Vua Dục Đức (1852-1883) có tên húy là Nguyễn Phúc Ưng Ái. Ông lên ngôi vua ngày 20/7/1883, nhưng tại vị chỉ được 3 ngày. Theo sách “Đại Nam chính biên liệt truyện” thì Nguyễn Phúc Ưng Ái sinh ngày 23/2/1852 tại Huế, là con thứ 2 của Thoại Thái vương Nguyễn Phúc Hồng Y và bà Trần Thị Nga.
Vua Dục Đức là con thứ hai của Thoại Thái vương Nguyễn Phúc Hồng Y và bà Trần Thị Nga. Xét theo thứ bậc, ông là cháu vua Tự Đức. Năm 17 tuổi, ông được vua Tự Đức chọn làm con nuôi, cho xây dựng phủ riêng để học tập. Cho tới năm 1883, ông được phong là Thụy Quốc công. Theo ghi chép của sách "Chín đời chúa mười ba đời vua triều Nguyễn", vua Dục Đức có dị tật ở mắt nên nhìn bên ngoài không được uy nghiêm.
Ảnh minh họa
Các quan phụ chính là Trần Tiễn Thành, Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết dâng sớ lên vua Tự Đức xin bỏ mấy đoạn có liên quan trong di chiếu viết không tốt cho Dục Đức nhưng không được chấp nhận. Vốn bị dị tật ở mắt, lại mắc một số tính xấu nên khi làm lễ lên ngôi, vua Dục Đức sai đại thần Trần Tiễn Thành đọc lướt một số đoạn viết không tốt về mình. Vị vua này chỉ tại vị ngôi vua đúng ba ngày sau, 2 phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết dâng biểu lên bà Từ Dũ, vạch ra 4 tội của vua, trong đó có tội cố tình sửa di chiếu của vua Tự Đức.
Ảnh minh họa
Như vậy là Vua Dục Đức chỉ sau 3 ngày làm vua, chưa kịp đặt niên hiệu, Dục Đức đã trở thành kẻ trọng tội, bị đình thần phế bỏ. Vua Dục Đức tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Ái, sau được Tự Đức đổi thành Nguyễn Phúc Ưng Chân. Sau khi vua Tự Đức băng hà, Nguyễn Phúc Ưng Chân lên ngôi kế vị ngày 19/7/1883. Chứng kiến vua Dục Đức bị bạc đãi, quan ngự sử Phan Đình Phùng ra sức phản đối, lên tiếng bảo vệ. Cuối cùng, ông bị phe cánh Tôn Thất Thuyết bắt giam trong ngục, mãi sau mới được tha.
