm nữa sẽ bị phạt”. Thực tế, càng bị kìm nén, cảm xúc của trẻ càng dễ bùng nổ và đôi khi chuyển thành hành vi chống đối.
Một ví dụ điển hình là cậu bé Hạo Hạo. Một lần, cậu ném hết đồ chơi xuống đất khi thấy em trai làm hỏng bộ xếp hình yêu thích. Người cha lập tức quát: “Con là anh, sao lại cư xử như thế?” và vỗ mạnh vào lưng con. Kết quả, Hạo Hạo càng khóc to hơn và đá vào em. Lúc này, người mẹ tiến lại, ôm con vào lòng và nhẹ nhàng nói: “Mẹ hiểu con giận vì bộ xếp hình bị hỏng, mẹ cũng sẽ buồn nếu đồ mình thích bị phá.” Cậu bé dần bình tĩnh và lí nhí: “Đó là bộ xếp hình con để dành mua lâu lắm.” Người mẹ tiếp tục: “Mẹ biết con buồn, nhưng ném đồ hay đánh em không giải quyết được vấn đề. Giờ mình cùng nghĩ cách xử lý nhé?”
Cách xử lý này không chỉ làm dịu cơn giận mà còn dạy con nhận biết và kiểm soát cảm xúc. Con trai thường khó bày tỏ tình cảm, dễ chọn cách ồn ào để giải tỏa. Khi cha mẹ lắng nghe và công nhận cảm xúc của trẻ, chúng sẽ học được cách bình tĩnh và hợp tác hơn.
2. Dùng “quyền lựa chọn” thay vì “mệnh lệnh”
Khi con trai bắt đầu hình thành ý thức độc lập, việc ra lệnh thường khiến trẻ phản kháng mạnh hơn. Càng bị ép buộc, trẻ càng cố tình làm ngược lại.
Một người mẹ chia sẻ, thay vì quát: “Đi ngủ ngay!”, chị hỏi: “Con muốn ngủ bây giờ hay đọc xong quyển truyện này rồi ngủ?”; thay vì nói: “Thu dọn đồ chơi đi!”, chị nhẹ nhàng: “Đồ chơi phải về nhà rồi, con muốn cất ô tô trước hay lego trước?” Kết quả, cậu con trai vui vẻ làm theo, thậm chí còn tự hào vì được quyết định.
Điểm khác biệt nằm ở cảm giác được tôn trọng. Khi trẻ được trao quyền lựa chọn trong khuôn khổ, chúng học cách chịu trách nhiệm với quyết định của bản thân. Dạy con lúc này không phải là áp đặt, mà là hướng dẫn để con tự nhận biết giới hạn và nguyên tắc thông qua trải nghiệm thực tế.
3. Dùng “tấm gương” thay vì lời trách móc
Một quy luật quan trọng trong giáo dục con trai là trẻ phản chiếu hành vi của cha mẹ. Nếu người lớn thường xuyên quát mắng hay dùng bạo lực, trẻ sẽ nghĩ rằng tức giận là lý do để hành động bạo lực.
Ông Chu, một người cha từng nổi tiếng nóng tính, thừa nhận rằng con trai ông thường hung hăng và hay đánh bạn. Khi nhận ra điều này, ông quyết tâm thay đổi. Mỗi khi gặp chuyện bực bội, ông không còn lớn tiếng mà hít sâu và nói chuyện bình tĩnh. Khi bất đồng với vợ, ông chọn lắng nghe thay vì tranh cãi. Chỉ sau vài tháng, ông thấy con trai biết kiềm chế hơn và học cách dùng lời nói để giải quyết xung đột.
Hành động của cha mẹ chính là bài học sống động nhất cho con. Nếu muốn con kiên cường, cha mẹ phải mạnh mẽ nhưng điềm đạm; nếu muốn con biết yêu thương, cha mẹ cần thể hiện tình yêu bằng cả lời nói và hành động.
Nuôi dạy con trai giống như trồng một cây non: đòn roi có thể khiến cây mọc cong, còn yêu thương và kiên nhẫn giống ánh sáng và nước mát giúp cây vươn thẳng. Đánh mắng có thể khiến trẻ nghe lời tạm thời, nhưng để lại vết hằn sâu trong tâm hồn. Ngược lại, những “phương pháp mềm” với sự đồng cảm, tôn trọng và làm gương mới thật sự nuôi dưỡng nhân cách, giúp con trưởng thành với tình cảm, trách nhiệm và bản lĩnh.
Một đứa trẻ không cần sợ hãi để ngoan mà cần được thấu hiểu để trưởng thành. Khi cha mẹ chọn yêu thương thay vì bạo lực, con trai sẽ lớn lên vừa mạnh mẽ bên ngoài, vừa ấm áp và biết yêu thương bên trong.
