Đời sống)- Webometrics đưa ra danh sách xếp hạng hàng loạt các trường đại học trên toàn thế giới, trong đó Đại học Quốc gia Hà Nội (Việt Nam) được lọt vào top 1000 nhưng dựa vào đánh giá... website của trường.
Đại học Việt lọt "Top" 200 các trường ở châu Á?
Webometrics đã công bố kết quả xếp hạng các trường đại học thường niên đợt 1 năm 2013. Theo đó, Đại học Quốc gia Hà Nội xếp ở vị trí 907 thế giới và có vị trí 187 Châu Á.
Trước đó, ĐHQG Hà Nội đã vươn từ thứ hạng 1.125 trên 12.000 trường (vào tháng 7/2011) lên thứ 743 trên 20.300 trường tháng 1/2012. Đồng thời, đứng trong tốp 200 các trường ở châu Á.
Nhiều cơ quan truyền thông kịp reo vui vì một trường ĐH của Việt Nam lọt vị trí cao. Tuy nhiên, "ngày vui ngắn chẳng tày gang", khi thông tin trên vừa được công bố đã gây ra những dư luận trái chiều, xuất phát từ thực tế chưa rõ cách xếp hạng của Webometrics ra sao.
 |
| Đại học quốc gia Hà Nội |
"Chúng ta không biết Webometrics dựa vào chỉ số và tiêu chuẩn nào, cũng như không biết phương pháp xác định trọng số (thật ra, không biết cả trọng số) của họ ra sao. Tìm trên mạng sự “danh tiếng” của Webometrics tôi phát hiện một điểm thú vị là khá nhiều đại học ở Phi châu và những đại học không có tên tuổi nhắc đến Webometrics rất nhiều, nhưng chẳng có một đại học danh tiếng nào trong các bảng xếp hạng của Leiden hay THES đề cập đến.
Hình như các đại học danh tiếng cảm thấy xấu hổ khi họ có tên trong bảng xếp hạng của Webometrics, hoặc các đại học chưa có tiếng tăm hãnh diện có tên trong bảng của Webometrics. Nếu giả thuyết này đúng thì Webometrics cũng đáp ứng nhu cầu của một số lớn đại học mà các bảng xếp hạng danh tiếng … bỏ sót" GS Nguyễn Văn Tuấn (Úc) chia sẻ trên blog cá nhân của mình.
Để rộng đường dư luận, Báo Đất Việt xin cung cấp thêm một số thông tin về Webometrics cũng như các tiêu chí đánh giá thứ hạng đại học của Webometrics để độc giả tiện theo dõi.
Mục đích hoạt động của Webometrics
Webometrics được biết đến là một trang web chuyên đưa ra danh sách bảng xếp hạng các trường đại học trên khắp thế giới. Đây là một hoạt động vốn được khởi xướng bởi một tổ chức Hội đồng nghiên cứu quốc gia Tây Ban Nha (CSIC) ở Tây Ban Nha.
Việc xếp hạng do Webometrics thực hiện nhằm mục đích đo lường chính xác thứ hạng của một trường đại học thông qua việc lướt một cách nhanh chóng đối với các hoạt động do trường đó tổ chức.
Khi các trường đại học bị xếp hạng giảm so với mục tiêu phấn đấu của trường, Webometrics sẽ yêu cầu các trường thực hiện nhiều nỗ lực cải thiện số lượng và chất lượng các tài liệu công bố trực tuyến, bao gồm một trong các yếu tố quan trọng là các tài liệu khoa học và kết quả nghiên cứu. Trên cơ sở này, Webometrics thúc đẩy các trường phải chú trọng tới chính sách xây dựng website và đăng tải các ấn phẩm điện tử trên đó.
Thông qua bảng xếp hạng phát hành, Webometrics muốn khuyến khích các nhà nghiên cứu trong việc sáng tạo ra các sản phẩm khoa học có chất lượng tốt và được sử dụng cho nhiều phía khác nhau từ khắp nơi trên thế giới.
