Thanh Tuyền mới về nước cách đây mấy ngày để hát trong đêm nhạc tri ân nhạc sĩ Vinh Sử tại Cung văn hoá Hữu Nghị Hà Nội. Mặc dù xuất hiện cuối chương trình, khi đã gần 12h đêm, nhưng khán giả vẫn chờ đợi và nghe bằng được chị hát. Và Thanh Tuyền đã không làm người hâm mộ thất vọng, chị đã cống hiến những màn trình diễn sâu lắng, da diết.
Chị làm nhiều khán giả rơi lệ… 64 tuổi, danh ca Thanh Tuyền làm khán giả ngạc nhiên khi giọng hát của chị không hề bị ảnh hưởng bởi tuổi tác mà ngày càng mặn mòi, đi sâu vào trái tim người nghe…
[links()]
Nàng “Lọ Lem” của phố Núi mộng mơ
Người ta vẫn nói, xứ sở Đà Lạt yên bình và mơ mộng trầm tĩnh thật đấy nhưng thường tạo nên những đột phá bất ngờ về con người. Trong lĩnh vực nghệ thuật, tài năng đến từ Đà Lạt thường rất đặc biệt.
Nữ danh ca Thanh Tuyền luôn là một minh chứng cho sự đặc biệt đó. Sinh ra trong một gia đình nghèo ở Đà Lạt, không ai trong gia đình chị nghĩ rằng cô bé Phạm Như Mai (tên thật của Thanh Tuyền) lại có thể rực sáng trên bầu trời nghệ thuật chỉ sau một thời gian rất ngắn theo đuổi nghề ca hát.
 |
| Thanh Tuyền mới về nước cách đây mấy ngày để hát trong đêm nhạc tri ân nhạc sĩ Vinh Sử tại Cung văn hoá Hữu Nghị Hà Nội. |
Gia đình Thanh Tuyền đã nghèo lại rất đông anh chị em, có đến 15 người. Đông con, gia đình phải chạy ăn từng bữa. Cũng vì nghèo, nên mẹ chị quan niệm rằng các con học đến đâu thì học, biết cái chữ rồi thôi còn đi lo phụ mẹ buôn bán kiếm ăn.
Nhưng, cô chị cả Thanh Tuyền ngay từ khi còn bé đã nghĩ rất khác rồi, cô bé nghĩ, cái nghèo cơ cực lắm, khổ lắm, phải học đến nơi đến chốn để không nghèo nữa.
Chính vì thế, nếu như mẹ luôn luôn bảo rằng chỉ cần học hết tiểu học, biết chữ thôi, thì Thanh Tuyền quyết tâm phải thi và học trung học mới mong tìm một tương lai xán lạn hơn.
Con đường học hành của cô bé cũng xuôi chèo mát mái. Trong môi trường nhà trường, năng khiếu ca hát của Thanh Tuyền cũng sớm được phát hiện và có điều kiện phát triển.
Vốn có khiếu ca nhạc từ nhỏ, lại được ông cậu dạy căn bản về nhạc lý và được học thêm ở trường, chị đã tham gia cuộc thi âm nhạc tại Đà Lạt năm 10 tuổi và được gọi là “Thần đồng” âm nhạc của xứ sở Đà Lạt thơ mộng.
Con đường đến với âm nhạc của chị như được định mệnh sắp đặt sẵn, cứ thế mà tiến lên.
 |
| Nữ danh ca Thanh Tuyền sinh ra trong một gia đình nghèo ở Đà Lạt. Không ai trong gia đình chị nghĩ rằng cô bé Phạm Như Mai (tên thật của Thanh Tuyền) lại có thể rực sáng trên bầu trời nghệ thuật chỉ sau một thời gian rất ngắn theo đuổi nghề ca hát. |
Năm 17 tuổi, Thanh Tuyền về Sài Gòn tiếp tục học và tìm cơ hội phát triển sự nghiệp âm nhạc. Ngay lập tức, chị được nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông của hãng đĩa nhạc Continental rất nổi tiếng thời bấy giờ phát hiện và mời ký hợp đồng độc quyền.
