Trong cuốn "Khổng Tử gia ngữ" có một điển cố khá thú vị như thế này.
Có một hôm, quốc vương nước Lỗ thỉnh giáo Khổng Tử: "Ta nghe nói mở rộng phòng ốc về hướng đông là điều không may mắn, việc này có đúng không?"
Giống như chúng ta hiện nay, có rất nhiều người muốn nhờ thầy xem phong thủy, bàn đặt ở đâu mới hợp, giường ngủ phải kê ra sao mới thuận lợi...
Trước câu hỏi của vua nước Lỗ, Khổng Tử đáp rằng: "Tôi nghe nói ở đời có 5 việc xấu, mở rộng phòng ốc về hướng đông không nằm trong số đó".
Vậy năm loại sự tình xấu mà Khổng Tử dạy đó là:
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Điều thứ nhất: Vì lợi ích của bản thân mà làm tổn hại người khác – bản thân sẽ không may mắn
Đó chính là hại người ích ta, sẽ khiến bản thân nhận phải những điều không may mắn. Điều này cũng chính là phù hợp với Thiên lý “thiện ác hữu báo”. Làm hại người khác để chiếm lợi cho mình là làm điều ác, không những không may mắn mà còn khiến bản thân phải chịu quả báo.
Vì vậy, theo theo lời của Khổng Tử, những kẻ chà đạp, hại người khác để mưu lợi cá nhân rồi sẽ tự rước họa vào thân, cuối cùng cũng tự hại mình.
Điều thứ hai: Thích nổi danh nhưng bất tài, quốc gia gặp họa
Từ xưa, những người hiền tài đều bị kẻ bất tài dùng thủ đoạn để bài xích, loại trừ rồi tìm cách đưa mình vào vị trí đó thay thế. Do không được phân công nắm giữ những việc lớn, việc phù hợp, thay vào đó lại sử dụng người bất tài thì đây là điềm báo tương lai xấu cho một đất nước, một quốc gia.
Điều thứ ba: Người già không dạy, người trẻ không học đó là thói xấu ở đời
Những người già là người có nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống, thông hiểu luân lý đạo đức làm người, cần phải dạy bảo con cháu thành người có đạo đức, người tốt.
Nhưng nếu người bề trên không dạy bảo người trẻ mà người còn trẻ tuổi thì lại ngạo mạn, không muốn thỉnh giáo người lớn tuổi thì phong tục sẽ không được kế thừa và đi xuống.
Điều thứ tư: Không quan tâm chăm sóc người già, chỉ quan tâm chăm sóc con trẻ – gia đình không may mắn
Đây cũng là một câu nói có ý nghĩa rất lớn trong việc khuyên răn người đời. Vì sao làm như vậy lại khiến gia đình không may mắn? Người ta ví mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái giống như cây và quả. Quả của cây chính là con cái, còn gốc cây chính là cha mẹ, rễ cây chính là ông bà, tổ tiên…
Việc bỏ mặc người già không quan tâm, chăm sóc, phụng dưỡng, thay vào đó, dồn hết yêu thương cho trẻ nhỏ, đó là việc xấu, đẩy gia đình vào bất hạnh.
Một sự thật thời nay, phần lớn các ông bố bà mẹ trong các gia đình đều đang dùng nước và dinh dưỡng trực tiếp tưới bón lên quả. Kết quả là, những quả đó vì không thể hấp thu chất dinh dưỡng mà trở nên thối hỏng.
Điều thứ năm: Thánh nhân ở ẩn, kẻ ngốc nắm quyền – thiên hạ gặp họa
Cổ nhân có câu: “Phúc nhân cư phúc địa, phúc địa phúc nhân cư”. Ý nói, một nơi vốn có phong thủy không tốt thì khi người có đức hạnh ở, sau một thời gian, phong thủy của nơi ấy sẽ trở nên tốt. Còn nếu một nơi có phong thủy rất tốt, nhưng một người không có đức hạnh ở thì sau một thời gian phong thủy cũng biến thành xấu. Cho nên, “may mắn, điềm tốt” không hoàn toàn dựa vào ngoại cảnh.
Bậc thánh hiền là những người có trí tuệ và đức hạnh nhưng không được quốc gia trọng dụng. Họ - vì không màng đến danh lợi nên đều tìm cách ẩn cư tránh xa sự đời rối ren.
Trong khi đó, những kẻ kém cỏi ra sức tranh quyền đoạt vị, thao túng, lộng hành. Điều này ắt sẽ khiến xã hội vì thế mà loạn, khó mà hưng thịnh.
