Theo sách những chuyện kể về các đời vua nhà Nguyễn, vốn đã không có thiện cảm với Tòa Khâm sứ Pháp, lại căm ghét bọn nịnh thần là những kẻ làm “bồi Tây” (bầy tôi thân Pháp) nên Vua Thành Thái thường muốn “vi hành”, gần gũi với đời sống nhân dân.
Nhà vua thường hóa trang làm thường dân khi vi hành. Có khi làm người ăn mày để cảm nhận được nỗi khổ của họ. Cũng có khi cải trang thành một thư sinh nho nhã, lên xứ Kim Long để ngắm nhìn trời đất, chuyện trò với các cô thôn nữ xinh đẹp.
Vua Thành Thái
Vua Thành Thái không chỉ nổi danh là 1 hoàng đế yêu nước và luôn trăn trở về việc chống Pháp mà còn để lại cho hậu thế nhiều giai thoại chốn hậu cung. Sở dĩ có những giai thoại ấy là bởi tương truyền, ông là 1 người khá dễ tính khi tuyển chọn hậu phi cho mình.
Nhắc tới việc tuyển phi của vua Thành Thái, chắc chắn không thể bỏ qua chuyện của ông với cô lái đò xứ Kim Long (thuộc Huế). Đây có lẽ cũng là giai thoại nổi tiếng nhất gắn liền với vị vua này.
Chuyện xưa kể lại rằng: Nghe danh vùng Kim Long là nơi có rất nhiều người đẹp, vào một ngày Tết, vua Thành Thái quyết tâm cải trang thành thường dân để tới đây chọn thêm cho mình 1 quý phi. Thế nhưng khi tới nơi, ông tìm kiếm mãi vẫn không thấy ưng ai cả, nhà vua định bụng thuê một con đò về kinh và bỏ ý định tuyển phi ở Kim Long.
Nào ngờ vừa mới bước chân xuống đò, nhà vua trông thấy một cô lái đò khoảng đôi mươi trông rất duyên dáng và xinh xắn, lại có đôi má ửng hồng. Vừa xin qua, Vua Thành Thái đã cảm thấy bị lay động.
Thấy cô gái đứng dưới mạn thuyền, vua Thành Thái cất tiếng hỏi: “Nì, o tê! O có ưng lấy vua không?”.
Cô lái đò tưởng chàng công tử nhà giàu này đang trêu ghẹo mình nên mới nhìn ông bằng ánh mắt lạ đời rồi đáp: “Đừng có nói bậy mà họ lấy đầu chừ!”
Biết cô gái tưởng mình nói đùa, lúc này vua mới đổi giọng. Ông nói “Tui nói thiệt, o có muốn lấy vua thì tui làm mối cho”.
Nghe vậy cô lái đò thẹn thùng quay đi, không dám đáp lời.
Lúc này một vị khách ngồi chung đò thấy thế liền quay sang nói với cô lái đò: “Thì o cứ nói đại là ưng thử coi răng nờ”!.
Nghe thế, cô lí đò mạnh dạn quay sang vua Thành Thái mà rằng: “Ưng”!.
Nghe được lời này từ cô lái đò, nhà vua như được cởi mở tấm lòng, liền vui vẻ đứng dậy cầm tay cô gái rồi dắt cô về phía mạn thuyền. Cô gái dùng dằng không theo, ông mới bảo: “Rứa thì quý phi ngồi nghỉ, để trẫm chèo cho!”.
Thế là trước con mắt tò mò xen lẫn thích thú của bao người, ông cầm lấy mái chèo, đưa đò thẳng về kinh thật.
Vua Thành Thái chèo thuyền một mạch về tới bến Nghinh Lương rồi quay qua đòi tiền đi đò của mọi người: “Thôi, thiên hạ đứng dậy trả tiền đò cho trẫm và tiễn quý phi vào cung”.
Bà Huyền Phi, 1 phi tần người Kim Long trong hậu cung của vua Thành Thái. (Ảnh minh họa)
Thế là vua thỏa nguyện chọn được vị quý phi ở Kim Long, còn cô gái chèo đò được vào hậu cung, trở thành quý phi từ đó.
Vua Thành Thái tên thật là Nguyễn Phúc Bửu Lân. Ông sinh năm 1879 tại Huế, là con thứ 7 của vua Dục Đức và hoàng hậu Từ Minh Huệ. Ông lên ngôi khi mới 10 tuổi. Sau này, ông có tới 19 hoàng tử và 26 hoàng nữ.
Trong những năm tại vị, ông hay giả vờ là người hám sắc, thường xuyên bắt phụ nữ về cung hầu hạ. Nhưng trên thực tế, những người này đều được ông đưa vào đội nữ binh, cho họ tập luyện quân sự và trang bị cả súng ống.
Một đội nữ binh do vua Thành Thái lập ra sẽ có 50 người, sau khi tất cả đã tập luyện xong xuôi, ông sẽ bí mật trả họ về gia đình và tuyển 50 người mới. Tất cả các nữ binh đều được chờ đợi để nhập ngũ, làm kháng chiến chống Pháp.