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đã nhìn thấy được hào quang của một danh ca toả sáng ở cô bé 17 tuổi còn nhiều rụt rè này. Và, Thanh Tuyền nói, đúng như cuộc đời chị có một chiếc đũa thần chạm vào, chỉ qua một đêm mà sáng thức dậy, cô bé Như Mai quê mùa trong gia đình nghèo ở Đà Lạt hiền hoà đã biến thành Thanh Tuyền.
Chỉ sau đúng 3 tháng, ở khắp Sài Gòn nơi nào cũng có hình ảnh của Thanh Tuyền. Cái tên Thanh Tuyền vụt sáng và rực rỡ đến mức các nhạc sĩ thời bấy giờ, kể cả nhạc sĩ nổi tiếng, nếu muốn Thanh Tuyền hát bài của họ thì phải đặt hàng trước từ rất lâu để được sắp lịch.
Sự may mắn của Thanh Tuyền không chỉ đến từ giọng hát trời phú mà còn bởi chị đã rất may mắn khi gặp được hai người thầy, trong đó có nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông. Ông đã viết riêng cho Thanh Tuyền những ca khúc mà ngay lập tức làm nên tên tuổi của chị.
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông cũng đặc biệt chú ý lăng xê tên tuổi của Thanh Tuyền trên khắp các đài phát thanh thời bấy giờ. Nổi tiếng quá chóng vánh ngày đó, báo chí gọi Thanh Tuyền là “cô bé Lọ Lem của phố Núi”.
 |
| Hiện nay, Thanh Tuyền là ca sĩ đắt show nhất nhì trong dòng nhạc của mình ở hải ngoại. |
Sau này, Thanh Tuyền sóng đôi hát cùng Chế Linh đã tạo nên cặp đôi ăn ý và được khán giả khắp nơi hâm mộ. Họ trở thành hiện tượng đặc biệt trong làng âm nhạc miền Nam một giai đoạn…
Người mẹ thứ hai tuyệt vời trong một gia đình nghèo và đông con
Mỗi lần Thanh Tuyền về nước lưu diễn, đi cùng chị không phải là trợ lý mà thường là các em của chị. Họ đặc biệt chăm lo cho chị từ sức khoẻ đến chuyện đi lại. Đó là sự chăm sóc tận tình và mang một tình thương sâu sắc, mặc dù cả Thanh Tuyền và các em chị không còn trẻ nữa.
Thanh Tuyền chia sẻ, sự chăm sóc mà các em dành cho chị đã từ lâu rồi, cả gia đình chị rất quấn quýt và yêu thương nhau. Các em của Thanh Tuyền không chỉ coi chị là chị hai, mà còn coi chị là người mẹ thứ 2 trong gia đình.
Thanh Tuyền nói vui, chị trót đầu thai thành chị cả trong nhà nên mang trách nhiệm to lớn là phải nuôi dạy các em nên người do mẹ chị chăm lo không xuể. Mẹ chị cứ nhắm mắt, nhắm mũi mà sinh con trong khi cuộc sống đầy những khốn khó, vất vả.
Đến mức, khi mẹ chị sinh người con thứ 10, chị năn nỉ nói mẹ đừng sinh nữa vì con nhiều như vậy, vất vả lắm… Cứ tưởng có đến người em thứ 10 là xong, ai ngờ, mẹ chị lại tiếp tục có bầu và sinh mấy đứa em nữa.
