Cơm rang là món ăn quen thuộc đối với người Việt. Ở nhiều gia đình, cơm không ăn hết từ bữa trước sẽ được giữ lại, bảo quản để hôm sau có thể rang lên cho cả nhà ăn sáng. Cơm được rang với mỡ lợn, hành củ, trứng hoặc tóp mỡ tạo thành một món ăn thơm ngon, đầy hấp dẫn. Ngày nay, cơm rang được bán ở rất nhiều hàng quán, thậm chí nhà hàng cao cấp cũng có món ăn này. Các hạt cơm bên ngoài săn lại, giòn nhẹ, bên trong vẫn giữ được độ dẻo mềm, tạo ra cảm giác thú vị khi ăn.
Dù rang cơm tại nhà hay ăn cơm rang ngoài hàng, bạn đều có thể thấy rằng sử dụng cơm nguội thì thành phẩm sẽ ngon hơn. Sử dụng cơm nóng để rang, thành phẩm dễ bị nhão, nát, hạt cơm không đạt được độ săn cần có.
Dưới góc độ khoa học, cơm nguội sẽ có độ ẩm thấp hơn so với cơm nóng. Bề mặt hạt cơm sẽ săn lại, cơm cũng tơi hơn, không bị dính, nhão như khi cơm mới nấu.
Khi được đảo ở nhiệt độ cao, bề mặt hạt cơm cũng dễ săn lại hơn, tạo ra lớp vỏ bên ngoài giòn, bên trong giữ được độ mềm dẻo.
Nếu xét theo triết lý ẩm thực phương Đông, các món ăn cần có sự hài hòa âm dương. Điều này có thể được tạo ra bằng việc lựa chọn thực phẩm và kỹ thuật nấu nướng phù hợp. Cơm nguội đã mất hơi, hạ nhiệt được xếp vào nhóm thực phẩm có tính âm. Khi rang cơm trên chảo nóng, kết hợp với mỡ lợn (thực phẩm được xếp vào nhóm có tính dương) sẽ tạo ra sự trọn vẹn, cân bằng giữa âm và dương. Hạt cơm tơi săn nhưng vẫn giữ được độ mềm dẻo, có khả năng kích thích vị giác, mang lại sự ngon miệng cho người ăn.
Việc rang cơm trên chảo nóng, mùi mỡ lợn, hành phi tỏa ra, tóp mỡ giòn béo tạo nên trải nghiệm hấp dẫn đối với khứu giác, vị giác. Cơm rang được ăn cùng dưa chua, dưa góp lại càng hấp dẫn, giúp giải ngấy rất tốt.
Cơm mới nấu vẫn còn chứa nhiều nước, hạt mềm và rất dễ nát. Theo lý thuyết ẩm thực phương Đông, cơm nóng thuộc tính dương. Lúc này, đem cơm tiếp tục đảo trên chảo nóng, kết hợp với mỡ lợn sẽ làm tính dưỡng quá mạnh. Rang cơm nóng khiến cơm dễ bị nát, dính, ăn không ngon, kém hấp dẫn.
Một số người để tránh tình trạng này sẽ trộn cơm với trứng trước khi rang. Điều đó sẽ giúp hạt cơm không bị dính vào nhau. Tuy nhiên, hương vị của cơm nóng và cơm nguội đem rang lên sẽ có sự khác nhau. Từ xưa tới nay, người Việt thường để cơm nguội để dùng cho món cơm rang chứ rất hiếm khi dùng cơm nóng.
Cơm rang có nhiều phiên bản khác nhau như cơm rang trứng, cơm rang tóp mỡ, cơm rang dưa bò, cơm chiên mắm ruốc, cơm chiên tỏi, cơm chiên thập cẩm... Tùy theo từng món mà thành phẩm sẽ có hương vị khác biệt. Tuy nhiên, với bất kỳ món cơm rang nào, người ta cũng sẽ dùng sử dụng cơm nguội để đạt được hương vị trọn vẹn nhất.
