Biên chế là gì?
Biên chế là từ được sử dụng nhiều trong tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, công chức, viên chức. Tuy nhiên, hiện nay chỉ có khoản 1 Điều 3 Nghị định 108/2014/NĐ-CP đề cập đến định nghĩa của biên chế như sau:
"Biên chế" sử dụng trong Nghị định này được hiểu gồm: biên chế cán bộ, biên chế công chức, số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập và lao động hợp đồng được cấp có thẩm quyền giao theo quy định của pháp luật. Có thể hiểu biên chế là số lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được cấp thẩm quyền (hiện nay là Bộ nội vụ, Bộ, cơ quan ngang Bộ...) giao, quyết định. Những người thuộc biên chế sẽ được hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Cần lưu ý, ngoài biên chế, hiện nay còn có tinh giản biên chế. Tinh giản biên chế là việc loại ra khỏi biên chế nhưng người dôi dư, không đáp ứng điều kiện, yêu cầu của công việc, không tiếp tục bố trí công tác khác và được hưởng chế độ giành cho người bị tinh giản biên chế.
Ngoài ra, Luật Viên chức sửa đổi 2019 cũng đã bỏ quy định liên quan đến "biên chế suốt đời".
3 trường hợp công chức, viên chức được 'biên chế suốt đời'
Như đã nói ở trên, Luật Viên chức sửa đổi 2019 đã bỏ quy định liên quan đến "biên chế suốt đời". Viên chức tuyển dụng sau 1/7/2020 chỉ được ký hợp đồng làm việc xác định thời hạn.
Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp đặc biệt được ký hợp đồng không xác định thời hạn (biên chế suốt đời). Cụ thể:
- Viên chức tuyển dụng trước ngày 1/7/2020, đáp ứng các điều kiện theo quy định;
- Cán bộ, công chức chuyển thành viên chức;
- Người được tuyển dụng làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn.
Như vậy, có 3 trường hợp được hưởng "biên chế suốt đời", đảm bảo tính ổn định, lâu dài, bền vững trong công việc và thu nhập của viên chức.
Quyền lợi của viên chức thuộc đối tượng biên chế suốt đời
Vẫn có 3 trường hợp được hưởng “biên chế suốt đời”, đảm bảo tính ổn định, lâu dài, bền vững trong công việc cũng như thu nhập của viên chức.
* Viên chức có quyền trong hoạt động nghề nghiệp:
– Viên chức sẽ được pháp luật bảo vệ trong hoạt động nghề nghiệp.
– Trong quá trình làm việc, sẽ được cung cấp thông tin đầy đủ đến các công việc, nhiệm vụ được giao.
– Được đào tạo để có thể nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, nâng cao trình độ.
– Khi làm việc, viên chức được bảo đảm trang thiết bị và các điều kiện tốt nhất.
– Khi được giao phần công việc, nhiệm vụ mà nhận thấy có dấu hiệu vi phạm pháp luật, viên chức có quyền từ chối.
– Khi làm các công việc, nhiệm vụ được giao, viên chức sẽ được quyết định những vấn đề mang tính chuyên môn.
– Theo quy định của pháp luật liên quan, viên chức có quyền khác.* Về chế độ tiền lương và những chế độ khác liên quan:
– Lương của viên chức được trả căn cứ trên các cơ sở như:
+ Vị trí việc làm.
+ Chức danh nghề nghiệp.
+ Chức vụ quản lý.
+ Dựa trên các kết quả hoàn thành công việc, nhiệm vụ được giao.
– Đối với trường hợp viên chức làm việc ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn hoặc làm việc trong ngành nghề có môi trường độc hại, nguy hiểm, lĩnh vực sự nghiệp đặc thù: hưởng phụ cấp, chính sách ưu đãi.
– Trường hợp làm việc đêm: viên chức được hưởng tiền làm thêm giờ, tiền làm ca đêm hay các công tác phí cũng như các chế độ được quy định theo pháp luật cũng như theo quy chế của đơn vị sự nghiệp nơi làm việc.
– Hưởng chế độ tiền thưởng, xét nâng lương khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật cũng như quy chế của đơn vị sự nghiệp công lập.
* Quyền của viên chức trong việc nghỉ ngơi
Theo quy định tại Điều 13 Luật viên chức năm 2010, chế độ nghỉ ngơi của viên chức được quy định như sau:
– Các chế độ ngày nghỉ hàng năm, nghỉ lễ tết, nghỉ việc riêng được áp dụng trên cơ sở quy định của pháp luật về lao động.
Cụ thể:
– Căn cứ tại Điều 112 Bộ luật lao động năm 2019, quyền nghỉ lễ, tết được quy định cụ thể như sau:
+ Tết Dương lịch: nghỉ 01 ngày (ngày 01 tháng 01 dương lịch).
+ Tết m lịch: nghỉ 05 ngày.
+ Ngày Chiến thắng: nghỉ 01 ngày (ngày 30 tháng 4 dương lịch).
+ Ngày Quốc tế lao động: nghỉ 01 ngày (ngày 01 tháng 5 dương lịch).
+ Quốc khánh: nghỉ 02 ngày (ngày 02 tháng 9 dương lịch và 01 ngày liền kề trước hoặc sau).
+ Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương: nghỉ 01 ngày (ngày 10 tháng 3 âm lịch).
– Ngày nghỉ hằng năm: thời gian nghỉ quy định như sau:
+ Đối với người làm công việc trong điều kiện bình thường: 12 ngày nghỉ làm việc.
+ Đối với người lao động chưa thành niên, lao động là người khuyết tật, người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm: 14 ngày làm việc.
+ Đối với người làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm: 16 ngày làm việc.
– Nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương:
+ Trường hợp nghỉ việc riêng được hưởng nguyên lương, thông báo với người sử dụng lao động khi nghỉ kết hôn (nghỉ 03 ngày); con đẻ, con nuôi kết hôn (nghỉ 01 ngày); cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi; cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi của vợ hoặc chồng; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi chết (nghỉ 03 ngày).
+ Khi ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh, chị, em ruột chết; cha hoặc mẹ kết hôn; anh, chị, em ruột kết hôn: được nghỉ 01 ngày không hưởng lương.
* Viên chức có quyền hoạt động kinh doanh và chế độ làm việc ngoài thời gian làm việc
+ Ngoài thời gian làm việc quy định theo hợp đồng làm việc, viên chức sẽ được hoạt động nghề nghiệp, ngoại trừ trường hợp pháp luật có quy định.
+ Có quyền được ký hợp đồng vụ việc với các cơ quan, tổ chức hay các đơn vị khác mà nếu như pháp luật không cấm. Tuy nhiên viên chức vẫn phải đảm bảo hoàn thành được nhiệm vụ được giao, được người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập đồng ý.
+ Viên chức được quyền góp vốn vào công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã, bệnh viện tư, trường học tư và tổ chức nghiên cứu khoa học tư; tuy nhiên không được tham gia quản lý, điều hành, ngoại trừ pháp luật có quy định khác.
* Những quyền lợi khác
+ Được tôn vinh, khen thưởng, tham gia các hoạt động kinh tế xã hội.
+ Hưởng các ưu đãi về nhà ở.
+ Theo quy định được hưởng các điều kiện về học tập nghề nghiệp ở trong nước và ngoài nước.
+ Trong khi thực hiện công việc, nhiệm vụ được giao, nếu như viên chức bị thương hay bị chết thì được Nhà nước xem xét hưởng các chính sách như của thương binh hoặc xét công nhận là liệt sĩ.
