Cây lộc vừng có tên thường gọi là mè, chi ma, hắc chi ma, dầu ma, hồ ma, được trồng ở rừng thưa, bờ bãi chỗ gần nước. Loại cây này còn được trồng làm cảnh trông rất đẹp mắt, hấp dẫn. Lá lộc vừng non có vị hơi chát, thường được dùng làm rau sống, ăn riêng hoặc trộn với lá đinh lăng non trong món gỏi cá.
Vỏ thân lộc vừng, thu hái quanh năm, cạo bỏ lớp bần bên ngoài, rửa sạch, thái phiến, phơi hoặc sấy khô được dùng làm thuốc chữa đau bụng, tiêu chảy, sốt. Đối với quả lộc vừng còn xanh, ép lấy nước, bôi chữa chàm, hoặc nghiền nhỏ ngâm với rượu, ngậm nhổ nước chữa đau răng.
Theo đông ý, cây lộc vừng có vị ngọt tính bình đi vào can, phế, tỳ, thận. Tác dụng tư bổ can thận, bổ huyết minh mục, khu phong nhuận tràng, thông nhũ, sinh tân dưỡng phát. Dùng cho các trường hợp suy nhược cơ thể, râu tóc bạc sớm, da xanh thiếu máu, đau đầu hoa mắt chóng mặt, ù tai, điếc tai, tăng huyết áp, ít sữa, táo bón, huyết niệu, trĩ, kiết lỵ.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây lộc vừng
1.Chữa bệnh trĩ bằng lá cây lộc vừng
Đây là cách điều trị đơn giản, đã được nhiều người dùng, nó rất an toàn và dể kiếm hơn nữa lại hiệu quả cao. Yêu cầu lá lộc vừng lấy làm thuốc không non quá, không già quá, rửa sạch sẽ sau đó để ráo nước. Buổi tối trước đi ngủ khoảng 15 phút, nhai lá cây, nuốt lấy nước, bã đắp vào hậu môn (dùng một miếng Polyethylen sạch lót phía ngoài sao cho không bị thấm mất nước từ bã ra ) Nếu điều trị đều đặn sẽ có tác dụng làm hết táo bón, co búi trĩ (nội và ngoại) chống viêm, cầm máu.
2.Lộc vừng trị bệnh tiêu chảy, sốt
Vỏ thân lộc vừng cạo bỏ lớp bần bên ngoài, rửa sạch, thái phiến, phơi hoặc sấy khô được dùng làm thuốc chữa đau bụng, tiêu chảy, sốt, do vỏ chứa nhiều tanin (16%). Khi dùng, lấy 8-16g vỏ sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày.
3. Dùng cho tóc bạc sớm, đau đầu
Cháo vừng (chi ma chúc) gồm có gạo tẻ, vừng đen liều lượng đều nhau sau đó cùng đem nấu cháo, thêm đường hoặc muối (tùy vào khẩu vị của mỗi người). Có thể ăn nóng hoặc nguội vào các bữa điểm tâm, bữa phụ. Phương thuốc này phần lớn dùng cho người cao tuổi, dùng cho các trường hợp tóc bạc sớm, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, thiếu máu.
Ngoài ra, loại cây lộc vừng còn là bài thuốc hữu hiệu dùng cho người cao tuổi viêm khí phế quản mạn, táo bón kinh diễn. Dùng cho các trường hợp viêm loét giác mạc do thiểu dưỡng, đặc biệt là do thiếu vitamin A ở trẻ em, người già…Ngoài ra còn dùng cho các trường hợp lao phổi, ho gà, hen suyễn.