Trong bữa cơm của người Việt, đũa là vật dụng không thể thiếu. Đũa dùng để xào nấu, để ăn cơm. Tùy vào mục đích sử dụng mà đũa được phân chia thành 2 loại chính là đũa dùng 1 lần và đũa dùng nhiều lần.
Đũa dùng 1 lần thường được các hàng quán, nơi bán đồ ăn nhanh sử dụng còn đũa dùng nhiều lần thì được dùng nhiều trong các gia đình. Vì đũa được dùng nhiều lần nên việc vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần sử dụng là rất quan trọng. Đũa rửa không đúng cách và khoa học thì nguy cơ gây bệnh cho người dùng càng cao.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Chuyên gia về Công nghệ sinh học và Thực phẩm cho biết, tại các gia đình, đa số đũa làm từ chất liệu tre, gỗ, inox hoặc nhựa và sử dụng lâu dài. Do chi phí và tính năng sử dụng nên mọi người thường sử dụng đũa với chất liệu là tre và gỗ nhiều hơn.
“Đũa được làm từ tre và gỗ được sử dụng từ xưa tới nay, tuy nhiên vật liệu này cũng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, dễ bị vi khuẩn, nấm mốc xâm nhập nếu việc vệ sinh không đảm bảo. Do vậy, các gia đình cần chú ý việc rửa đũa sau khi ăn”, PGS Thịnh cho hay.
PGS Thịnh cũng cho biết có hai vấn đề và cũng là thói quen nhiều người gặp phải khi rửa đũa cần bỏ ngay, đó là ngâm quá lâu và chà xát đũa với nhau khi rửa.
Việc ngâm đũa quá lâu
Điều này khiến nước thẩm thấu sâu vào bên trong đũa. Sau khi dùng bữa xong, đũa thường ngâm chung với bát, khi đó các loại thức ăn thừa thôi nhiễm ra, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi và phát triển. Ngoài ra, việc ngâm đũa với hóa chất tẩy rửa trong thời gian dài cũng khiến cho hóa chất ngấm sâu vào bên trong đũa và gây hại cho sức khỏe khi sử dụng.
Việc chà xát đũa vào với nhau khi rửa
Phần lớn mọi người cho rằng cách này giúp đũa sạch hơn, loại bỏ được tối đa chất bẩn. Tuy nhiên, PGS Thịnh lại cho rằng, đa số đũa sản xuất công nghiệp đều có cạnh khi chà xát vào nhau dù có tiếp xúc ma sát nhưng không loại bỏ hoàn toàn được cặn bẩn.
Hơn nữa, việc chà sát mạnh sẽ khiến đũa bị xước, dập, trở nên thô ráp, từ đó chất bẩn dễ bám, vi khuẩn đi vào sâu hơn vào trong những kẽ dập đó và khu trú lại, chờ cơ hội gây bệnh cho con người.
Thêm vào đó, môi trường ẩm ướt trong ống đũa khi không làm sạch thường xuyên sẽ khiến cho các loại vi khuẩn nấm mốc phát triển, gây hại cho sức khỏe.
TS.BS Từ Ngữ (Hội Dinh dưỡng Việt Nam) cũng cho rằng, thói quen vệ sinh đũa sai cách không chỉ tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh, mà còn có thể là nguyên nhân phát tán virus.
“Việc không vệ sinh đũa đúng cách cũng là nguyên nhân phát tán các loại vi khuẩn và cả virus lây qua đường hô hấp và tiêu hóa. Điển hình như COVID-19 hoặc vi khuẩn HP”, TS Từ Ngữ chia sẻ.
TS Từ Ngữ hướng dẫn trước và sau khi ăn cần vệ sinh đũa sạch sẽ. Tốt nhất trước khi sử dụng nên nhúng qua nước sôi, việc này giúp tiêu diệt một số loại vi khuẩn, virus nếu có. Đối với việc rửa đũa, nên rửa ngay sau khi ăn, không ngâm trong nước quá lâu. Nên rửa từng đôi đũa một, không cầm cả nắm đũa chà xát vào nhau. Khi rửa, có thể dùng nước rửa chuyên dụng hoặc nước vo gạo. Với nước rửa chuyên dụng, cần phải rửa và tráng qua nhiều lần, đảm bảo hết hóa chất.
Đối với nước vo gạo, ngoài tác dụng làm sạch cặn bẩn, dầu mỡ bám trên đũa nó còn giúp khử mùi tanh hiệu quả. Sau khi rửa xong cần phân loại đầu đũa để tiếp tục làm các khâu tiếp theo như sấy khô hoặc phơi ra ngoài trời nắng.
TS Từ Ngữ cũng khuyến cáo dù là đũa làm từ loại vật dụng nào thì cũng không nên sử dụng lâu. Nên thay đũa khi có dấu hiệu bị mòn, bong sơn, tốt nhất nên thay sau 3-6 tháng dùng. Với ống đựng đũa cần phải đảm bảo luôn khô ráo, sạch sẽ.
