Tại sao lại có câu nói "Cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng"?
Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, là đêm rằm đầu tiên của năm mới âm lịch, với "Nguyên" có nghĩa là đầu tiên và "Tiêu" là đêm. Đây là một ngày lễ vô cùng quan trọng trong đời sống tâm linh của người Việt, chính vì vậy ông bà ta có câu "Cúng quanh năm không bằng rằm tháng Giêng" hay "Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng".
Về nguồn gốc của ngày Rằm tháng Giêng - Tết Nguyên Tiêu, có nhiều lý giải trong dân gian. Một trong những truyền thuyết cho rằng Tết Nguyên Tiêu xuất phát từ phong tục của nông dân trước khi bắt đầu mùa vụ chiêm. Sau ngày Rằm tháng Giêng, bà con nông dân chuẩn bị cho công việc đồng áng, và họ tổ chức lễ cúng để bày tỏ lòng biết ơn tổ tiên, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, là đêm rằm đầu tiên của năm mới âm lịch, với "Nguyên" có nghĩa là đầu tiên và "Tiêu" là đêm.
Một số ý kiến khác lại cho rằng Rằm tháng Giêng bắt nguồn từ hoạt động Phật giáo, khi chư Tăng tập trung vào ngày này để nghe Phật thuyết Pháp. Đây cũng là ngày người theo đạo Phật tưởng nhớ đức Phật, và nhiều người tin rằng đây là đêm Phật giáng lâm, do đó, rằm tháng Giêng trở thành dịp để mọi người đi chùa cầu an, cầu may và cúng sao giải hạn.
Cúng lễ trong ngày này chủ yếu được tổ chức tại chùa, vì đây cũng là ngày vía của Phật tổ. Vào ngày này, người Việt thường đi chùa để cầu mong an lành cho bản thân và gia đình. Ngoài ra, cũng có những gia đình tổ chức lễ tại nhà trưởng họ hoặc nhà thờ họ.
Trước kia, lễ rằm tháng Giêng còn được gọi là Tết muộn, bởi nhiều gia đình khá giả vẫn tiếp tục ăn Tết và chơi mai, đào nở muộn; những người làm ăn xa cũng thường ở lại qua ngày rằm tháng Giêng mới lên đường. Vì thế, trong tâm thức người Việt, rằm tháng Giêng mang ý nghĩa không khác gì ngày Tết Nguyên đán.
Bên cạnh rằm tháng Giêng, còn có rằm tháng Bảy (Tết Trung Nguyên) và rằm tháng Mười (Tết Hạ Nguyên), là những ngày rằm quan trọng không kém trong văn hóa người Việt Nam.
Phong tục đẹp ngày rằm tháng Giêng của người Việt
Phong tục rằm tháng Giêng của người Việt vô cùng đặc sắc và mang đậm nét văn hóa truyền thống. Vào ngày này, người Việt thường đến chùa lễ Phật, hoặc thăm các đền miếu, di tích lịch sử để cầu mong bình an và những điều tốt đẹp cho bản thân và gia đình.
Đây cũng là dịp để các thành viên trong gia đình cùng nhau chuẩn bị mâm cỗ cúng, đứng trước bàn thờ tổ tiên để tưởng nhớ công ơn của các bậc sinh thành và bày tỏ lòng thành kính với cội nguồn.
Phong tục rằm tháng Giêng của người Việt vô cùng đặc sắc và mang đậm nét văn hóa truyền thống.
Mỗi gia đình, mỗi vùng miền sẽ có mâm cỗ cúng khác nhau tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và phong tục tập quán, nhưng điểm chung là đều thể hiện sự thành kính với Phật, với thánh thần và tổ tiên.
Theo truyền thống, vào đêm rằm tháng Giêng, khắp nơi đều treo đèn, kết hoa, ngâm thơ, và thực hiện các nghi lễ cúng bái. Dù phong tục này hiện nay không còn phổ biến như trước, nhưng những hoạt động này vẫn giữ được giá trị tinh thần, là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt, gợi lên vẻ đẹp lãng mạn và thiêng liêng.
Ngày rằm tháng Giêng trong tâm thức người Việt quan trọng không kém gì Tết Nguyên đán. Những giá trị tâm linh và nhân văn mà ngày này mang lại giúp con người có thêm niềm tin, sức mạnh để bước vào một năm mới với tâm hồn lạc quan và hy vọng vào những điều tốt lành phía trước.
