Sổ đỏ là giấy tờ pháp lý minh chứng cho quyền sử dụng đất cũng như quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Trường hợp nếu đất không có sổ đỏ thì sẽ được hưởng những quyền lợi gì?
Được bồi thường khi thu hồi đất khi đất đủ điều kiện nhưng chưa được cấp sổ đỏ
Điểm a thuộc Khoản 1 và Khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024 quy định, các hộ gia đình, cá nhân hiện đang sử dụng đất mà không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh hoặc phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì sẽ được bồi thường về đất nếu đáp ứng một trong các điều kiện gồm:
- Có giấy chứng nhận.
- Có quyết định giao đất hoặc có quyết định cho thuê đất hoặc có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của các cơ quan có thẩm quyền.
- Có một trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất để được cấp giấy chứng nhận, nhận chuyển quyền sử dụng đất dựa theo quy định pháp luật hợp pháp nhưng mà chưa hoàn thành thủ tục đăng ký đất đai.
- Sử dụng đất theo hợp đồng thế chấp để xử lý nợ hoặc văn bản công nhận kết quả đấu giá và đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính.
Như vậy, dù chưa được cấp giấy chứng nhận nhưng mà đủ điều kiện được cấp đồng thời có một trong các giấy tờ nêu trên thì người sử dụng đất vẫn được hưởng bồi thường về đất nếu như không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm.
Được bồi thường khi thu hồi đất khi đất đủ điều kiện nhưng chưa được cấp sổ đỏ
Đất nông nghiệp không đủ điều kiện cấp sổ đỏ vẫn được hưởng bồi thường
Mặc dù không đủ điều kiện cấp sổ đỏ nhưng các hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sẽ vẫn được bồi thường về đất với điều kiện là đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 1/7/2004. Khoản 3 Điều 98 thuộc Luật Đất đai 2024 quy định việc bồi thường sẽ được thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Được bồi thường về các tài sản gắn liền với đất
Khoản 3 Điều 91 thuộc Luật Đất đai 2024 quy định nguyên tắc bồi thường thiệt hại về tài sản khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất. Theo đó, chủ sở hữu tài sản theo quy định của pháp luật dân sự mà bị thiệt hại về tài sản thì sẽ được bồi thường thiệt hại. Ngoài ra, các chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh phải ngừng sản xuất, kinh doanh do việc Nhà nước thu hồi đất thì được xem xét hỗ trợ.
Như vậy, mặc dù không có giấy chứng nhận quyền sử dụng nhưng chủ sở hữu tài sản hợp pháp gắn liền với đất vẫn sẽ được bồi thường nếu có thiệt hại do việc thu hồi đất gây ra.
Được thực hiện các quyền của người sử dụng đất
Khoản 1 Điều 45 thuộc Luật Đất đai 2024 quy định những người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng hoặc cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Theo đó, có 2 trường hợp được chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất dù họ chưa có giấy chứng nhận.
- Khi nhận thừa kế quyền sử dụng đất hoặc khi chuyển đổi đất nông nghiệp khi dồn điền, đổi thửa, tặng cho quyền sử dụng đất cho Nhà nước, cộng đồng dân cư.
- Các hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp nhưng đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận thì vẫn được thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, hoặc góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án.
Được thực hiện các quyền của người sử dụng đất
Được cấp giấy phép để xây dựng
Điều 3 Nghị định số 53/2017 quy định đất không có giấy chứng nhận nhưng có một trong những loại giấy tờ hợp pháp về đất đai theo quy định thì vẫn được cấp giấy phép để xây dựng.
Được tạm thời sử dụng đất cho đến khi thu hồi đất
Khoản 8 Điều 138 thuộc Luật Đất đai 2024 quy định hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trong các trường hợp quy định cụ thể tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 và 6 Điều 138 mà không đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng như quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất thì vẫn được tạm thời sử dụng đất theo hiện trạng cho đến khi Nhà nước thu hồi đất và vẫn phải kê khai đăng ký đất đai theo quy định.
