"Lươn trông trăng" là gì? Liệu có thực sự tồn tại hay không?
Dân gian lưu truyền câu chuyện về "lươn trông trăng" – một loại lươn đồng có kích thước lớn hơn lươn ruộng bình thường và sở hữu hai đặc điểm nổi bật.
Thứ nhất, chúng được cho là thích ăn xác động vật chết, chẳng hạn như xác chó, mèo ngoài đồng. Thứ hai, vào những đêm trăng tròn, chúng thường ngẩng đầu lên như thể đang "trông trăng", vì vậy mới có tên gọi "lươn trông trăng" hay "lươn mặt trăng".
Dân gian lưu truyền câu chuyện về "lươn trông trăng" – một loại lươn đồng có kích thước lớn hơn lươn ruộng bình thường và sở hữu hai đặc điểm nổi bật.
Chính vì những câu chuyện này mà nhiều người tin rằng loại lươn này không thể ăn được. Ở một số nơi, còn có quan niệm rằng lươn trông trăng có độc, ăn vào có thể dẫn đến ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Vậy thực sự có "lươn trông trăng" hay không? Nếu có, làm sao để phân biệt và tránh ăn phải vì nguy hiểm?
Theo các ghi chép lịch sử, lươn trông trăng được nhắc đến từ thời nhà Minh ở Trung Quốc. Có câu chuyện kể về một chàng trai vô tình ăn phải loại lươn này và bị ngộ độc dẫn đến tử vong. Từ đó, dân gian truyền miệng rằng lươn trông trăng rất độc.
Tuy nhiên, đây chỉ là truyền thuyết, và không có bằng chứng khoa học nào khẳng định lươn đồng thực sự có độc. Ở Việt Nam, từ lâu, người dân trên khắp cả nước đã quen thuộc với các món ăn từ lươn đồng mà chưa từng ghi nhận trường hợp nào bị ngộ độc hay tử vong do ăn lươn.
Nếu từng quan sát lươn, bạn có thể thấy đôi khi chúng nhấc đầu khỏi mặt nước. Đây là phản ứng tự nhiên khi môi trường sống bị ô nhiễm hoặc thiếu oxy, khiến lươn phải ngoi lên để thở.
Ngoài ra, lươn đồng thường hoạt động nhiều hơn vào ban đêm, đặc biệt là những đêm trăng sáng, nên dễ bị phát hiện và bắt hơn. Điều này có thể là cơ sở cho những câu chuyện về "lươn trông trăng".
Nhiều người lớn tuổi ở vùng quê thường cho rằng lươn càng lớn thì càng không ngon, có thể do niềm tin rằng đó là "lươn trông trăng". Tuy nhiên, những quan niệm này phần lớn mang tính truyền miệng và chưa có cơ sở khoa học xác thực.
Vì sao không nên ăn "lươn trông trăng"?
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng có thói quen ăn xác thối. Điều này liên quan trực tiếp đến tập tính ăn uống của lươn ruộng.
Lươn là loài cá ăn thịt khá hung dữ, có chế độ ăn đa dạng, bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim và thậm chí cả rắn. Khi nguồn thức ăn khan hiếm, lươn không ngần ngại ăn xác động vật chết như chó, mèo. Những con lươn càng lớn thì càng tiêu thụ nhiều loại thức ăn này, khiến chúng có nguy cơ chứa nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, không đảm bảo an toàn thực phẩm.
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng có thói quen ăn xác thối.
Thứ hai, lươn lớn cũng được cho là có độc tính cao hơn. Mặc dù độc tố không nằm trong thịt mà chủ yếu tập trung trong máu lươn, nhưng độc tính này có xu hướng tăng theo kích thước của lươn. So với lươn nhỏ, việc chế biến lươn lớn đòi hỏi nấu chín kỹ hơn và cần loại bỏ hoàn toàn nội tạng, máu. Nếu không xử lý đúng cách, nguy cơ ngộ độc thực phẩm vẫn rất cao.