Tiêu chí đánh giá thứ hạng đại học của Webometrics
Nhìn chung, Webometrics sử dụng 4 tiêu chí đánh giá các trường đại học (nhưng chỉ dựa trên website của trường đại học đó):
Thứ nhất, kích thước (S) website chiếm 20% số điểm, được tính bằng số trang thu hồi từ các trang tìm kiếm: Google, Yahoo và Bing Search.
Thứ hai, độ hiển thị (V) website chiếm 50% số điểm được tính bằng tổng số liên kết duy nhất bên ngoài nhận được của một trang web theo đánh giá của Yahoo Site Explorer.
Thứ ba, độ phong phú tập tin (R) của website chiếm 15% số điểm. Sau khi đánh giá sự phù hợp về các hoạt động khoa học và các công bố, Webometrics sẽ xem xét khối lượng các định dạng tập tin khác nhau theo những định dạng sau:Adobe Acrobat (PDF)., Adobe PostScript (Ps.), Microsoft Word (Doc) và Microsoft PowerPoint (. ppt). Những dữ liệu này được trích xuất bằng cách sử dụng Google, Yahoo và Bing.
 |
| ...với thứ hạng 22 trong khối Đông Nam Á. |
Thứ tư, số lượng tài liệu học thuật (Sc) chiếm 15% số điểm. Dữ liệu này được tính bằng các tài liệu công bố trong những năm 2006-2019 trong Google Scholar và và số lượng tài liệu học thuật trên toàn cầu trong những năm 2004-2008 thống kê qua Scimago SIR.
Một cách đánh giá thiếu chính xác
Từ các phương pháp đánh giá, tiêu chí và mục tiêu của Webometrics cho thấy, đây là một cách đánh giá được thực hiện gián tiếp mà không căn cứ vào chất lượng giáo dục đào tạo của trường đại học.
Các tiêu chí đánh giá xếp hạng trường đại học chủ yếu dựa vào đánh giá chất lượng website của trường đó, những tài liệu kỹ thuật số, sự hỗ trợ truy cập thông tin mở hay chính là mức độ chia sẻ thông tin của trường đại học đấy trong không gian mạng.
Điều đó đã dẫn đến tình trạng, Webometrics xếp hạng trường đại học cao hay thấp không đủ luận cứ nói lên chất lượng giáo dục của trường đại học đó. Ở In-đô-nê-xi-a vào năm 2009, việc tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông về sự xếp hạng các trường đại học của Webometrics đã vô tình đưa tới những dư luận lệch lạc, không chú trọng vào chất lượng giáo dục và lại chú trọng hơn vào đầu tư xây dựng website.
Cách đánh giá của Webometrics đã nhận không ít lời ‘chỉ trích’ từ phía cộng đồng khoa học. Ông Mike Thelwall, Giáo sư tin học và đồng thời là người đứng đầu tổ chức nghiên cứu thống kê Statistical Cybermetrics Research Group, Đại học Wolverhampton, cho rằng, cách phân tích dựa vào trích dẫn URL của Yahoo sẽ làm suy yếu phân tích liên kết.
Cùng quan điểm, năm 2008, Liên minh Toán học cũng cho rằng, vệc sử dụng dữ liệu trích dẫn nghiên cứu rồi xếp hạng tạp chí, tài liệu, chương trình và các công cụ thống kê khác để đánh giá thứ hạng trường đại học dễ bị hiểu sai và sử dụng sai mục đích. Một số chỉ trích cho biết, trong tương lai với công cụ và phương pháp đánh giá nghiên cứu như vậy, Webometrics có thể chỉ đưa ra những phân tích và nghiên cứu chắp vá.
Khác hẳn với Webometrics, hiện trên thế giới có rất nhiều tổ chức tiến hành xếp hạng các trường đại học có uy tín, tiêu biểu như: The Times Higher Education World University Rankings (THES) Academic Ranking of World Universities (ARWU), QS Asian University Ranking. Đây là ba tổ chức xếp hạng trường đại học đáng tin cậy dựa trên tiêu chí đánh giá phản ánh tốt hơn về chất lượng giáo dục đại học.
- Minh Nhân (ĐVO/Theo Ubaya.ac.id/Science20.com/Wikipedia.org)