Khi ấy, mẹ cũng ngại để Thanh Tuyền biết chuyện, mỗi khi có bầu là phải… trốn chị, giấu đi cái bụng bầu không cho con gái biết. Đến ngày chị về Đà Lạt thì bất ngờ thấy mẹ đã sinh thêm 3 đứa em nữa. Người em út của Thanh Tuyền còn nhỏ tuổi hơn cả… con của chị.
 |
| Ca sĩ Thanh Tuyền bên con gái bé nhỏ |
Để giúp mẹ, không có cách nào khác là Thanh Tuyền đưa mấy người em về Sài Gòn nuôi và chăm sóc thay mẹ.
Nhà đông người, nhưng cuối cùng Thanh Tuyền cũng giúp mẹ cáng đáng, nuôi các em ăn học đàng hoàng. Khi đó, chị nổi tiếng, tiền đi hát, thu băng đĩa kiếm được cũng được khá khá; và có bao nhiêu là chị dành gửi hết cho mẹ nuôi nấng các em.
Gia đình chị đi qua những cơn khốn khó cũng nhờ tài năng ca hát của chị. Trong lòng các em, Thanh Tuyền thực sự là một người MẸ.
Thanh Tuyền tự hào vì dù đông chị em, và chị không chỉ kiếm tiền, đưa tiền về nuôi các em mà chị còn dành được cả thời gian để dạy dỗ các em về lẽ sống ở đời, chị luôn nói với các em, chị sẽ chấp nhận hết mọi việc, mọi sự cực khổ để có thể có tiền nuôi các em lớn lên, được ăn học.
Chuyện học thì có khả năng tới đâu thì học tới đó, nhưng riêng chuyện SỐNG thì phải sống đẹp, nghèo cũng phải giữ đạo đức. Chị sợ nhất là sống ác. Chị hiểu rất sâu sắc là những đứa trẻ nghèo thường nhiều mơ ước, nhiều tham vọng.
Nghèo mà thấy hàng xóm, bạn bè giàu có, có cái này, cái kia bao giờ cũng thèm thuồng và khát khao. Thanh Tuyền không cấm các em mơ ước, nhưng hướng các em đến chỗ biết nuôi dưỡng ước mơ của mình bằng việc học và sống với cái Tâm tốt. Chị tin một điều là ở hiền sẽ gặp lành, sống có Tâm thì trời không bao giờ phụ.
Sớm nổi tiếng, kiếm được rất nhiều tiền nhưng Thanh Tuyền lại là người không quan tâm nhiều đến tiền. Có lẽ bởi số phận chị như thế, không cho chị cái quyền được giữ tiền bên mình.
Từ ngày còn ở Việt Nam, tiền chị kiếm ra rất nhiều nhưng chẳng bao giờ giữ, toàn để cho thầy và ông chú giữ rồi gửi về cho mẹ nuôi em. Quần áo cũng có người thím may giúp nên chị cũng chẳng biết mua sắm gì. Đó là sự thật.
Cũng có đôi khi Thanh Tuyền nghĩ, nhiều người bằng tuổi mình mà họ có đủ tài sản, nhà cửa này kia, còn chị thì… chẳng có gì nhiều. Cuộc đời Thanh Tuyền chỉ biết hát và hát, chị tận hiến cuộc sống của mình cho sân khấu và những giây phút thăng hoa.
Đôi khi, có thể rất mệt, rất ốm, nhưng cứ bước lên sân khấu là chị như người khác, như được tiêm một liều thuốc gì kỳ lạ, chị hát đến quên cả đau đớn, mệt mỏi. 64 tuổi mà hát sân khấu vẫn hay như hát đĩa là điều hiếm có.
Chị tin, có lẽ do chị sống thật tâm trong đời, biết giữ đạo đức và chữ Tín nên được trời thương ban cho chị giọng hát bền lâu.
Ngày chị còn nhỏ, có người thầy tướng số từng đến nói với chị rằng chị sẽ được hát đến ngày rời xa cuộc sống này. Chị từng không tin vì thấy nghiệp ca sĩ thường mong manh lắm, nhưng giờ, qua mấy chục năm đi hát, chị vẫn còn được thương mến, chị đang dần tin điều đó.
