Vị ngọt: "chất gây nghiện" nuôi dưỡng tế bào ung thư
Một ly trà sữa, miếng bánh kem hay thậm chí là bát phở với nước dùng có đường... Tất cả đều khiến vị giác chúng ta thỏa mãn. Nhưng ít ai ngờ, đường – đặc biệt là đường tinh luyện – chính là loại nhiên liệu ưa thích của tế bào ung thư.
Theo bác sĩ Trần Văn Phúc (Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn), trong một bài viết trên VnExpress, tế bào ung thư có khả năng “ăn đường” gấp 10 - 12 lần so với tế bào bình thường. “Chính vì vậy, một chế độ ăn chứa quá nhiều đường có thể khiến khối u phát triển nhanh hơn,” ông nói.
Ngoài ra, khi cơ thể tiêu thụ quá nhiều đường, tuyến tụy sẽ phải làm việc liên tục để sản sinh insulin – hormone kích thích tăng trưởng, tạo điều kiện cho tế bào bất thường sinh sôi. Đó là lý do vì sao người mắc tiểu đường type 2 lại có nguy cơ cao hơn mắc ung thư.
Vị ngậy: Dầu mỡ “ngon miệng” nhưng âm thầm phá hoại cơ thể
Cảm giác béo ngậy khiến nhiều món ăn trở nên hấp dẫn hơn – từ gà rán, nem chiên, khoai tây chiên đến bánh ngọt phô mai... Nhưng theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, ĐH Bách Khoa Hà Nội), chất béo chuyển hóa (trans fat) trong đồ chiên rán ở nhiệt độ cao là “thủ phạm” thúc đẩy ung thư vú, ruột kết và gan.
Chia sẻ trên ZingNews, ông cho biết: “Khi chiên dầu nhiều lần, các phân tử chất béo bị biến đổi, sản sinh chất oxy hóa gây đột biến gen – mầm mống của ung thư.”
Ngoài ra, chất béo bão hòa trong thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn còn gây viêm mạn tính – một trong những yếu tố nền tảng dẫn đến ung thư. Càng ăn nhiều đồ chiên rán, nguy cơ càng tăng, đặc biệt là ở người trẻ có thói quen ăn nhanh, uống ngọt.
Vị mặn: “sát thủ thầm lặng” trong bữa ăn gia đình
Nước mắm đậm đà, dưa muối, thịt xông khói, xúc xích… là những món quen thuộc chứa lượng muối vượt ngưỡng khuyến cáo. Nhiều người nhầm tưởng rằng chỉ có bệnh cao huyết áp mới liên quan đến muối, nhưng trên thực tế, ung thư dạ dày lại là hậu quả tiềm ẩn nghiêm trọng hơn.
Theo Vietnamnet, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng mỗi năm có hơn 1 triệu ca ung thư dạ dày mới, trong đó muối và thực phẩm bảo quản bằng muối là một yếu tố nguy cơ lớn. Muối làm tổn thương niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện cho vi khuẩn Helicobacter pylori – nguyên nhân chính gây ung thư – phát triển.
Việt Nam là một trong những quốc gia tiêu thụ muối cao gấp đôi mức khuyến nghị. Một khảo sát năm 2023 của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, người Việt tiêu thụ trung bình tới 9,4g muối/ngày – gần gấp đôi ngưỡng an toàn là 5g.
Lựa chọn vị giác hay sức khỏe?
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà đồ ăn càng “nịnh miệng” thì lại càng nguy hiểm. Vị ngọt, vị ngậy, vị mặn không chỉ khiến bữa ăn thêm đậm đà mà còn khiến sức khỏe âm thầm bị bào mòn theo năm tháng.
Chị Hoàng Thị Mai (38 tuổi, Hà Nội) từng có thói quen uống trà sữa gần như mỗi ngày, ăn đồ chiên rán tối muộn và luôn nêm đậm muối trong món kho. Sau khi phát hiện polyp tiền ung thư ở dạ dày, chị chia sẻ: “Mình không nghĩ thói quen ăn uống hàng ngày lại hại đến vậy. Giờ mỗi lần nhìn bánh rán, mình thấy… sợ.”
Lựa chọn ăn uống là quyền mỗi người, nhưng hiểu được “bản chất” của các hương vị, chúng ta có thể cân bằng lại thực đơn, hướng đến lối sống phòng bệnh thay vì đợi chữa bệnh.
Lời khuyên từ chuyên gia
- Giảm dần lượng đường, thay thế bằng trái cây tươi, tránh đồ uống có đường công nghiệp.
- Ưu tiên thực phẩm hấp, luộc, hạn chế chiên rán hoặc dùng dầu thực vật một lần.
- Giảm mặn từ nước chấm, dưa muối, thực phẩm đóng gói. Ước lượng muối trong gia vị là thói quen cần tập.
“Ăn uống là yếu tố chiếm đến 30–40% nguy cơ gây ung thư. Thay đổi từ bàn ăn là cách phòng bệnh đơn giản nhất nhưng cũng hiệu quả nhất,” bác sĩ Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam chia sẻ trên Dân Trí.
