Ở Tây Ninh, có một loại quả đặc trưng và gần gũi với cuộc sống người dân, đó là quả chùm ruột. Quả này còn được biết đến với những tên khác như tầm ruột hay chùm duột, với tên khoa học là Phyllanthus acidus (L.), thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae). Mặc dù có vị chua chát, chùm ruột lại được chế biến thành nhiều món ăn vặt hấp dẫn, đặc biệt được yêu thích bởi người dân thành phố. Thêm vào đó, loại quả này cũng rất bổ dưỡng, giàu vitamin có lợi cho sức khỏe.
Chùm ruột thường mọc hoang dại ven ao, kênh rạch, hoặc được trồng để làm hàng rào và tăng thêm vẻ đẹp cho không gian sống. Cây bắt đầu ra hoa từ tháng 12, và vào khoảng tháng 6 đến tháng 8 hàng năm, những quả chín vàng rực rỡ xuất hiện, tạo thành những chùm lấp ló giữa lá xanh, thật sự rất bắt mắt.
Quả chùm ruột có hình dạng nang với bốn phần, khi chín có màu vàng nhạt và đường kính khoảng 5mm, cuống quả dài khoảng 7mm. Hạt của chùm ruột khá to và cứng, nằm ở trung tâm quả, mỗi quả chỉ chứa duy nhất một hạt.
Quả chùm ruột có hình dạng nang với bốn phần, khi chín có màu vàng nhạt và đường kính khoảng 5mm, cuống quả dài khoảng 7mm
"Khi còn xanh, quả chùm ruột có vị chua và chát, nhưng khi chín, nó chuyển sang màu vàng và hàm chứa một chút ngọt ngào. Mỗi buổi trưa, trẻ em ở quê thường trèo lên cây, chọn những quả chín mọng để chấm vào muối ớt, hoặc dầm với đường và nước mắm," bạn Chanh, một cư dân ở huyện Tân Châu, Tây Ninh, cho biết.
Hiện nay, loại quả dại này đã trở thành món ăn vặt được yêu thích, xuất hiện khắp nơi từ cổng trường học cho tới các trang thương mại điện tử. Trên các sàn giao dịch mạng, không chỉ có chùm ruột tươi mà còn nhiều món ăn chế biến từ quả này như chùm ruột chanh muối, xóc muối đường, và mứt chùm ruột, với giá bán khoảng 120.000 đồng/kg. Với màu sắc hấp dẫn và vị chua ngọt, chùm ruột trở thành đặc sản được nhiều phụ nữ thành phố săn đón.
Bạn Chanh cũng cho biết: "Vào mùa thu hoạch, chùm ruột rất phong phú, người dân thường làm mứt hoặc ngâm đường để tạo thành siro, giúp bảo quản lâu hơn. Đặc biệt vào dịp Tết, mứt chùm ruột trở nên rất đắt hàng".
Trên các sàn giao dịch mạng, không chỉ có chùm ruột tươi mà còn nhiều món ăn chế biến từ quả này như chùm ruột chanh muối, xóc muối đường, và mứt chùm ruột, với giá bán khoảng 120.000 đồng/kg
Tại quê, chùm ruột còn được sử dụng trong các món canh chua hoặc chấm với kho quẹt. Thay vì sử dụng sấu hay me, nhiều bà, mẹ ở Tây Ninh thường chọn chùm ruột để tạo vị chua cho các món ăn.
Quả chùm ruột không chỉ là một món ăn vặt thú vị mà còn được biết đến là nguồn dinh dưỡng phong phú rất tốt cho sức khỏe. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, quả chùm ruột chứa tới 89 - 91% nước, cùng với các thành phần dinh dưỡng khác bao gồm 5,89 - 7,20% carbohydrate, 0,73 - 0,90% protein và 0,61 - 0,76% lipid. Vị chua đặc trưng của quả chùm ruột đến từ sự hiện diện của axit acetic, chiếm khoảng 1,7%.
Ngoài ra, nước ép chùm ruột rất được ưa chuộng để giải khát nhờ vào hàm lượng vitamin C lên tới 40mg, cùng với nhiều chất xơ có lợi cho hệ tiêu hóa. Việc bổ sung chùm ruột vào chế độ ăn không chỉ mang lại hương vị độc đáo mà còn góp phần làm phong phú thêm dinh dưỡng hàng ngày.
Quả chùm ruột mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt trong việc hỗ trợ điều trị táo bón.
Theo thông tin từ HealthBenefitsTimes, quả chùm ruột chứa một lượng lớn vitamin C, góp phần cải thiện quá trình tiêu hóa và giảm tình trạng táo bón. Ngoài ra, chùm ruột còn giúp kích thích tiết dịch tiêu hóa, từ đó tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng và thúc đẩy hoạt động tiêu hóa hiệu quả hơn.
Sử dụng chùm ruột trong chế độ ăn uống có thể là một cách tự nhiên để cải thiện sức khỏe tiêu hóa của bạn.
Sử dụng chùm ruột trong chế độ ăn uống có thể là một cách tự nhiên để cải thiện sức khỏe tiêu hóa của bạn
Duy trì làn da khỏe mạnh
Quả chùm ruột chứa một lượng lớn vitamin C, rất có lợi cho việc duy trì làn da khỏe mạnh và mịn màng. Việc tiêu thụ nước ép chùm ruột đều đặn không chỉ giúp ngăn ngừa quá trình lão hóa làn da mà còn làm sáng da hiệu quả. Bên cạnh đó, chùm ruột còn cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng và có tính chất chống viêm, kháng khuẩn, giúp bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường. Tích hợp chùm ruột vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe làn da.
Tăng cường sức khỏe xương
Quả chùm ruột là nguồn cung cấp canxi và sắt dồi dào, những khoáng chất cần thiết cho việc duy trì xương chắc khỏe và giảm nguy cơ loãng xương. Việc hấp thụ đủ canxi giúp củng cố cấu trúc xương, trong khi sắt đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy đến các tế bào, hỗ trợ sự phát triển và tái tạo của xương. Nhờ vậy, chùm ruột không chỉ góp phần làm khỏe xương mà còn giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến xương.
Hỗ trợ điều trị bệnh gan
Quả chùm ruột, với hương vị chua ngọt và tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, bổ trợ gan và cải thiện tình trạng thiếu máu. Việc tiêu thụ trái chùm ruột có thể giúp tăng cường chức năng gan và hỗ trợ điều trị các bệnh lý như xơ gan một cách hiệu quả.
Ngoài quả, một số bộ phận khác của cây chùm ruột cũng được sử dụng trong y học cổ truyền. Tuy nhiên, cần đặc biệt lưu ý rằng vỏ cây và rễ của cây chứa nhiều độc tố, do đó tuyệt đối không nên sử dụng qua đường miệng. Hơn nữa, người mắc bệnh gút và sỏi thận nên tránh ăn chùm ruột do trái này chứa lượng axit oxalic lớn, có thể gây hại cho sức khỏe.