Khi còn ở Mỹ, chị thường xuyên nhận được thư của khán giả hâm mộ tại Việt Nam gửi sang, họ bày tỏ nỗi nhớ thương giọng hát của chị. Có người sang tận Mỹ coi chị hát, đầu đã ngả bạc mà cứ cầm tay chị rưng rưng nước mắt vì họ đã từng yêu mến chị những ngày xa xưa ấy…
Sống đẹp cũng là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong cách bảo ban các em của Thanh Tuyền. Chị quan niệm, cái thể xác đang sống này là giả tạm thôi, nên khi sống phải làm được những điều đẹp đẽ.
Cuộc đời ai cũng có những sai lầm, tuổi trẻ của chị cũng có sai lầm, nhưng khi hiểu được chân lý sống thì phải kịp thời biết sửa sai. Nếu sửa sai được thì sẽ không có gì là muộn.
Ngày xưa, Thanh Tuyền cũng như mọi ca sĩ trẻ khác, hát trên sân khấu mà không dám xuống gần khán giả vì sợ khán giả nghĩ mình xấu. Cuối cùng chị đã nghĩ được rằng khán giả thương đâu phải do Thanh Tuyền trẻ trung, xinh đẹp mà là thương bởi giọng hát đấy chứ.
Cái đẹp chỉ là nhất thời, đẹp ngày hôm nay mai mốt cũng xấu, hôm nay trẻ thì 10 năm sau sẽ già. Điều cốt yếu là giữ gìn giọng hát và sống với cái Tâm tốt thì mới được bền lâu.
Mấy chục năm đi hát, Thanh Tuyền được các nghệ sĩ rất tôn trọng và hầu như không có scandal, dù chị nói, tuổi trẻ của chị cũng nhiều sai lầm. Ngày xưa, kể cả khi rất nổi tiếng, cứ đi hát xong chị lại về nhà, không đi đâu, sống khép kín và tập trung lo cho gia đình cho nên scandal cũng không thể “tìm” được chị.
Nhẹ thênh thênh trên đường tới tương lai
Khá nhiều người ngạc nhiên khi nhìn thấy Thanh Tuyền là người đến sớm nhất trong buổi tập dượt cho chương trình đêm nhạc Vinh Sử tại Hà Nội. Bởi lẽ, người ta đã quá quen với việc ngôi sao thì thường đến trễ.
Hơn cả như thế, là mới vừa từ máy bay xuống sau cả chặng hành trình dài, chân vẫn còn đang bị đau, nhưng chị đã vội vã lao đến để tập luyện. Chữ Tín với khán giả là điều chị quan trọng nhất, dù có gặp chuyện gì đi chăng nữa thì vẫn phải giữ chữ Tín ấy.
Hồi chị bị ngã gẫy chân ở bên Mỹ, vỡ cả xương bánh chè, tai nạn đó xảy ra trước sự kiện đại nhạc hội mà chị là ca sĩ chính chỉ 3 ngày. Lẽ ra chị có thể mổ ngay, nhưng do chân bị sưng to quá, bác sĩ nói phải uống thuốc cho tiêu đi mới mổ được.
Ngày chương trình diễn ra, chị vẫn cố đến sân khấu với sự giúp đỡ của hai con và hát 3 bài rồi mới ra về. Khán giả đã khóc khi nhìn thấy chị như vậy, họ thương chị hơn.
Với người nghệ sĩ, cái tên tạo dựng được rất khó, giữ cái tên đồng nghĩa với giữ chữ Tín, khán giả đã yêu thương thì mới bỏ tiền ra mua vé, vậy thì nhiệm vụ của người ca sĩ là phải làm sao để khán giả hài lòng.
Hiện nay, Thanh Tuyền vẫn là ca sĩ đắt show nhất nhì trong dòng nhạc của mình ở hải ngoại, có lẽ cũng nhờ biết giữ gìn chữ Tín của mình theo cách đó.
