Gần đây, cơ quan chức năng TP Hà Nội đã liên tiếp phát hiện và xử lý nhiều vụ buôn bán, tiêu thụ thịt lợn chết, nhiễm dịch bệnh tại các chợ dân sinh và cơ sở ăn uống. Đáng chú ý, tại một cơ sở giết mổ ở xã Khánh Hà (huyện Thường Tín), lực lượng chức năng phát hiện 45 con lợn sống có dấu hiệu nhiễm dịch tả châu Phi cùng hơn 1,5 tấn thịt và nội tạng đã qua giết mổ.
Chưa đầy một ngày sau, tại chợ Phùng Khoang, hàng trăm kg thịt bốc mùi, chuyển màu bất thường cũng bị phát hiện ngay tại các quầy bán hàng. Những con số và hình ảnh ấy đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về mức độ len lỏi của thực phẩm bẩn vào từng khu chợ quen thuộc, nơi hàng nghìn gia đình vẫn tin tưởng mua sắm mỗi ngày.
Thịt lợn vốn là thực phẩm chủ đạo trong bữa cơm người Việt, chiếm hơn 73% tổng lượng thịt tiêu thụ toàn quốc. Nhưng chính vì quá quen thuộc, thịt lợn lại trở thành mặt hàng dễ bị làm giả, tẩm hóa chất hoặc “phù phép” để qua mắt người tiêu dùng. Trong bối cảnh đó, việc hiểu rõ cách chọn thịt an toàn là kỹ năng mà bất cứ người nội trợ nào cũng nên có.
Lương y Bùi Đắc Sáng (Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội) đã đưa ra nguyên tắc “4 KHÔNG” – những lưu ý vô cùng thực tế và dễ áp dụng giúp chị em nội trợ lựa chọn được miếng thịt thật sự sạch và an toàn.
Không mua thịt không rõ nguồn gốc
Thịt sạch luôn đi đôi với nguồn gốc rõ ràng. Ưu tiên mua tại các siêu thị, cửa hàng có chứng nhận kiểm dịch hoặc các quầy hàng lâu năm, quen mặt tại chợ. Miếng thịt tươi sẽ có màu hồng nhạt đến đỏ tươi, bề mặt khô ráo, không rỉ nước hay chảy nhớt.
Một cách thử đơn giản là dùng ngón tay ấn nhẹ vào thịt – nếu có độ đàn hồi tốt, không để lại vết lõm thì đó là thịt tươi. Ngoài ra, thịt ngon có mùi đặc trưng, không tanh, không lạ. Nếu thấy mùi hôi nhẹ khi rửa hoặc màu thịt nhợt nhạt bất thường thì nên tránh mua.
Không chọn thịt siêu nạc, nghi ngờ tăng trọng
Thịt siêu nạc thường là dấu hiệu của việc sử dụng chất tạo nạc như clenbuterol hoặc salbutamol – những chất bị cấm do nguy hại đến sức khỏe. Loại thịt này thường có lớp mỡ rất mỏng, lỏng lẻo, đôi khi có dịch vàng rỉ ra. Màu sắc đỏ đậm, thớ thịt sáng bóng bất thường và khi thái dễ thấy nước chảy.
Khi chế biến, thịt sạch sẽ cho nước luộc trong, ít váng, có mùi thơm dễ chịu. Trong khi đó, thịt siêu nạc thường cho nước đục, có mùi hôi, khi rang tiết nhiều nước, ăn khô và không thơm như mong đợi.
Không chọn thịt đã qua xử lý hóa chất
Để “hô biến” thịt ôi thiu thành tươi mới, nhiều tiểu thương sử dụng các hóa chất như hàn the, muối diêm – rất độc hại nếu ăn lâu dài. Dấu hiệu nhận biết là miếng thịt đỏ tươi bất thường, không còn độ dính dẻo tự nhiên, thớ thịt săn cứng, mất đàn hồi.
Khi cắt sâu vào trong, có thể thấy thịt nhũn, có dịch, màu thâm nhẹ và mùi hôi. Nước luộc từ loại thịt này thường đục, mỡ nổi thành các vòng tròn nhỏ thay vì lớp váng lớn – một dấu hiệu rõ ràng để nhận biết thịt đã bị xử lý.
Không mua thịt có hạt trắng – dấu hiệu lợn gạo
Một trong những rủi ro nghiêm trọng nhưng dễ bị bỏ qua chính là thịt lợn nhiễm sán – hay còn gọi là “lợn gạo”. Khi mua thịt, đặc biệt là các phần như vai, bắp, thủ, hãy quan sát kỹ. Nếu thấy các hạt trắng nhỏ như gạo nếp nằm giữa thớ thịt – đó là ấu trùng sán, tuyệt đối không nên mua hoặc sử dụng, kể cả có nấu chín.
Sán có thể gây tổn thương cho hệ thần kinh, mắt, phổi và nhiều cơ quan khác nếu vô tình xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm.
Một vài lưu ý khi bảo quản và chế biến thịt
Ngoài việc chọn thịt đúng cách, khâu bảo quản cũng rất quan trọng. Nếu không dùng ngay, nên bảo quản trong ngăn mát từ 0–5 độ C và sử dụng trong vòng 1–2 ngày. Với thịt chưa sử dụng, cần cấp đông ở -18 độ C để giữ được độ tươi lâu hơn.
Khi nấu, cần đảm bảo thịt được nấu chín hoàn toàn để tiêu diệt vi khuẩn và ký sinh trùng. Tuyệt đối không ăn tiết canh, thịt tái hay các món chưa chín kỹ. Nếu trong quá trình nấu, thịt bốc mùi giống thuốc kháng sinh – rất có thể lợn đã được tiêm thuốc trước khi giết mổ – cần bỏ ngay để tránh ngộ độc.
Lời kết: Một chút kỹ tính – ngàn lần an tâm
Chọn thịt không đơn thuần là thói quen, mà còn là trách nhiệm – với sức khỏe của chính mình và những người thân yêu. Chỉ cần tinh ý một chút, cẩn thận một chút, chị em nội trợ hoàn toàn có thể tự trang bị cho mình “lá chắn” vững chắc trước thị trường thực phẩm đầy rủi ro hiện nay.
Lương y Bùi Đắc Sáng chia sẻ: “Một người nội trợ thông thái không phải là người biết nấu món ăn ngon nhất, mà là người biết cách bảo vệ bữa ăn an toàn cho cả gia đình.”
