Theo thống kê, cứ 2 người thì có 1 người có khả năng mắc một loại ung thư nào đó trong suốt cuộc đời. Đáng chú ý, một nghiên cứu gần đây cho thấy có tới 14 loại ung thư đang gia tăng ở người trẻ, bao gồm: ung thư vú, cổ tử cung, tử cung, tinh hoàn, thận, dạ dày, đại tràng, tụy, xương – khớp, u hắc tố (melanoma) và 4 loại ung thư liên quan đến hệ bạch huyết.
Hàng tỷ USD đã được đầu tư cho nghiên cứu ung thư, và theo bác sĩ Mikkael Sekeres – Trưởng khoa Huyết học tại Trung tâm Ung thư Sylvester Comprehensive (Florida, Mỹ) – có 5 thói quen phổ biến nhưng ít ai ngờ tới có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
1. Nướng thịt ở nhiệt độ cao
Việc nướng thịt bò, gà, cá hoặc heo ở nhiệt độ cao có thể tạo ra các hợp chất hóa học nguy hiểm như amin dị vòng (heterocyclic amines) và hydrocacbon thơm đa vòng (polycyclic aromatic hydrocarbons). Đây là các chất có khả năng gây đột biến gen và được xếp vào nhóm chất có thể gây ung thư.
Theo bác sĩ Sekeres, các chất này hình thành khi protein trong thịt phản ứng với nhiệt độ cao, trong khi mỡ và nước thịt chảy xuống lửa tạo khói – tất cả kết hợp tạo thành khói độc hại.
Nghiên cứu trên động vật cho thấy việc hít hoặc ăn các chất này có thể gây ung thư phổi, dạ dày, vú, ruột và tụy. Bác sĩ Sekeres cho biết ông chỉ ăn các loại thịt chế biến ở nhiệt độ cao khoảng một lần mỗi tháng và khuyên mọi người nên hạn chế các loại thịt đỏ và thịt chế biến sẵn.
2. Uống trà hoặc đồ uống quá nóng
Một nghiên cứu tại Trung Quốc phát hiện những người uống trà quá nóng (trên 60°C) kết hợp với uống rượu mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao gấp 5 lần. Chỉ riêng việc uống trà nóng hàng ngày cũng đã tăng gấp đôi nguy cơ.
Nguyên nhân là do nhiệt độ cao có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản nếu duy trì thói quen này trong nhiều năm. Tuy nhiên, bác sĩ Sekeres nhấn mạnh rằng, mặc dù nên hạn chế đồ uống quá nóng, nhưng việc từ bỏ hút thuốc lá và rượu vẫn quan trọng hơn nhiều.
3. Sử dụng thuốc nhuộm và duỗi tóc hóa học
Nhiều loại thuốc duỗi và nhuộm tóc có chứa formaldehyde – chất được chứng minh là gây ung thư ở người – cùng với các phthalates, hóa chất độc hại thường dùng trong nhựa. Đây đều là những chất gây rối loạn nội tiết, có thể ảnh hưởng đến hormone sinh dục như estrogen và testosterone.
Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy, việc sử dụng các sản phẩm duỗi tóc trong vòng một năm có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tử cung. Bác sĩ Sekeres khuyên nên kiểm tra thành phần sản phẩm tóc trước khi sử dụng để tránh các chất gây hại này.
4. Hút shisha (thuốc lào Ả Rập)
Nhiều người nhầm tưởng rằng hút shisha (hookah) ít hại hơn thuốc lá vì khói được lọc qua nước. Tuy nhiên, bác sĩ Sekeres cho biết, người hút shisha thậm chí còn tiếp xúc với nhiều khí CO hơn người hút thuốc lá thông thường.
Một nghiên cứu tại Việt Nam năm 2024 trên 40.000 người cho thấy, người hút shisha có nguy cơ tử vong vì ung thư gan, phổi, vùng đầu cổ và dạ dày cao hơn rõ rệt. Bác sĩ Sekeres kết luận: “Chúng tôi hoàn toàn tin rằng mọi hình thức sử dụng thuốc lá – bao gồm cả hút shisha – đều làm tăng nguy cơ ung thư. Lời khuyên của tôi là: hãy tránh hoàn toàn.”
5. Xăm hình
Một nghiên cứu tại Thụy Điển cho thấy người có hình xăm có nguy cơ mắc ung thư cao hơn 21% so với người không xăm. Các hóa chất trong mực xăm có thể tích tụ trong hạch bạch huyết, gây rối loạn hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ u lympho – một loại ung thư hiếm gặp.
Một nghiên cứu nhỏ tại Đan Mạch trên các cặp song sinh cho thấy người có hình xăm có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn 62%. Nguyên nhân là do các chất hóa học trong mực xăm có thể gây viêm mãn tính, dẫn đến rối loạn tăng sinh tế bào.
Tuy nhiên, bác sĩ Sekeres lưu ý rằng: “Ngay cả khi mối liên hệ này là có thật, thì vì ung thư hạch bạch huyết là một loại ung thư hiếm (chỉ khoảng 21/100.000 người mỗi năm ở Mỹ), nên khả năng bị ung thư chỉ vì xăm hình là khá thấp.”
