Đối với người Việt Nam, thắp hương là một nghi thức quan trọng trong các hoạt động tín ngưỡng và tâm linh. Đây là cách để kết nối với tổ tiên, thần linh, thể hiện lòng tôn kính và sự thành kính đối với những bậc được thờ cúng.
Khi muốn thông báo, xin phép hay bày tỏ nguyện vọng với thần thánh và tổ tiên, mọi người đều thực hiện việc thắp hương như một hình thức để tạo ra sự kết nối thiêng liêng này.
Vì sao người xưa nói không nên thắp hương buổi tối?
Ngày nay, với nhịp sống bận rộn, mọi người thường thắp hương vào thời gian mà mình có thể sắp xếp được, tuy nhiên, theo quan niệm của người xưa, việc thắp hương vào buổi tối nên tránh, trừ khi là lễ định kỳ hoặc có những tình huống đặc biệt.
Theo truyền thống dân gian, ban ngày thuộc dương, ban đêm thuộc âm. Vào buổi tối, âm khí thịnh, nên việc thắp hương không chỉ để mời tổ tiên mà còn có thể mời gọi những thế lực không mong muốn, mang lại rủi ro. Vì vậy, nhiều người thường khuyên không nên thắp hương vào ban đêm để tránh thu hút những năng lượng xấu. Tuy nhiên, ở các đền chùa, nơi có Phật và thần linh che chở, việc thắp hương vào buổi tối không cần phải lo ngại.
Theo quan niệm cổ xưa, buổi sáng là thời điểm tốt lành nhất để thờ cúng, khi trời đất và không khí vẫn trong sáng, tinh khiết, là lúc lý tưởng để giao tiếp với tổ tiên và các vị thần linh. Ngược lại, ban đêm là thời điểm của bóng tối, của sự kết thúc, khi mọi thứ trở về trạng thái nghỉ ngơi, không gian trở nên âm u, dễ phát sinh tà khí. Ban ngày tượng trưng cho sự sống, còn ban đêm là thời gian của cái chết và những điều ẩn khuất, khiến việc thắp hương vào tối không thể trọn vẹn và thanh tịnh như ban ngày.
Về mặt tâm lý, vào ban đêm, bóng tối dễ gây cảm giác sợ hãi, nhất là khi chưa có điện, dầu đèn rất đắt đỏ và ánh sáng chỉ le lói. Sự vắng lặng của đêm tối khiến người ta dễ nghĩ đến những chuyện ma quái, sợ rằng thắp hương vào ban đêm có thể gọi đến những thế lực không mong muốn.
Ngoài ra, thờ cúng cần phải được thực hiện trang trọng và nghiêm túc, nhưng không gian u tối của ban đêm không mang lại sự trang nghiêm cần thiết. Lúc này, con người cũng mệt mỏi và có thể thiếu sự tập trung. Vì vậy, trừ khi có khấn nguyện gấp, các nghi lễ quan trọng nên được thực hiện vào ban ngày để thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần linh.
Sau khi thắp hương bao lâu thì hạ lễ?
Sau khi thắp hương, bao lâu thì hạ lễ là hợp lý? Sau khi hoàn thành lễ cúng, gia chủ sẽ hạ lễ vật xuống để cả gia đình cùng thụ lộc. Theo nghi thức truyền thống, gia chủ cần đợi cho hết 3 tuần hương mới được hạ lễ. Mỗi tuần hương tương ứng với thời gian cháy hết một nén hương, tuy nhiên, thời gian cháy của hương có thể thay đổi tùy vào loại hương.
Gia chủ không nhất thiết phải đợi đến khi nén hương đầu tiên cháy hết mới tiếp tục thắp hương đợt sau. Có thể "gối đầu", tức là khi nén hương trước cháy quá nửa thì có thể thắp tiếp nén hương mới.
Ngày nay, do điều kiện thời gian hạn hẹp, nghi lễ thờ cúng cũng được giản tiện hơn. Nhiều gia đình chỉ thắp hai tuần hương, thậm chí một tuần hương, và chờ hương cháy hết để khấn xin hạ lễ.
Theo dân gian, thời điểm lý tưởng để thắp hương cúng tổ tiên là từ 6h đến 10h sáng. Đây là khung giờ tốt, đánh dấu sự bắt đầu của một ngày mới, trước khi các hoạt động của gia đình bắt đầu. Thắp hương vào thời điểm này không chỉ tôn kính tổ tiên mà còn mang đến một ngày mới tốt lành.
Khi thực hiện nghi lễ cúng bái, gia chủ cần chú ý ăn mặc trang nghiêm, kín đáo, gọn gàng. Tránh mặc trang phục luộm thuộm, rườm rà hoặc quá sặc sỡ, nhằm thể hiện sự tôn kính và nghiêm túc trong các nghi thức thờ cúng.
