Trong suốt quá trình phát triển hàng nghìn năm này, tổ tiên chúng ta luôn tiếp xúc và tìm hiểu thiên nhiên, đó là sự cân bằng âm dương mà con người gọi là sự thống nhất giữa thiên nhiên và con người mà tổ tiên chúng ta để ý đến, thì điều cơ bản nhất vẫn là việc gắn bó với thiên nhiên.
Một trong những cách ứng xử cơ bản nhất của con người là lựa chọn môi trường sống cho mình, vì vậy ông cha ta rất coi trọng việc chọn nơi ở, làm nhà. Ông cha ta thậm chí có câu ” Trạch giả nhân chi bổn. Nhân dĩ trạch vi gia, tắc gia đại xương cát đích thuyết pháp” – Gia chủ là nền tảng của con người, người lấy gia trạch để làm nhà, nếu ở yên thì nhà của cải sẽ thịnh”.
Chính dựa vào đó mà ông cha ta xưa đã đúc kết nên những lưu ý và kinh nghiệm chọn nhà, làm nhà, những lưu ý này thậm chí còn chịu ảnh hưởng của văn hóa truyền thống cổ xưa của chúng ta, không chỉ mang tính thực tiễn mà còn phú cho nội hàm văn hóa sâu sắc. Và những kinh nghiệm, trí tuệ này cũng đã được mọi người đúc kết thành một câu nói cửa miệng được lưu truyền cho đến ngày nay.
Một trong số đó là: “Thà sống trong ngôi nhà hiu quạnh, còn hơn tìm đến nơi nước xiết không vong” nghĩa là gì?”. Vậy, chính xác thì cụm từ “ cô âm chi phòng” và “ thuỷ cấp không vong” nghĩa là gì? Tại sao lại có câu nói như vậy?
Đầu tiên, hãy cùng điểm qua cái gọi là “căn phòng của sự cô đơn”. Người xưa gọi những ngôi nhà liền kề với khu vệ sinh, trạm rác, hố nước thải, nghĩa trang, lò mổ,… là nơi âm khí tụ lại những nơi ô uế, là “ cô âm phòng”.
Thậm chí có người cho rằng nhà bên cạnh bệnh viện cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi bệnh viện, cũng gọi là “cô âm phòng”.
Như chúng tôi đã nói trước đó, khi chọn một ngôi nhà để làm nhà, người ta rất chú trọng đến sự cân bằng âm dương, là sự giao tiếp giữa con người và thiên nhiên. Vì vậy, tổ tiên khi làm nhà, chọn nhà nhất định phải chú ý để ngôi nhà ở nơi cân bằng âm dương, tràn đầy sinh khí. Thay vào đó là những nơi như bãi rác, nghĩa địa và những nơi âm khí tụ lại.
Hơn nữa, trong mắt tổ tiên, do mất quân bình âm dương nên không phải là tin vui cho người và của cải trong gia đình!
Thứ hai: “Thuỷ cấp không vong”
Cái gọi là “dòng nước” dùng để chỉ dòng nước chảy liên tục. Cái gọi là trống không là người ta đã mượn thuật ngữ bói toán để chỉ việc làm ăn không tốt. Có nghĩa là nếu cạnh nhà có nước luôn chảy liên tục như vậy thì không phải là điều tốt cho lắm.
Trong văn hóa truyền thống của chúng ta, có một câu nói rằng “núi cai quản con người, và nước quản lý của cải”. Người dân coi nước là biểu tượng của phú quý, nhiều người cho rằng gần nhà có nước là điều rất tốt, vậy tại sao ông cha ta vẫn có câu “ thuỷ cấp không”?
Trên thực tế, hai điều này không hề mâu thuẫn. Trong quá trình chọn nhà cho tổ tiên của chúng ta thì nước là tiêu chí chọn nhà rất quan trọng. Nước tượng trưng cho sức sống, sinh khí, đồng thời có thể thu hút tài lộc, trí tuệ , xưa nay người ta đã nói “Trạch Trạch dĩ toàn thuỷ vi huyết mạch” – trong nhà dùng nước như huyết thống, nên nước là vật tô điểm không thể thiếu trong một ngôi nhà.
Nhưng không phải tất cả nước đều tốt. Người xưa cho rằng “ hữu thanh vi hung tối kỵ bi thích” – m thanh dữ dội là điều đau buồn và tồi tệ nhất, nghĩa là chỉ những dòng nước chảy chậm và âm thầm là tốt. Và bên cạnh những dòng sông chảy xiết, nơi đây không thích hợp làm nơi ở.
Sở dĩ ông bà ta có câu: “Thà sống trong ngôi nhà hiu quạnh, còn hơn tìm đến nơi nước xiết không vong” ý nói thà sống trong quạnh vắng còn hơn tìm nhà có “nước xiết không vong”.
Xét cho cùng, trong mắt tổ tiên, nhà cô quạnh chỉ bất lợi cho tài sản của người ta, còn “thuỷ cấp không vong” thì mọi việc đều không thuận lợi, thậm chí có thể hại thân.
Tất nhiên, câu nói này của tổ tiên một mặt là chủ quan và phiến diện, mặt khác cũng có thể có sự cường điệu trong cách diễn tả của tổ tiên. Nhưng ở một mức độ nào đó, câu nói này cũng có giá trị nhất định.
