Việc tìm kiếm sự sống ngoài hành tinh đang bước vào một thời kỳ hoàng kim, khi các nhà khoa học sử dụng những công nghệ tiên tiến để săn lùng dấu vết của các nền văn minh ngoài Trái Đất. Trong đó, kính thiên văn Green Bank (GBT) ở Tây Virginia, Mỹ, đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực này.
Kính thiên văn Green Bank – 'Chìa khóa' tìm kiếm sự sống ngoài Trái ĐấtĐược xây dựng từ năm 1957, GBT là kính thiên văn vô tuyến đầu tiên ở Hoa Kỳ. GBT có khả năng phát hiện các sóng năng lượng từ các thiên thể trong vũ trụ, từ đó giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cấu trúc, thành phần và chuyển động của chúng.
Các nhà khoa học đang tìm kiếm "dấu hiệu công nghệ" của người ngoài hành tinh như ô nhiễm nitơ dioxide, bằng chứng về nông nghiệp và sóng vô tuyến bất thường trong thiên hà của chúng ta và xa hơn nữa. Ảnh Getty
Nhà thiên văn học vô tuyến Steve Croft chia sẻ: “Đối với tôi, đây giống như một thời đại hoàng kim vậy." Với sức chứa 6.000 ổ cứng, kho dữ liệu của kính thiên văn này lưu trữ tới 40 petabyte dữ liệu, tương đương với 40.000 máy tính xách tay, và liên tục được phân tích để tìm kiếm những tín hiệu bất thường cho thấy sự sống ngoài Trái Đất đang cố gắng liên lạc.
Sự hỗ trợ từ công nghệ tiên tiến
Các tiến bộ về trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy trong thập kỷ qua đã đơn giản hóa quá trình phân tích dữ liệu khổng lồ từ các sóng vô tuyến. Những công nghệ này giúp các nhà khoa học dễ dàng tìm kiếm "chữ ký công nghệ" – dấu hiệu của công nghệ ngoài hành tinh như ô nhiễm khí nitơ dioxide, khí clo-flo-cacbon, ánh sáng đô thị vào ban đêm, hoặc bằng chứng về nông nghiệp.
Các sóng vô tuyến bất thường cũng là mục tiêu quan trọng trong cuộc săn tìm, đặc biệt nếu một nền văn minh ngoài hành tinh phát ra tín hiệu để liên lạc với những hành tinh xung quanh.
Các nhà khoa học tại GBT đang tìm kiếm các sóng vô tuyến bất thường cho thấy những người hàng xóm ngoài trái đất của chúng ta đang cố tình phát ra tín hieu. Ảnh AFP
Khu vực yên tĩnh vô tuyến quốc gia – Môi trường lý tưởng cho việc nghiên cứu
GBT nằm trong Khu vực yên tĩnh vô tuyến quốc gia, một khu vực được chính phủ Hoa Kỳ bảo vệ nhằm giảm thiểu nhiễu sóng vô tuyến, giúp các nhà thiên văn học tập trung vào công việc tìm kiếm của mình.
Các nhà khoa học từ Đại học California, Berkeley, thường đến GBT để tiến hành nghiên cứu trong khuôn khổ chương trình Breakthrough Listen – chương trình khoa học lớn nhất từng được thực hiện nhằm tìm kiếm các nền văn minh ngoài Trái Đất.
Tiến gần đến đột phá
Không chỉ GBT, các nhóm nghiên cứu trên khắp thế giới cũng đang tìm kiếm công nghệ ngoài Trái Đất. Một bài báo gần đây trên Tạp chí Vật lý Thiên văn cho thấy các nhà khoa học đã cố gắng phát hiện sự phản chiếu của ánh sáng mặt trời từ các tấm pin mặt trời trên các "ngoại hành tinh giống Trái Đất". Tuy nhiên, họ kết luận rằng việc phát hiện một nền văn minh sử dụng năng lượng mặt trời là rất khó do công nghệ này quá hiệu quả.
Những khởi đầu sai lầm là điều không thể tránh khỏi trong cuộc tìm kiếm sự sống ngoài hành tinh. Năm 2020, nhóm Breakthrough Listen từng phát hiện một tín hiệu khả nghi từ hệ sao gần nhất, Proxima Centauri, nhưng sau đó tín hiệu này được xác định chỉ là nhiễu sóng từ Trái Đất.
Mặc dù vậy, các nhà khoa học vẫn lạc quan rằng với sự phát triển không ngừng của công nghệ, ngày mà họ phát hiện sự sống ngoài hành tinh đang đến gần hơn bao giờ hết. Matt Lebofsky, quản trị viên hệ thống chính tại GBT, khẳng định: “Cơ hội tìm thấy điều gì đó đang tăng lên theo cấp số nhân mỗi năm.”