Bây giờ trong túi xách của danh ca Thanh Tuyền lúc nào cũng có một cuốn sách Phật. Chị vốn là người mê đọc sách, giờ lại càng dành nhiều thời gian cho sách hơn. Mọi việc liên quan đến tiền là chị không đụng chạm.
Về Việt Nam thì có các em đứng ra quán xuyến chuyện tiền lương đi hát, ở bên Mỹ, nếu mời Thanh Tuyền hát thì tiền lương đưa cho… chồng chị. Thế giới của chị bây giờ là hát, phật pháp và từ thiện.
Từng này tuổi đời, cái danh với chị không còn là vấn đề, chỉ là phù du mà thôi, đời sống không còn nghĩ đến lợi và danh. Toàn tâm chị giờ hướng theo Phật pháp và những việc thiện.
Thanh Tuyền mới về nước hát mấy năm nay nhưng trước đó chị đã về làm từ thiện rất nhiều. Chị đã hát ở rất nhiều những trại phong cùi, những cô nhi viện…
Thanh Tuyền nghĩ về cuộc sống rất nhẹ nhàng: cuộc đời này cuối cùng chỉ là một hơi thở mà thôi, đã sống phải sống sao cho cái Tâm mình đẹp. Trong công việc, dù cũng bị người này, người kia ganh ghét, đố kỵ nhưng lúc nào chị cũng mở rộng tấm lòng mình chào đón họ đến với mình.
Ai mà đến được với chị, chị hạnh phúc, nhưng ai không đến thì chị đành nghĩ, chắc tại kiếp trước có chút nợ nần nên kiếp này không gần nhau được.
Xét ra, cuộc đời này có ganh ghét, khó chịu với nhau cũng chỉ vì lợi và danh, một khi đã coi cái đó là tầm thường rồi thì chẳng bao giờ phải bận tâm suy nghĩ thiệt hơn khi mở rộng sẵn vòng tay chào đón tất cả mọi người với sự thân ái, mến yêu.
Cũng không phải bỗng dưng mà Thanh Tuyền giác ngộ được chân lý sống ấy. Chị đã từng trải qua những phong ba, bão táp lớn của cuộc đời mình từ chuyện gia đình đến những lênh đênh số phận.
Khi chị đang có tất cả mọi thứ trong tay, từ tiền bạc, tình yêu, gia đình, đỉnh cao của vinh quang, danh vọng, rồi bỗng một ngày kia, chị thấy chị chẳng còn gì ngoài mong ước mẹ con chị được an toàn. Chị đã cầu xin Phật độ lượng từ bi để bảo vệ mẹ con chị, và chị với các con được bình yên.
Từ đó, chị hướng theo Phật, dù cuộc sống bôn ba, khó khăn vất vả để có thể tồn tại và đứng vững trên đất Mỹ nhưng chị luôn thoải mái, nhẹ nhàng và bao dung. Cái gì tới thì tới, không tới thì thôi chứ chị cũng không cố để đạt tới điều gì đó.
Chị đã chứng kiến đủ mọi dâu bể của cuộc đời, đã nhìn thấy những người ở trên cao chót vót rồi cuối đời chẳng còn gì, cuộc sống đôi khi như một vở kịch trên sân khấu, nếu cứ chạy theo danh vọng sẽ khổ cả một đời.
Cuộc đời chị đã trải qua muôn vàn điều, cả cay đắng lẫn hạnh phúc và khổ đau, mất mát, chị hiểu muốn có được hạnh phúc thì phải đổi lại bằng những nỗi đau, sự mất mát. Hạnh phúc bao giờ cũng có cái giá của nó giống như luật nhân quả của nhà Phật.
Và dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào thì cứ giữ cái Tâm nhẹ là đời nhẹ. Ngay cả khi chị bị ngã gẫy chân, có lúc phải ở nhà một mình, chị muốn vào toilet mà phải bò trên sàn vì không đi được. Khi ấy, chị đã nghĩ chắc là… xong rồi, sẽ vĩnh viễn phải xa sân khấu rồi.
