Trong thời kỳ hiện đại, nổi tiếng nhất là vụ đào lăng mộ Từ Hy Thái Hậu với quy mô chưa từng có, do tướng quân phiệt Tôn Điện Anh cầm đầu.
Từ Hy Thái Hậu vốn đã nổi tiếng là người sành ngọc, trang sức của bà trên người cũng phong phú và lắm bí ẩn như cuộc đời của bà. Bà là người rất yêu thích các loại đồ vàng ngọc, trân châu, mã não... vì vậy, trước khi quy tiên bà đã lên kế hoạch đem vào quan tài của mình những thứ trang sức quý giá nhất để nếu có xuống âm phủ thì bà cũng có tiền của... để chi tiêu dần dần.
Lăng mộ Từ Hy Thái Hậu
Trong tài liệu mà giới sử gia uy tín của Trung Quốc hiện còn lưu giữ được vẫn còn ghi chi tiết "kho báu" đã an táng theo Từ Hy Thái Hậu từ năm 1908.
Lăng mộ của Từ Hy Thái Hậu xây dựng đáng giá ra sao?
Lăng của Từ Hy Thái Hậu qua 13 năm xây dựng với hao phí lên tới hàng triệu vạn lượng bạc, được xưng là "Kim-Mộc-Thạch tam tuyệt". Riêng số vàng lá dùng đắp trong ba đại điện của Từ lăng đã là 4.592 lượng vàng. Tổng cộng có 2.400 con rồng vàng và 64 chiếc cột chạm trổ hình rồng, dơi đều thếp vàng thật.
Những rường cột trong đại điện đều làm bằng loại gỗ thượng phẩm: gỗ lê hoa vàng. Loại gỗ này nay đã gần như tuyệt tích, rất rắn chắc, vân gỗ dày mà đẹp, giá có thể nói là "tấc gỗ, tấc vàng". Riêng quan tài của Từ Hy được chế từ thứ gỗ quý hơn nữa: Nam mộc tơ vàng.
Tất cả đá dùng trong lăng mộ Từ Hy đều là loại Hán bạch ngọc thượng phẩm, được điêu khắc cực kỳ tinh xảo. Phù điêu trên Hán bạch ngọc trong điện Long Ân đều theo đồ hình "Long truy phụng" - phụng hoàng bay trước, rồng đuổi theo sau, 76 trụ trong điện đều chạm hình "Nhất phụng áp song long" - hai phụng đè một rồng, thể hiện quyền uy vô thượng của vị thái hậu này.
Tôn Diện Anh và thuộc hạ trộm mộ Từ Hy Thái Hậu
Ngày 4/7/1928, thuộc hạ của Tôn Điện Anh là Đàm Ôn Giang và Hàn Đại Bảo đưa công binh đến khai quật lăng mộ của Từ Hy Thái hậu, được gọi là Phổ Đà Dụ Định Đông lăng.
Nhưng đoàn công binh chia nhau đi đào bới các chỗ suốt 2 ngày 2 đêm vẫn không tìm thấy cửa dẫn xuống địa cung. Tôn Điện Anh nóng ruột cho đi bắt 6 người vốn từng là kỳ binh coi sóc Đông lăng đến hỏi, nhưng họ đều nói không biết cửa lăng. Tôn tức giận cho tra khảo đến chết 2 người.
Sau cùng mới có thông tin là có 1 người thợ đá họ Khương ở cách đó 10km từng tham gia xây lăng an táng Từ Hy, Tôn Điện Anh lập tức cho quân đến mời. Lúc đầu ông Khương không dám nói vì đó là trọng tội, nhưng Tôn Điện Anh làm áp lực, nếu không chỉ ra sẽ giết chết đứa con trai độc đinh nên ông Khương đành tuân lệnh.
Kho báu khổng lồ trong lăng mộ của Từ Hy Thái hậu
Trong bộ “Ái Nguyệt Hiên bút ký” của Lý Liên Anh - thái giám tâm phúc của Từ Hy Thái Hậu có ghi chép rõ ràng về chủng loại, số lượng, vị trí và giá trị của các đồ tùy táng trong lăng mộ xa hoa của “Lão phật gia”.
"Từ Hy sinh thời vốn ham mê châu báu ngọc ngà, khi qua đời còn được mai táng theo vô số kỳ trân dị bảo có giá trị lên tới hàng trăm triệu lượng bạc".
Từ Hy Thái hậu nổi tiếng vì sự xa xỉ trong ăn, mặc và hưởng thụ khi còn sống.
Tính sơ trong đó có 85 viên đá quý, 203 miếng bạch ngọc, cùng hàng ngàn viên trân châu được đính trên y phục hay chăn nệm. Trước khi Thái hậu nhập quan, trong quan tài phải trải sẵn ba lớp gấm quý đan tơ vàng có đính một lớp trân châu, tổng cộng dày một thước.