Người nghệ sĩ như chị nghĩ đến việc phải xa sân khấu khổ lắm, sân khấu là sức sống là linh dược của đời chị để chị được sống. Nhưng, ngay cả khi buồn nhất ấy, chị cũng đã nghĩ nhẹ nhàng đi, rằng có lẽ là số phận… Và cứ thế chị đi qua những nỗi buồn thật giản đơn.
Không chỉ sống theo đạo Phật, chị cũng hướng cả 4 người con của mình hiểu những lẽ sống đẹp với lời dạy của Phật. Tất nhiên, việc đó không dễ dàng chút nào bởi lớp trẻ sống khác thế hệ của chị, các con chị lại ảnh hưởng cuộc sống Mỹ.
Nhưng, ngày trẻ, có thể các con chị chưa chịu hiểu, khi có gia đình thì mỗi người đều nhìn lại và biết sống khác hơn. Chị không dạy con theo cách giáo điều hay như trong những cuốn sách chị đọc, mà chị chỉ cho các con nhìn thấy những hoàn cảnh xung quanh và tạo dựng cho mình một đức tin. Khi có niềm tin, con người ta sẽ sống lắng lại, thanh thản hơn.
Thanh Tuyền có một may mắn đặc biệt đó là từ khi lập gia đình và sinh nở, chị luôn ước mong sinh được 2 trai, 2 gái và chị đã được thoả nguyện. Trong các con, chị có con gái Shayla là người cũng từng theo nghệ thuật.
18 tuổi, Shayla là một hiện tượng của sân khấu nhạc trẻ hải ngoại với sắc đẹp rực rỡ và giọng hát trời phú. Shayla nổi tiếng bằng tự bươn chải chứ không phải nhờ cái bóng của mẹ. Thanh Tuyền luôn muốn con tự thân vận động, tự giành lấy thành công chứ không ỷ lại.
Chị nói, may mắn cũng nhờ đi hát mà Shayla lại thương mẹ hơn. Ngày xưa, trong mắt Shayla, mẹ luôn là số 2 vì vắng nhà thường xuyên. Cứ ngày nghỉ cuối tuần là Thanh Tuyền xách va-li đi diễn, đến ngày con đi học thì chị mới trở về nên các con không có cơ hội gần mẹ.
Khi tự bước vào con đường ca hát, Shayla thương mẹ hơn rất nhiều vì hiểu công việc của mẹ, và mẹ trở thành số 1.
Tuy nhiên, cũng như nhiều cô gái khác lớn lên trên đất Mỹ với quan điểm sống cho rằng, phải có nền tảng thì đời sống vững chắc trước hết, cho nên Shayla giờ không còn theo đuổi nghiệp ca hát nữa mà chọn sự nghiệp khác. Thi thoảng nhớ thì cô mới lại lên sân khấu.
Cái Tâm nhẹ, nhìn cuộc đời nhẹ nhàng, giờ đây, Thanh Tuyền đang hạnh phúc. Có lẽ chính nhờ sự nhẹ nhàng, thư thái nên chị vẫn giữ được những nét thanh xuân đặc biệt trên gương mặt. Chị nói, chị còn có được người chồng rất thương yêu và hiểu mình.
Vợ chồng cũng là nhân duyên trong đời, anh thương và tin chị vô cùng. Nhiều khi chị cứ đi diễn triền miên, bạn bè nói tại sao không tìm cách giữ Thanh Tuyền? Anh cười nói rằng, cái gì của mình thì vẫn là của mình. Thanh Tuyền đi diễn bao lâu, anh không bao giờ hỏi, anh chỉ nói:
“Em bước ra khỏi nhà, em là người của công chúng rồi” và anh để chị tự do được làm nghệ thuật và sống với niềm đam mê sân khấu.
- Miên Thảo