Khi khâm liệm, Thái hậu mình mặc lễ phục dệt bằng sợi tơ vàng, tay cầm một nhánh hoa sen bằng ngọc, dưới chân gác lên chiếc ấn ngọc chạm khắc hình hoa sen. Phủ trên thi hài Từ Hy là tấm chăn thêu bộ kinh Đà La Ni bằng tơ vàng với 25.000 chữ, trên chăn đính 820 viên trân châu. Trong đó, một viên trân châu đã có giá 10 triệu - 20 triệu lượng.
Chiếc mũ phụng được Từ Hy đội khi mai táng cũng là trân bảo “có một không hai” trên thế gian. Trên mũ có gắn một viên trân châu to bằng quả trứng gà, có giá trị lên tới 10 triệu lượng bạc.
Từ Hy Thái hậu nổi tiếng vì sự xa xỉ trong ăn, mặc và hưởng thụ khi còn sống. Trên thi hài bà còn được phủ một chiếc chăn có gắn trân châu thành hình hoa mẫu đơn. Vòng tay chôn theo bà cũng là một chuỗi các viên kim cương chạm khắc thành hoa cúc và mang vàng ghép lại.
Bên phải thi hài đặt một chậu san hô tạo tác từ ngọc với hai màu xanh - đỏ, trên ngọn còn có một con chim bói cá.
Ngoài ra còn có vô số đá quý khác được chạm khắc thành hình hoa quả như đào, lê, mận,… Chưa dừng lại ở đó, bên trong lăng mộ còn tìm thấy 8 con chiến mã làm từ ngọc, 18 vị La Hán làm từ ngọc. Số châu ngọc này phải lên tới hơn 700 món.
Khi mở nắp quan tài... bên trong có thứ gì đáng giá nhất?
Tương truyền khi nắp quan tài bật mở, những tên trộm mộ hết sức khi nhìn thấy dung nhan xinh đẹp như người đang sống của Từ Hy Thái Hậu, có vẻ như bà đang say ngủ, chứ không phải là đã chết. Nhưng lạ thay khi cạy viên dạ minh châu trong miệng Từ Hy ra, thì qua vài giờ đồng hồ, da thịt xác chết trở nên biến dạng, để qua vài ngày thì khô quắt như xác chết lâu ngày.
Dường như Từ Hy Thái Hậu vẫn hồng hào như lúc còn sống.
Theo sử sách, khi nhập liệm, Từ Hy đội mũ phụng quán, trên mũ có gắn một viên trân châu to bằng quả trứng gà, theo giá đương thời là hơn 10 triệu lượng bạc trắng. Trong miệng Từ Hy ngậm một viên minh châu, tương truyền có thể phát sáng trong đêm từ ngoài 100 bước; trên cổ đeo 3 xâu chuỗi, trong đó 2 chuỗi bằng trân châu, 1 chuỗi bằng hồng bảo thạch; mình mặc lễ phục dệt bằng sợi tơ vàng; tay cầm một nhánh hoa sen bằng ngọc.
Ngoài ra, bên cạnh thi hài còn đặt các đồ bồi táng như tượng Phật bằng vàng, ngọc; các đồ bằng san hô, đá quý các loại. Nghe nói sau khi bỏ đồ bồi táng xong, thấy quan tài vẫn còn chỗ hở, các quan phụng táng lại đổ thêm vào 4 hộp trân châu và 2.200 miếng hồng thạch, lam thạch, lục thạch.
Vào năm 1983, chính phủ Trung Quốc thành lập một tổ công tác gồm 13 người, nhiệm vụ chính của họ là tu bổ lại di hài cũng như khu lăng mộ của Từ Hy Thái Hậu.
Lần mở quan tài này cũng giống như lần đầu tiên, sử gia Trung Quốc Ninh Ngọc Phúc, người đứng đầu tổ công tác, cho biết: "Lịch sử đã một lần nữa lặp lại, một sức mạnh vô hình, huyền bí nào đó đã xảy ra. Chúng tôi cùng lúc nhìn thấy một thứ ánh sáng chói lòa phát ra từ quan tài, hết thảy các nhà khoa học hiện diện tại đó đều tròn xoe mắt ngỡ ngàng. Thật kỳ lạ là di thể của Từ Hy Thái Hậu dù bị xâm phạm nặng nề nhưng vẫn còn nguyên vẹn, dù nước da không còn tươi nữa".
Trong đợt kiểm tra lần thứ 2, không còn nhìn thấy thứ ánh sáng chói lòa kỳ diệu như 2 lần trước đó nữa, mặc dù vậy, tổ công tác sau một hồi lần mò đã tìm thấy trong tay phải của Từ Hy có giấu một chiếc túi nhỏ, bên trong chiếc túi này, người ta tìm thấy 1 chiếc răng và 2 chiếc móng tay của bà.
